شیشه عمر تورم

دنياي اقتصاد/تورم شبيه غول چراغ جادو است. آزادي هر دو براي نوع بشر زيانبار است. تورم امکان استفاده از نيروي عقلانيت را محدود ميکند و احتمال اشتباه در تصميمگيريها را افزايش ميدهد. تورم حتي مديران و سياستگذاران را گمراه ميکند.
توزيع مسووليتها در جامعه باعث ميشود تحليل بسياري از مديران مبتني بر بازارهاي انفرادي باشد. به عبارت ديگر، آنها تورم را به افزايش قيمت کالاهاي منفرد تجزيه و تحولات هر بازار را بهصورت جداگانه تحليل ميکنند. اين رويکرد، به نسخههايي متفاوت براي هر بازار ختم ميشود: براي بازار خودرو قرعهکشي، براي کالاهاي اساسي تفتيش انبارها، براي ارز نرخهاي دولتي و براي مسکن سقف رشد اجاره تجويز ميشود. اما اين اقدامات نه تنها درماني بر تورم نيست، بلکه به واسطه ايجاد اختلال در عملکرد اقتصاد، صدمات تورم را دوچندان ميکند. حتي در شرايط تورمي سياستگذاران آگاهانه سياستهاي اشتباه را اجرا ميکنند تا حداقل ننگ بيعملي را از نام خود دور کنند؛ درحاليکه ريشه تحولات قيمتي در همه بازارها، مشترک است و تا علت اصلي چاره نشود، ساير اقدامات به نتيجه نميرسد.
اگر بخواهيم براي طبقات شهري محصولات کشاورزي ارزان تدارک ببينيم، انرژي رايگان توزيع کنيم و نخواهيم از هزينههاي جاري بکاهيم، بايد مصائب همنشيني با غول چراغ جادو را بپذيريم. اين ديو همه کارهايي را که ما دوست داريم، انجام ميدهد؛ اما در ازاي دستدرازي به قدرت خريد شهروندان از طريق ايجاد تورم.
تورم شبيه غول چراغ جادو است. ممکن است به سادگي از چراغ خارج شود؛ ولي بازگرداندن آن به چراغ کار سادهاي نيست. وقتي تورم رها شد، نميتوان حقوقها را افزايش نداد، نميتوان خانوارها را از خريد کالاها منصرف ساخت و نميتوان به راحتي قيمتها را تعديل کرد. از اين روست که مبارزه با تورم کاري دشوار است. براي رهايي از تورم بايد جلوي خلق پول را که ريشه در کسري بودجه دولت دارد، گرفت. ممکن است امروز کسري بودجه از طريق پايه پولي تامين نشود؛ اما اين براي کنترل انتظارات کافي نيست. لازم است از طريق انتشار برنامه مشخص، روند کسري بودجه در سالهاي آينده براي فعالان اقتصادي توضيح داده شود. مهار کردن تورم نيازمند برنامهاي است که نشان دهد نه تنها امسال بلکه سالهاي آينده نيز کسري بودجه از طريق پايه پولي تامين مالي نميشود. اگر اين اطمينان به جامعه داده نشود، کنترل تورم غيرممکن است. اکنون که فصل تدوين بودجه رسيده است، انگيزه مهار تورم بايد بهصورت کاهش هزينهها و افزايش درآمدها در بودجه چندسال آينده خود را نشان دهد. تا نهايي شدن بودجه بايد منتظر بود شايد بودجه ۱۴۰۰ همان طلسمي است که براي به بند کشيدن تورم به آن نيازمنديم.