بورس به کجا میرود؟
شرق/ يک سال پيش و در چنين روزهايي بازار سرمايه ايران خود را براي بيسابقهترين رشد آماده ميکرد و در بهار طبيعت هم بهطور مداوم جامه سبز بر تن داشت. اما نوروز امسال ماجرا متفاوت از سال پيش است؛ اينروزها اگرچه شاخص با شيب ملايمي به سمت پايين در حرکت است، ولي تحليلگران روزهاي چندان اميدوارکنندهاي را پيشبيني نميکنند، هرچند همه نگاهها به سمت روند اخبار برجام و همچنين انتخابات رياستجمهوري پيشرو نيز هست. مردمي که بدون آموزشهاي لازم بخش زيادي از دارايي خود را وارد اين بازار کردند و حالا در منفيهاي چنددهدرصدي به سر ميبرند، اميدوارند فضاي انتخاباتي پيشرو، روند بازار را تغيير دهد تا انگيزه آنها براي شرکت پرشور در انتخابات افزايش پيدا کند؛ اما تحليلگران اين بازار تمرکز خود را بر اخبار ديپلماسي و احتمال بازگشت آمريکا به برجام و همچنين روند تحريمها گذاشتهاند. بورس در ۱۴۰۰ به چه سمتي خواهد رفت و آيا ميتوان به روند روبهرشدي مشابه پارسال اميداور بود؟
شروع هفته با ۱۱ هزار واحد کاهش شاخص
اگرچه بازار بورس در هفته دوم فروردين هم فعاليت خود را آغاز کرد، ولي بسياري از فعالان بازار شروع اصلي اين بازار را پس از تعطيلات نوروز در نظر ميگيرند که البته در اين روز هم بازار سرمايه نهتنها چنگي به دل نزد، بلکه با منفي سنگيني هم پيش رفت. ديروز روند نزولي بازار سرمايه هم ادامه داشت و شاخص کل بورس بيش از ۱۱ هزار واحد کاهش يافت. در معاملات ديروز، بازار سرمايه شاخص کل بورس با ۱۱هزارو ۶۴۸ واحد نزول تا رقم يکميليونو ۲۸۲ هزار واحد کاهش يافت. شاخص کل و معيار هموزن نيز هزارو ۵۳۳ واحد کاهش يافت و رقم ۴۴۱هزارو ۱۱۴ واحد را ثبت کرد. معاملهگران ۲۹۱ هزار معامله به ارزش ۳۲هزارو ۹۶۲ ميليارد ريال انجام دادند. فولادمبارکه اصفهان، ملي صنايع مس ايران، سرمايهگذاري تأمين اجتماعي، صنايع پتروشيمي خليج فارس، معدني و صنعتي چادرملو، پالايش نفت اصفهان و پتروشيمي پارس نسبت به ساير نمادها بيشترين تأثير منفي را روي بورس گذاشتند. در آنسوي بازار سرمايه شاخص کل فرابورس نيز با ۱۱۹ واحد کاهش در رقم ۱۸هزارو ۳ واحد ايستاد، معاملهگران اين بازار ۱۳۷ هزار معامله به ارزش ۱۸هزارو ۳۹۹ ميليارد ريال انجام دادند. پليمر آرياساسول، بيمه پاسارگاد، پتروشيمي زاگرس، سرمايهگذاري صباتأمين، پتروشيمي تندگويان، پتروشيمي مارون و فولاد هرمزگان جنوب نسبتبه ساير نمادها بيشترين تأثير منفي را روي فرابورس گذاشتند.
روز خروج شديد پولهاي حقيقي
اگرچه آخرين روز سال ۹۹ با ورود شديد پول حقيقي يعني فعاليت کاربران حقيقي همراه بود و انتظار ميرفت روزهاي مثبتي در انتظار بازار باشد، اما حالا شرايط چندان مساعد به نظر نميرسد. همين ديروز ثبت بيشترين خروج پول حقيقي در سال 1400 در اين بازار رخ داد و ارزش خالص تغيير مالکيت حقيقي به حقوقي کل بازار سهام 763 ميليارد تومان بود و شاهد تداوم خروج نقدينگي حقيقي از بورس بوديم. در معاملات ديروز بورس تهران شاخص کل با افت 11هزارو 648 واحدي به رقم يکميليونو282هزارو 874 واحد رسيد. در بازار ديروز «فولاد»، «فملي» و «شستا» نمادهاي بزرگ بازار بودند که بيشترين تأثير منفي را بر شاخص داشتند. در جدول پرتراکنشترين نمادهاي بورس برکت صدرنشين است و اپال و شستا در رتبههاي بعدي هستند. در فرابورس نيز رافزا، بپيوند و آريا پرتراکنشترين نمادها هستند. در روز شنبه ارزش خالص تغيير مالکيت حقيقي به حقوقي کل بازار سهام 763 ميليارد تومان بود و شاهد تداوم خروج نقدينگي حقيقي از بورس بوديم. علاوه بر اين در معاملات ديروز بيشترين خروج پول حقيقي را شرکت صنايع شيميايي ايران (شيران) داشت که ارزش تغيير مالکيت حقيقي به حقوقي آن 33 ميليارد تومان بود. پس از شيران، اپال و فولاد بيشترين خروج پول حقيقي را داشتند. ديروز همچنين ارزش معاملات کل بازار سهام به رقم پنجهزارو 136 ميليارد تومان رسيد که نسبتبه روز چهارشنبه 3.7 درصد کاهش يافته است. ارزش معاملات خرد نيز 35 درصد کاهش يافت و به رقم دوهزارو 503 ميليارد تومان رسيد. در پايان معاملات ديروز، ارزش صفهاي خريد نسبتبه روز چهارشنبه يک درصد کاهش يافت و به رقم 99 ميليارد تومان رسيد. ارزش صفهاي فروش نيز 39 درصد افزايش يافت و دوهزارو 946 ميليارد تومان شد.
پيشبيني روند معاملات بورس در هفته سوم بهار ۱۴۰۰
اما اين روند نزولي تا کجا ادامه پيدا خواهد کرد و در هفته سوم بهار ۱۴۰۰ اين بازار به چه سمتي خواهد رفت. دراينباره يک کارشناس بازار سرمايه با پيشبيني روند معاملات بورس در هفته جاري گفت: در هفته پيشرو شاهد معاملاتي متعادل در بازار خواهيم بود و احتمال ايجاد روند قوي در معاملات بازار ضعيف به نظر ميرسد. «اميرعلي اميرباقري» که با ايرنا سخن ميگفت، به روند معاملات بورس در نخستين روزهاي معاملاتي سال ۱۴۰۰ اشاره کرد و افزود: در هفتهاي که گذشت شاهد معاملات کمرمقي در بازار بوديم که علت آن بهصورت سنتي برگرفته از تعطيلات نوروزي و کاهش ارزش معاملات بازار در اين برهه زماني بود. او به عوامل تأثيرگذار در افت شاخص بورس در بازار هفته گذشته اشاره و اظهار کرد: بهدليل تغيير ايجادشده در زمان تسويهها، خريدار و فروشنده تمايل چنداني به انجام معاملات در بازار سهام ندارند.
اميرباقري اظهار کرد: علت ديگر اينکه بهدليل وجود تعطيلات رسمي، احتمال ايجاد ريسکهاي معاملاتي در بازار با افزايش همراه ميشود که بهصورت عمده سهامداران و سرمايهگذاران چنين ريسکي را تحمل نميکنند و ترجيح ميدهند در زمان بازگشت ثبات به معاملات اين بازار، اقدام به ورود و سرمايهگذاري در اين بازار کنند. اين کارشناس بازار سرمايه با بيان اينکه اکنون بازار سرمايه روند چندان مشخصي ندارد، گفت: در صورت وجود روندي جدي در معاملات بازار، زمينه ايجاد معاملات بهتر فراهم ميشد و حتي در اين صورت در زماني که معاملات در بازار قدرت چنداني ندارند، رونق به معاملات بازار بازگردانده ميشود. او به مهمترين پارامترهاي تأثيرگذار در روند معاملات بازار سهام اشاره کرد و افزود: اکنون مهمترين پارامتر تأثيرگذار بر بدنه بازار سرمايه، پارامتر ابهام است که بهصورت مستقيم در افزايش پارامتر ريسک تأثيرگذار است؛ همين موضوع باعث شده تا حدودي خريداران و فروشندگان از انجام معاملات در بازار سهام عقبنشيني کنند. اميرباقري خاطرنشان کرد: درباره مناسبات سياسي تأثيرگذار بر بازار سهام، بحث بازگشت آمريکا به برجام و انتخابات رياستجمهوري ايران مطرح است که به دليل وجود ابهام در نتيجه اين اتفاقها، ريسک بازار افزايش پيدا کرده است. اين کارشناس بازار سرمايه گفت: تا حدودي بهدليل نبود روندي غالب در بازار، سهامداران از سرمايهگذاري در اين بازار و ورود سرمايههاي خود به بورس خودداري ميکنند؛ بنابراين در کوتاهمدت و ميانمدت نبايد در بازار انتظار روندهاي قوي مشابه روندهاي دو سال اخير را داشته باشيم.
او ادامه داد: به لحاظ تکنيکالي در زمان ايجاد روندهاي سنگين در معاملات، بازار احتياج به اصلاح قيمتي و زماني پيدا ميکند؛ به همين دليل در کوتاهمدت نبايد در بازار در انتظار روندهاي قوي در جهت مثبت و منفي باشيم. اميرباقري اظهار کرد: نکتهاي که بايد به آن دقت کرد، اين است که سرمايهگذاران ممکن است در زمان تحليل پارامترهاي حاضر و آتي، به برخي از سهام با قيمتهاي ارزنده برخورد کنند، اما از آنجايي که با وجود ارزندگي قيمتها روند قوي در بازار شکل نميگيرد، شاهد ورود جريان نقدينگي در بازار نخواهيم بود. اين کارشناس بازار سرمايه گفت: اين امر باعث ميشود بسياري از سرمايهگذاران صبر کنند تا در زمان تشکيل روند جدي در بازار حتي با قيمتهاي بالاتر به بازار ورود کنند، اما در زمان قيمت پايين سهام، بهدليل نبود روند قوي سرمايه خود را وارد بازار نميکنند. او روند معاملات بورس در هفته جاري را مورد پيشبيني قرار داد و افزود: در هفته پيشرو شاهد معاملاتي متعادل در بازار هستيم و احتمال ايجاد روند قوي در معاملات بازار ضعيف به نظر ميرسد. اميرباقري خاطرنشان کرد: با توجه به اتفاقهاي سياسي، چشمانداز روشن سياسي و گشايشهاي مطرحشده مانند بازگشت آمريکا به برجام، ميتوان انتظار داشت بازار ارز تحت تأثير اين خبر قرار بگيرد که همين امر بر بدنه بازار سرمايه تأثيرگذار خواهد بود. اين کارشناس بازار سرمايه گفت: اين موضوع ممکن است زمينه افزايش عرضه در بازار را فراهم کند؛ هرچند ايجاد عرضه در بازار نشاندهنده روند قوي نزولي در بازار نيست. او به سرمايهگذاران توصيه کرد براي سرمايهگذاري در بورس پارامترهاي فعلي و آتي را مورد بررسي قرار دهند.
اميرباقري تأکيد کرد: درصورتيکه سهامداران اطلاعات کافي و قدرت تحليل در بازار سهام را ندارد، از افراد داراي مجوز قانوني کمک بگيرند تا بتوانند از اين طريق نهايت استفاده را از ظرفيتهاي بازار داشته باشند.
تأثير قرارداد با چين بر بازار سرمايه ايران چه خواهد بود؟
مهمترين خبر نوروز امسال ايران، امضاي سند جامع همکاري با چين است که با نگاههاي متفاوتي هم روبهرو شده و کارشناسان مختلف در روزهاي گذشته در نقد يا حمايت از اين قرارداد سخن گفتهاند. تأثير اين سند همکاري بر بازار بورس ايران هم يکي از بحثهاي جدي اينروزهاست که کارشناسان زيادي به تأثير مثبت اين سند همکاري بر بازار بورس اميدوارند.
