اقتصاد آنلاين/ يارانه پنهان انرژي يکي از معضلات اقتصاد ايران است. پايين نگه داشتن قيمت حامل‌هاي انرژي هرچند به ظاهر با هدف حمايت از اقشار ضعيف جامعه است اما در عمل دهک‌هاي بالاي درآمدي بيش‌ترين منفعت را مي‌برند. چرا يارانه پنهان انرژي به بدتر شدن شرايط دهک‌هاي پايين‌ درآمدي منجر مي‌شود؟
پرداخت يارانه با هدف حمايت از دهک‌هاي پايين درآمدي يکي از شعارهاي هميشگي سياست‌مداران بوده‌است. مسئله مهم اين است که اولاً يارانه به اقشار نيازمند پرداخت شود و ثانياً تبعات منفي همچون کسري بودجه و افزايش تورم به همراه نداشته‌باشد. در بودجه سال آينده حدود 74 هزار ميليارد تومان در قالب يارانه 45 هزار توماني و طرح حمايتي معيشتي خانوار پرداخت خواهد شد.
هرچند انتقاداتي به يارانه‌هاي مستقيم مطرح است اما مشکل اصلي جاي ديگري است؛ يارانه پنهان انرژي. اين بخش از يارانه ناشي از فروش نهاده‌هاي انرژي همچون بنزين در داخل کشور پايين‌تر از قيمت قابل فروش در بازار جهاني است. در سال ۲۰۱۷، حدود۵۱.۲ ميليارد دلار و در سال ۲۰۱۸ نيز ۴۹.۲۴ ميليارد دلار يارانه پنهان انرژي از سوي دولت پرداخت شده است. بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه، مجموع يارانه پنهان در لايحه بودجه 98 برابر با ۶۴۹ هزار ميليارد تومان تخمين زده‌شده‌است. يارانه انرژي فقط منحصر به نفت، بنزين و گاز نيست و در سال ۹۷ يارانه پنهان آب برابر با ۶۲ هزار ميليارد تومان بوده‌است.
آيا يارانه پنهان انرژي توانسته به کاهش شکاف طبقاتي و تحقق عدالت اجتماعي بيانجامد؟
برآوردها در سال 97 نشان مي‌دهد که ضريب اصابت يارانه پنهان حامل‌هاي انرژي در بالاترين دهک درآمدي در حدود شش برابر پايين‌ترين دهک درآمدي است. بنابراين منابعي که قرار بود به نيازمندان برسد و صرف رفاه افراد محروم شود، به مرفه‌تر شدن ثروتمندان انجاميده است.
اما اين تمام ماجرا نيست و يارانه پنهان انرژي نه تنها به نفع دهک‌هاي پايين درآمدي نيست بلکه شرايط را براي آن‌ها دشوارتر کرده‌است.
در سال 98 يارانه پنهان درحدود 1.5 برابر کل منابع عمومي دولت بوده‌است. اين ميزان از يارانه پنهان با ايجاد کسري بودجه و تشديد تورم، هزينه مضاعفي را بر اقشار آسيب‌پذير تحميل مي‌کند. همانگونه که تورم يک دهه گذشته موجب شده ارزش دلاري يارانه نقدي از حدود 41 دلار در سال 89 به کم‌تر از 2 دلار برسد.
يارانه پنهان انرژي شايد رضايت ظاهري افراد جامعه را به همراه داشته باشد اما جز تضعيف اقتصاد و افزايش نابرابري‌ها نيست.
همچنين داستان يارانه در ايران را در ويدئوي زير مي‌توانيد تماشا کنيد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar