برگزیده

کدام دولت رکوردار گرانی بنزین است؟

ايرنا

بروزرسانی 1399/09/09 - 10:05

ايرنا/ بيشترين رشد قيمت بنزين مربوط به دولت‌هاي نهم و دهم است که در مجموع قيمت بنزين سهميه‌اي ۴۰۰ درصد و بنزين آزاد نيز ۷۷۵ درصد رشد را در آن ۸ سال (۸۴ تا ۹۲) تجربه کرد.

قيمت بنزين نه تنها در ايران که در سراسر دنيا اهميت دارد. براي دانستن اهميت آن کافي است وعده‌هاي انتخاباتي نامزدهاي رئيس‌جمهوري آمريکا را مرور کنيم. در بيشتر موارد نامزدهاي انتخاباتي وعده بنزين ارزان را به مردم آمريکا مي‌دهند.

در ايران هم قيمت بنزين همواره اهميت زيادي داشته و اين اهميت در ۱۰ سال گذشته حتي بيشتر از قبل نيز شده است. بيش از ۱۰ سال از زمان نخستين سهميه‌بندي بنزين در ايران مي‌گذرد. در آن زمان رشد مصرف بنزين در کشور شتابي بالا داشت و براي جلوگيري از افزايش مصرف بنزين و همچنين کاهش واردات، سهميه‌بندي بنزين در دستور کار قرار گرفت.

با نزديک شدن قيمت واقعي بنزين به قيمت‌هاي اعلام شده از سوي دولت در سال ۹۳، عملا سهميه‌بندي بنزين بي‌اثر شد و بنزين تک نرخي به جايگاه‌هاي سوخت بازگشت.

با اين حال روند صعودي قيمت دلار و همچنين افزايش قيمت نفت، ‌دوباره بين قيمت بنزين داخلي و قيمت فوب خليج فارس فاصله انداخت و دولت ناگزير سال گذشته براي جلوگيري از قاچاق سوخت و همچنين کاهش بدمصرفي مردم، نظام سهميه‌بندي را احيا کرد و تلاش مرد قيمت بنزين واقعي شود.

نگاهي به ۴۰ سال گذشته البته نشان مي‌دهد که افزايش قيمت بنزين تنها مربوط به اين دولت نيست و همواره روند افزايشي قيمت بنزين وجود داشته است. با اين حال برخي از دولت‌ها در اين بين رکوردار رشد قيمت هستند.
آمارهاي سازمان برنامه و بودجه کشور نشان مي‌دهد که قيمت بنزين در سال ۱۳۵۹ يعني در سال اول جنگ، ۳ تومان در هر ليتر بوده است. بنزين اما ۱۰ سال بعد يعني در سال ۶۹، به قيمت ۵ تومان در هر ليتر به فروش مي‌رسيد که نشان مي‌دهد در ۱۰ سال قيمت اين سوخت استراتژيک ۶۶ درصد رشد کرده است.

در سال‌هاي ۶۹ تا ۷۶، ‌يعني در دولت سازندگي، بنزين ۵ توماني در هر ليتر با رشدي ۲۲۰ درصدي به ۱۶ تومان افزايش پيدا کرد. از همان زمان دولت تلاش کرد تا قيمت بنزين واقعي شود زيرا روند مصرف آن در کشور نگران‌کننده بود.

اين در حالي بود که ايران در آن سال‌ها واردکننده بنزين به شمار مي‌رفت و مصرف بيشتر به معناي خروج ارز و يارانه بيشتر دولت به اين سوخت بود.

با روي کار آمدن دولت اصلاحات، واقعي‌کردن قيمت بنزين جدي‌تر دنبال شد. تا آنجا که قيمت بنزين به تدريج و هر سال با توجه به نرخ تورم، ‌ بالا مي‌رفت و از همين رو اگرچه قيمت بنزين از ۱۶ تومان سال ۷۶ با رشدي ۴۰۰ درصدي به ۸۰ تومان در سال ۸۴ رسيد اما جامعه نسبت به آن حساس نشد.

قيمت ۸۰ توماني بنزين اما بيشتر از ۲ سال در دولت نهم دوام نياورد و اين دولت در سال ۸۶ با شعار جراحي اقتصادي و هدفمند کردن يارانه، قيمت اين سوخت را دو نرخي کرد. بنزين سهميه‌اي ۱۰۰ تومان و بنزين آزاد ۴۰۰ تومان به فروش رسيد. در دولت دهم نيز افزايش يک باره قيمت بنزين در سال ۸۹ اتفاق افتاد و بنزين سهميه‌اي ۴۰۰ تومان و قيمت بنزين آزاد نيز ۷۰۰ تومان اعلام شد.

مقايسه قيمت‌هاي نهايي در پايان دولت دهم در مقايسه با ابتداي دولت نهم نشان مي‌دهد که قيمت بنزين سهميه‌اي ۴۰۰ درصد و قيمت بنزين آزاد اما ۷۷۵ درصد افزايش را طي اين ۸ سال (۸۴ تا ۹۲) تجربه کرده که بيشترين ميزان افزايش قيمت بنزين در سال‌هاي بعد از انقلاب به شمار مي‌رود.

دولت يازدهم اما در حالي روي کار آمد که قيمت نفت رو به کاهش بود و همين موضوع در کنار سياست‌ هاي دولت براي کنترل نرخ ارز، قيمت بنزين را به قيمت‌هاي بين‌المللي نزديک کرد. موضوعي که باعث شد در سال ۹۳، قيمت بنزين تک نرخي شده و هزار تومان اعلام شود.

قيمت بنزين در سال‌هاي ۹۳ تا ۹۸ هزار تومان باقي ماند اما با افزايش قيمت نفت در بازارهاي جهاني و همچنين رشد قيت دلار در ايران، ‌قيمت بنزين از قيمت‌هاي جهاني فاصله گرفت و دولت دوازدهم ناگزير شد تا با هدف کنترل مصرف، نظام سهميه‌بندي را دوباره احيا کند. اينبار بنزين سهميه‌اي ليتري ۱۵۰۰ تومان و بنزين آزاد نيز ۳ هزار تومان قيمت خورد.