برگزیده

چرا دنیا از کودتای حقیقی‌های بورس آمریکا ترسیده است؟

بروزرسانی 1399/11/14 - 09:19

چرا دنیا از کودتای حقیقی‌های بورس آمریکا ترسیده است؟

بورسان/ چند روزي است روند سهام شرکت گيم استاپ (Gamestop) در بورس آمريکا به سر خط اخبار جهان تبديل شده است. هر آنچه مي‌خواهيد در خصوص آن بدانيد را در اين گزارش آورده‌ايم.

گيم استاپ چيست؟
گيم‌استاپ شرکتي آمريکايي است که فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي فروش بازي‌هاي ويديويي دارد و بزرگترين خرده‌فروشي بازي در دنيا محسوب مي‌شود.

ماجراي سهام گيم استاپ چيست؟
اين سهم که يک ماه پيش کمتر از ۲۰ دلار معامله مي‌شد، چهارشنبه اخير در عرض چند ساعت تا ۳۵۰ دلار صعود کرد و از آن پس هم بين ۱۳۰ تا ۴۷۰ دلار در نوسان بوده است. ماجراي پشت آن را به طور خيلي خلاصه مي‌توان «کودتاي حقيقي‌ها عليه حقوقي‌هاي وال استريت» دانست. به عبارت ديگر معامله‌گران خرد بورس آمريکا تصميم گرفتند تا با خريد سهام گيم‌استاپ و برخي سهم‌هاي مشابه، درسي به معامله‌گران بزرگ بازار بدهند و آن‌ها را وارد ضرر کنند.

رديت چگونه به اين ماجرا مربوط مي‌شود؟
رديت يک وبسايت خبري است که تالارهاي بحث و گفتگو دارد. «وال استريت بتز» (r/wallstreetbets) يکي از اين تالارهاست که در آن افراد به بحث در خصوص سهام و اوراق اختيار مي‌پردازند و نقطه آغاز داستان گيم‌استاپ به اين تالار برمي‌گردد که اکنون بيش از ۶ ميليون دنبال‌کننده دارد. اعضاي وال‌استريت‌بتز با هماهنگي سهم‌ها را بالا و پايين مي‌برند. اين گروه حتي ادبيات خاص خود را نيز دارند.

برخي اعضاي وال‌استريت‌بتز اخيرا به اين نتيجه رسيدند که سهام گيم‌استاپ زير ارزش واقعي معامله مي‌شود. اين در حالي بود که موسساتي همچون Citron Research و Melvin Capital انتظار افت قيمت آن را در آينده داشتند. اين موسسات به همين دليل روي سهم گيم استاپ موقعيت فروش استقراضي (Short postion) گرفتند که در صورتي که قيمت سهم افت مي‌کرد، آن‌ها سود مي‌کردند. اما اعضاي وال‌استريت‌بتز با هماهنگي شروع به خريد اين سهم کردند که قيمت آن را بالا برد. همين موجب شد تا برخي شرکت‌هاي بزرگ جهان زيان‌هاي سنگيني را متحمل شوند.

صفحه وال استريت بتز در رديت بيش از ۶ ميليون دنبال کننده دارد.

فروش استقراضي (short selling) چيست و چگونه انجام مي‌شود؟
بازيگران بزرگ وال‌استريت (صندوق‌هاي پوششي يا hedge fund) زماني که تخمين مي‌زنند سهام يک شرکت در آينده افت خواهد کرد، مقداري از سهام آن شرکت را از يک کارگزاري قرض مي‌کنند و آن را در بازار مي‌فروشند. وقتي قيمت سهام افت کرد، به همان اندازه سهم را از بازار با قيمت پايين‌تر خريداري مي‌کنند تا آنچه قرض گرفته‌اند را در زمان مشخص پس بدهند. بنابراين آن‌ها از مابه‌التفاوت قيمت سهم در اين دو تاريخ سود مي‌کنند. البته بايد در نظر داشت که بايد به ازاي قرض کردن سهام هم مبلغي را به عنوان بهره بپردازند. به کل اين فرآيند فروش استقراضي مي‌گويند.

چرا گيم استاپ به سرمايه‌گذاران بزرگ ضرر رساند؟
اگر ارزش سهام افت نکند و بالا برود، شرکت‌هايي که موقعيت فروش استقراضي گرفتند وقتي به حد ضرر برسند، مجبورند براي خروج از بازار تلاش کنند. براي اين کار بايد آن مقدار که سهم قرض کرده بودند از بورس بخرند تا آن را پس بدهند. خريد خود اين شرکت‌ها موجب افزايش دوباره قيمت سهم مي‌شود و فشار مضاعفي ايجاد مي‌کند که به اين شرايط فشار ناگهاني (short squeeze) مي‌گويند.
هج فاندها در خصوص شرکتي مثل گيم‌استاپ هم همچين کاري را کردند. وقتي رديتي‌ها شروع به خريد سهام کردند و قيمت آن را بالا بردند، اين موسسات مجبور شدند با ضرر از بازار خارج شوند. اين ضررها آنقدر سنگين بود که فضاي ترس به کل بازار سهام سرايت کرد، چون احتمال سقوط بورس را بالا برد.

هج فاندها چقدر ضرر کردند؟
تخمين زده شده است زيان اين موسسات رقمي حدود ۱۹ ميليارد دلار باشد.

چرا اصلا وال‌استريت‌بتز به گيم استاپ علاقه‌مند شد؟
برخي از اعضاي اين گروه رديتي عقيده دارند اين بازيگران بزرگ وال‌استريت بوده‌اند که موجب شده‌اند سهام شرکت‌هاي قديمي و باسابقه‌اي همچون گيم‌استاپ از ياد بروند و بي‌رونق شوند. انگيزه برخي از اين افراد انتقام گرفتن از اين شرکت‌هاي بزرگ بود.

اما گروه ديگري هم بودند که شرکت را به لحاظ بنيادي با ارزش ارزيابي مي‌کردند. ماجرا به اينجا برمي‌گردد که رايان کوهن، رئيس قبلي يک فروشگاه غذاي حيوانات که نسبتا موفق و مشهور است از اواخر تابستان شروع به خريد سهام گيم‌استاپ کرد و در ماه نوامبر (پاييز) به يک سهامدار فعال تبديل شد و طي نامه‌اي از هيات مدير خواست تا در تجارت الکترونيکي (e-commerce) سرمايه‌گذاري کنند. اين موضوع با اقبال هيات مديره و همچنين سهامداران مواجه شد و آنها به وي و همکاران سابقش صندلي هيات مديره پيشنهاد دادند. بنابراين در ۱۱ ژانويه، کوهن با ۱۲.۹ درصد سهم اولين روز کاري خود به عنوان عضوي از هيات مديره را آغاز کرد. رديتي‌ها چنين اتفاقي را مثبت ارزيابي کردند و به آينده اين سهم علاقه‌مند شدند.

نقش «ايلان ماسک» در اين ميان چه بود؟
ايلان ماسک، بنيان‌گذار تسلا نخستين کسي بود که توجهات را به تحولات قيمت گيم‌استاپ جلب کرد. او در يک توييت کلمه «Gamestonk» را به همراه لينک صفحه وال‌استريت‌بتز در رديت گذاشت. ماسک به اين مشهور است که حتي کوتاه‌ترين توييت‌ها و سخنان او مي‌توانند بازارهاي مالي را به شدت متحول کنند.

آيا حرکت معامله‌گران خرد غيرقانوني بود؟
خير، اين کار خلاف قانون نبود. در واقع اصلا چنين حرکتي در قانون پيش‌بيني و جرم‌انگاري نشده بود. به همين دليل اين احتمال وجود دارد که نهاد قانون‌گذار بازار سهام آمريکا، قوانين موجود را به زودي تغيير دهد تا از تجربيات مشابه در آينده جلوگيري کند. در سوي مقابل، بسياري عقيده دارند اين جرم‌انگاري آن مخل آزادي است.

نگراني فعالان اقتصادي جهان چيست؟
اتفاقات اخير سه نگراني اصلي ايجاد کرده است. يکي آنکه موجب شده است تا ديگر سهامداران بزرگ بورس آمريکا از short کردن يا فروش استقراضي بترسند و از آن خودداري کنند. از اين رو آينده معاملات استقراضي به نوعي نامعلوم است.

ثانيا با متضرر شدن معامله‌گران حقوقي، احتمال آنکه آن‌ها مجبور به فروش ساير دارايي‌هاي خود شوند و موج فروش گريبان بقيه سهم‌ها را بگيرد وجود دارد که ممکن است زمينه فروپاشي بازار سهام را فراهم کند.

از سوي ديگر جنبش‌هايي در فضاي مجازي عليه شرکت‌هاي ميليارد دلاري شکل گرفته است که جريانات اخير آن‌ها را مصمم‌تر مي‌کند.

پس چرا همه از «رابين‌هود» عصباني هستند؟ اصلا رابين هود چيست؟
کارگزاري رابين هود يک کارگزار عادي نيست و در يک سال اخير بسيار مشهور شده است. چراکه برخلاف کارگزاري‌هاي معمول از معاملات کارمزد نمي‌گيرد و افراد با سرمايه بسيار کمي مي‌توانند در آن حساب بسازند و به معامله بپردازند. همين مسأله هم فرآيند خريد سهام گيم‌استاپ را براي معامله‌گران خرد و جديد راحت‌تر کرد.

اما در سوي ديگر رابين هود پس از جهش قيمتي روز چهارشنبه، معاملات گيم‌استاپ و سهام مشابه آن را محدود کرد تا افراد آن را نخرد و هج فاندها با ضرر بيشتري مواجه نشوند. اين اقدام صداي بسياري از طرفداران بازار آزاد را درآورد؛ چراکه اصولا حرکتي که معامله‌گران خرد انجام دادند، خلاف قانون نبود.

اين داستان تا کجا ادامه خواهد يافت؟
شايد بهترين پايان براي اين ماجرا آن باشد که اين شرکت واقعا در مسير رشد باشد و به يک مهره اصلي در صنعت بازي تبديل شود و قيمت آن حتي تا سطوح بالاتري صعود کند. مثل آنچه طرفداران شرکت تسلا براي آن تصور مي‌کنند. اما چنين پاياني خيلي نامحتمل به نظر مي‌رسد.
سناريوي دوم آن است که قيمت سهم فرضا تا هزار دلار صعود کند، هج‌فاندها ورشکست شوند که منجر به فروپاشي کل بازار سهام مي‌شود.

اما هر سناريوي ديگري مي‌گويد که قيمت اين سهم فرضا تا هزار دلار رشد مي‌کند و سپس دوباره به پايين برمي‌گردد؛ يعني همانطوري که هر حبابي در بازارهاي مالي کار مي‌کند. کارشناسان هم عموما روي اين سناريو اتفاق نظر دارند و مي‌گويند اين داستان تا بي‌نهايت ادامه نخواهد يافت. بالاخره با رسيدن قيمت سهم به محدوده‌هاي بسيار بالا، افراد براي کسب سود سهام خود را خواهند فروخت و حباب احتمالي فرومي‌ريزد. حتي ارتش وال‌استريت‌بتز هم احتمالا نتواند در مقابل آن بايستد.

در همين حال احتمالا نهادهاي سياست‌گذار هم دست به کار شوند و شايد قوانين جديدي براي مقابله با چنين دستکاري‌هاي قيمتي تصويب کنند.

آيا اين اتفاق جديد است يا قبلا سابقه داشته است؟
ماجراي بالا و پايين بردن قيمت سهم‌ها توسط وال‌استريت‌بتز چندان جديد نيست و سال پيش هم مجله بلومبرگ بيزنس‌ويک در پرونده اصلي خود با تيتر «زماني که بازار گاوي عجيب و غريب مي‌شود» به موضوع کنترل قيمت‌ها توسط اين گروه رديتي پرداخته بود. اما آنچه مورد گيم‌استاپ را متمايز مي‌کند آن است که کنترل قيمت‌ها در حجم بالاتري اتفاق افتاد و شرکت‌هاي مهمي به ضررهاي سنگين دچار شدند. پرداختن افراد مشهوري همچون ايلان ماسک به اين اتفاق هم احتمال در بزرگ شدن آن بي‌تاثير نبوده است.

قيمت سهام گيم استاپ اکنون چقدر است؟
قيمت اين سهم که پنج‌شنبه گذشته سقف ۴۷۰ دلاري و کف ۱۳۰ دلاري را تجربه کرده بود، اکنون در محدوده ۳۲۵ دلار قرار دارد.