"نیما" شکست خورد؟

ايسنا/ در حالي که يکسال از راه‌اندازي سامانه نيما مي‌گذرد، اين سامانه عملکرد قابل قبولي در جذب ارز حاصل از صادرات نداشته و بايد ديد که بانک مرکزي براي اين سامانه و جذب ارز حاصل از صادرات از طريق آن برنامه جديدي دارد يا اينکه بايد اين سامانه را شکست خورده دانست؟ با وجود تحريم‌هاي آمريکا و اقدامات اين کشور براي افزايش فشار اقتصادي به ايران، همه مسئولان و کارشناسان کشور بر اين باورند که ايران در حال حاضر در شرايط جنگ تمام عيار اقتصادي قرار دارد و همه بخش‌هاي کشور مسئولند که در اين جنگ به کشور کمک کنند. در اين شرايط و با اقداماتي که آمريکا در جهت کاهش صادرات و ارزآوري ايران انجام مي‌دهد، يکي از مهم‌ترين مواردي که بانک مرکزي از سال گذشته روي آن تاکيد داشته، تأمين ارز مورد نياز کشور است که بخشي از اين ارز همواره از طريق صادرات نفتي و غير نفتي ايران تأمين مي‌شده است. اکنون آمريکا به دنبال اين موضوع است که فروش نفت ايران را به حداقل برساند و از سوي ديگر با قطع روابط بانکي ايران با ساير کشورها و بانک‌هاي دنيا، ارز ورود ارز خارجي به ايران جلوگيري کند تا ايران را از لحاظ اقتصادي فلج شود. در اين ميان، يکي از پررنگ‌ترين نقش‌ها را صادرکنندگان در اقتصاد ايران دارند؛ به اين گونه که در اين شرايط بايد ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصاد کشور بازگردانند تا دولت نيز بتواند از اين طريق، ارز مورد نياز را براي واردات تأمين کند. اين الزام براي صادرکنندگان از آن‌جايي ناشي مي‌شود که دولت انواع يارانه‌ها را از جمله انرژي ارزان، معافيت‌هاي مالياتي، ايجاد بستر براي توليد و … در اختيار توليد قرار مي‌دهد و در ازاي آن انتظار دارد که صادرکننده ارز خود را به چرخه اقتصاد برگردانده و آن را براي تأمين ارز واردات بفروشد. در همين راستا، از سال گذشته بانک مرکزي سامانه نيما را راه‌اندازي کرد تا صادرکنندگان بتوانند ارز صادراتي خود را در اين سامانه بفروشند و واردکنندگان نيز ارز مورد نياز خود را از اين طريق تأمين کنند. در واقع سامانه نيما قرار بود رابطي بين صادرکننده و واردکننده باشد، تا هر دو بتوانند بدون واسطه ارز خود را خريد و فروش کرده و تجارت کشور را نيز تضمين کنند. اين در حالي است که با گذشت يک سال، هنوز اين سامانه فاصله بسيار زيادي تا آن‌چه که مورد پيش‌بيني بود، دارد. به طوريکه بخش مهمي از ارز صادراتي کشور، به اين سامانه وارد نشده است. بانک مرکزي در طول سال گذشته بارها بر بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد و فروش آن در سامانه نيما تاکيد کرد و در اين راستا، قوانين زيادي نيز به تصويب رسيد و حتي بانک مرکزي براي تسهيل وضعيت صادرکنندگان، اين قوانين را تغيير داد و تشويق‌هايي را براي صادرکنندگان در نظر گرفت و در مقابل صادرکنندگان را تهديد به برخورد جدي و جلوگيري از روند تأمين ارز آن‌ها در صورت عدم بازگرداندن ارز به چرخه اقتصاد کرد. با اين حال به نظر مي‌رسد که اين تشويق‌ها و تهديدها چندان نتوانسته مؤثر باشد، چنانکه بر اساس آمار وزير امور اقتصادي و دارايي، از صادرات ۴۰ ميليارد دلاري ايران در سال گذشته تنها ۱۰ ميليارد دلار آن وارد سامانه نيما شده است. اين در حالي است که بر اساس آمار بانک مرکزي، بخش عمده‌اي از ارز وارد شده به کشور و سامانه نيما مربوط به پتروشيمي‌ها و عرصه‌هاي فولادي است که اين شرکت‌ها نيز عمدتاً دولتي و مجبور به فروش ارز صادرات خود در نيما هستند. به اين ترتيب، به نظر مي‌رسد که سامانه نيما از صادرکنندگان بخش خصوصي در سال گذشته فقط حدود دو ميليارد دلار دريافت کرده و عملاً نتوانسته در جذب اين ارزها عملکرد قابل قبولي داشته باشد. با توجه به اينکه تمام سياست‌ها تاکنون درباره سامانه نيما اجرايي شده و اين موارد نيز اثر بخش نبوده، بايد ديد سياست‌هاي جديدي در اين زمينه اجرا مي‌شود تا بتواند بر تأثير اين سامانه بيفزايد يا بايد سامانه نيما را پروژه شکست خورده بانک مرکزي دانست؟ ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد