شرق:طی یک‌سال رخ داد/ تغییر 120 مدیرعامل و عضو هیات‌مدیره در «تاپیکو»

شرق/وقتي صحبت از نفت و گاز و پتروشيمي مي‌شود، همه نگاه‌ها به سوي وزارت نفت معطوف مي‌شود غافل از اينکه با نحوه اجرايي‌شدن سياست‌هاي اصل44 و به مرور شرکت‌هاي سرمايه‌گذاري نيمه‌دولتي به‌عنوان صاحبان جديد اين صنعت نمايان شده‌اند. در اين ميان هلدينگ نفت و گاز و پتروشيمي تامين (تاپيکو) بزرگ‌ترين هلدينگ نفتي کشور با در اختيارداشتن بيش از 40 شرکت (مديريتي و غيرمديريتي) و ارزش فعلي در حدود 15‌هزار‌ميلياردتومان، ​سهمي حدود پنج‌درصد از توليد ناخالص ملي کشور را به خود اختصاص داده است. بر اساس اطلاعات موجود، طي يک‌سال گذشته بيش از 120 مديرعامل و عضو هيات‌مديره در شرکت‌هاي زيرمجموعه اين هلدينگ چون پتروشيمي فناوران، پتروشيمي اميرکبير، پتروشيمي خارک، پتروشيمي ايلام، پتروشيمي شازند، پتروشيمي غدير، پتروشيمي خراسان، پالايش نفت اصفهان، پالايش نفت آناهيتا، نفت ستاره خليج‌فارس، نفت ايرانول، نفت پاسارگاد و پرسي ايران‌گاز تغيير کرده‌اند. بسياري از کارشناسان تشديد موج اين تغييرات مديريتي را از زماني جست‌وجو مي‌کنند که سعيد مرتضوي بر مسند مديريت سازمان تامين اجتماعي تکيه زد. در شهريور 91 و البته با تاکيد محمود احمدي‌نژاد، يزدانجو از چهره‌هاي نزديک به صادق محصولي پس از پنج‌سال از مديرعاملي شرکت سرمايه‌گذاري تامين اجتماعي (شستا) برکنار و محمدرضا حيدري‌ملاير جايگزين وي مي‌شود. اگرچه دوران مديريتي وي بيش از چهارماه به طول نمي‌انجامد، ولي طي همين مدت کوتاه تغييرات بسيار گسترده‌اي در شرکت‌هاي زيرمجموعه صورت مي‌گيرد و بالاخره هيات‌مديره را ناچار به برکناري وي مي‌کند. با سرپرستي نجات اميني معاون اقتصادي سازمان تامين اجتماعي بر جايگاه وي، فشارها دوباره ادامه مي‌يابد تا بالاخره احسان ‌الله‌يارمحمد در روزهاي پاياني سال 91 و با حمايت سعيد مرتضوي به‌عنوان مديرعامل جديد شستا معرفي مي‌شود. ورود يارمحمد به شستا با تغييرات گسترده در شرکت‌ها همراه مي‌شود و در نزديکي زمان انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم رنگ‌وبوي ديگري به خود مي‌گيرد. اين اتفاق‌ها تا جايي پيش مي‌رود که برخي از کارشناسان در آن روزها شروع به گلايه نسبت به اين تغييرات مي‌کنند چراکه در آن زمان گفته مي‌شد يارمحمد با هماهنگي مرتضي زرين‌گل مشاور سابق شرکت ملي صنايع پتروشيمي که البته در آن زمان از وي به‌عنوان نزديکان رحيمي معاون‌اول رييس‌جمهور وقت ياد مي‌شد، نسبت به عزل مديران خوش‌سابقه نفتي از جمله شهنازي‌زاده، عامري و ابهجي از هيات‌مديره هلدينگ نفت و گاز و پتروشيمي تامين اقدام مي‌شود. از جمله انتصابات پرحاشيه آن روزها، حضور مدير يک شرکت چوب و کاغذ، به سمت مديرعاملي بزرگ‌ترين شرکت توليد‌کننده قير در خاورميانه است که صداي اعضاي هيات‌مديره سازمان تامين اجتماعي را نيز درمي‌آورد. اگرچه آن‌روزها سعي شد تا اين تغييرات در آرامش رقم خورد اما گلايه‌ها منجر به نفوذ تغييرات در رياست‌هاي هيات‌مديره شرکت‌ها شد، به‌عنوان مثال در آن روزها رياست هيات‌مديره يکي از بزرگ‌ترين شرکت‌هاي توليد‌کننده قير خاورميانه را برعهده شخصي گذاشتند که در گذشته يکي از مديران چهار شرکت اصلي تابعه وزارت نفت بوده و به دليل نحوه هزينه 500‌ميليون‌يورو از اعتبارات 23 طرح نفتي در يکي از شرکت‌هاي نفتي وابسته به بانک صادرات و نيز واگذاري قرارداد 25‌ميليون‌يورويي چند طرح پتروشيمي با ترک تشريفات مناقصه به يک شرکت نه‌چندان معروف از کار برکنار شده و داراي پرونده‌هاي مفتوح در سازمان بازرسي کل کشور بوده. اگرچه در روزهاي اخير زمزمه‌هايي مبني بر حضور مجدد وي در يکي از شرکت‌هاي اصلي وزارت نفت به گوش مي‌رسد. اصرار يارمحمد بر ادامه عزل‌ونصب‌هاي مشابه، هيات‌مديره سازمان تامين‌اجتماعي را وادار مي‌کند تا با روي کارآمدن دولت جديد و پس از پنج‌ماه نسبت به برکناري وي و سرپرستي مجدد نجات اميني اقدام کند. اميني که اين بار با تاييد ربيعي پا به شستا مي‌گذارد، در تلاش است مطابق مصوبه هيات‌مديره انتصابات غيرکارشناسي انجام‌گرفته را ملغي کند اما در اجراي اين هدف، با مقاومت‌هاي زيادي روبه‌رو است و وي زير فشار سياسي تيم قبلي است تا شايد بتوانند او را از انجام تغييرات ضروري در پست‌هاي کليدي سازماني منصرف کنند. با اين حال با روي کارآمدن فياض‌بخش به‌عنوان مديرعامل شستا و در اولين جلسه هيات‌مديره با حضور اعضاي جديد، زرين‌گل برکنار و نماينده ناظر شستا در هلدينگ به‌عنوان سرپرست موقت تعيين شد. در اين شرايط مديران‌عامل شرکت‌هاي زيرمجموعه که اطمينان چنداني به ماندگاري خود ندارند، نسبت به انتصاب مديران مياني در شرکت‌ها و جابه‌جايي افراد اقدام مي‌کنند تا در صورت برکناري احتمالي خود، زنجيره يارانشان را چينش کرده باشند. در اين وضعيت، به‌نظر مي‌رسد مديريت جديد شستا بايد راهکاري براي پيشگيري از عزل و نصب‌هايي از اين جنس بيابد تا هزينه تغيير گريزناپذير اين مديران بر کارنامه مديريت ارشد و ثبات شستا تحميل نشود.