«بهروز خدارحمي» يکي از اين تحليلگران اقتصادي است که در گفتوگو با «بازار» دراينباره گفت: با توجه به اتفاقاتي که در يک ماه پاياني سال ۹۹ رخ داد و تقريبا به اين جمعبندي رسيده شد که هيجاني که در فروش خيلي از سهامها بود، بيدليل بود؛ درصورتيکه سهمها ارزنده بودند و زماني که بخش قابل ملاحظهاي از هيجانات تخليه شد و در روزهاي پاياني سال، ما بازار بهتري را نسبت به قبل داشتيم و به نظر ميرسد در ادامه نيز همان روند را داشته باشيم. مضاف بر اينکه تفاهمنامهاي که با چين به امضا رسيد، ميتواند بهعنوان يک خبر خوب در اقتصاد کشور تلقي شود و موجب گشايشهاي اقتصادي براي ما باشد. خدارحمي گفت: متأسفانه ما در يکي، دو سال گذشته اين تجربه را زياد داشتهايم که خيل گستردهاي از سهامداران تازهوارد، نميتوانند تحليل مناسبي از شرايط بازار و شرايط بينالمللي داشته باشند و بعضا اخبار خوب را بد تلقي ميکنند و اخبار بد را خوب. اما بهصورت کلي اين اتفاق ميتواند جزء اخبار خوب بنيادي براي بازار محسوب شود و براي خيلي از صنايع گشايش ايجاد کند و اميدواريم اين دو، سه پارامتر دست به دست هم دهند و بتوانيم شاهد بازار خوبي از هفته دوم فروردين باشيم.
اين کارشناس بازار سرمايه معتقد است بستهشدن کانال سوئز بهصورت کوتاهمدت ميتواند بر بخشي از صنايع و بارگيري و گشايشهايي که محدوديتهاي کوتاهمدت دارند، اثر بگذارد، اما اثر آن بهصورتي نيست که بخواهد ماندگار باشد و از اين دست متغيرها در بازار بسيار داريم؛ مانند ناآراميهايي که در برخي از کشورها مثل عربستان رخ ميدهد و روي نفت تأثير ميگذارد. استاد دانشگاه تربيتمدرس بيان کرد: نگاه کلي حاکم بر بازار اين است که ما در چند ماه گذشته بهدليل هيجانات مفرطي که در بازار داشتيم و اگر دقيقتر بخواهيم بگوييم در يک سال گذشته، شاهد بوديم نيمه اول آن هيجان از جنس مثبت و خوشبيني بوده و در نيمه دوم آن هيجان از جنس منفي و عمدتا همراه با بدبيني بوده است و هيچگاه به اخبار خوب يا بد وزن درستي ندادهايم و آن چيزي که به چند ماه گذشته مرتبط است، اين است که اخبار خوب و بنيادي در بسياري از نمادها ديده نشد؛ به دليل آن هيجاني که وجود داشت و اساس شاخص درستي براي ارزيابي وجود نداشت و بخش درخور توجهي از افرادي که روي روند بازار هم تأثيرگذار بودند.
خدارحمي در انتها يادآور شد: تصور ميکنم نتيجه مجموع اتفاقاتي که افتاد، مثل محدوديتها و کم و زيادکردن دامنه که البته در بلندمدت خوشايند نيست ولي به ناچار اين اتفاقات افتاد، اين بود که هيجان در بازار کمتر شود و اين هيجان کمتر موجب شود ما به جاي اينکه با روند مثبت و منفي، با صف خريد و صف فروش تصميم به خريد يا فروش بگيريم، دنبال اين باشيم که به سمت تحليل برويم و در آن زمان است که ما سراغ متغيرها و اخباري شبيه به اين برويم که کداميک از شرکتها در زير مجموعه خود اخبار خوبي داشتند، افزايش سرمايه داشتند و کداميک متأثر از نرخ برابري دلار وضعيت بهتري پيدا ميکنند و... .
اميدوارم اين اتفاق افتاده باشد؛ چراکه اگر اين موضوع انجام و اخبار ديده شود و به ميزان اثري که دارند بر قيمتها متأثر شوند، در اين صورت براي خيلي از سهمها اتفاقهاي خوبي رقم خواهد خورد.