پیشبینیها درباره بورس در دولت رئیسی
شرق/ ماجراي بازار سرمايه حالا براي ايرانيان آشناست و بخش زيادي از جامعه تغيير و تحولات آن را ميدانند؛ با انتخاب رئيسجمهوري جديد حالا چشم مردم به تغييرات اين بازار است و اين در حالي است که همين ديروز هم «ابراهيم رئيسي» در نخستين نشست خبرياش پس از پيروزي در انتخابات، از تلاش براي برگرداندن اعتماد مردم به بازار سرمايه سخن گفت. رئيسي دراينباره گفت: «ما درباره بازار سرمايه، اعتماد را به مردم برميگردانيم. دولت بورس را بهعنوان قلک براي خود نخواهد ديد و کسري بودجه را از اين محل تأمين نميکنيم. نسبت به سهام خرد تضمينهايي براي جبران خسارتها ايجاد ميکنيم. سازوکارهاي نظارتي در بورس را فعال ميکنيم که اين موضوع از ايجاد تکانهها در بورس جلوگيري خواهد کرد. اقدامات ديگري از جمله عمقدادن به بورس در دست بررسي است. کار را براي شرکتهايي که آماده ورود به بورس هستند، تسهيل ميکنيم»، اما بورس الان چه شرايطي دارد و تحليل کارشناسان از آينده اين بازار در دولت جديد چيست؟
سبزپوشي شاخص بورس در آخرين روز فصل بهار
در روزهاي پس از انتخابات ايران، شاخص بورس به نسبت رفتار مثبتتري داشت و ديروز هم بازار بورس ايران سبز بود. شاخص کل بازار بورس ديروز (دوشنبه، ۳۱ خردادماه) در ادامه روند صعودي خود، حدود چهارهزار و ۸۳۷ واحد رشد داشت که در نهايت اين شاخص به رقم يک ميليون و ۱۶۸ هزار واحد رسيد. پس از مشخصشدن نتيجه انتخابات رياستجمهوري، بخشي از ابهامات و دغدغههاي سهامداران رفع شده و روند معاملات بورس، مثبت شده است. بر پايه معاملات ديروز بيش از ۹ ميليارد و ۳۰۹ ميليون سهم، حق تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۶۳ هزار و ۴۳۱ ميليارد ريال داد و ستد شد. همچنين شاخص کل (هموزن) با ۱۳۷ واحد افزايش به ۳۷۰ هزار و ۲۵ واحد و شاخص قيمت (هموزن) با ۸۸ واحد رشد به ۲۳۷ هزار و ۶۲۵ واحد رسيد. شاخص بازار اول سه هزار و ۸۹۸ واحد و شاخص بازار دوم هشت هزار و ۵۵۳ واحد افزايش داشتند. علاوه بر اين در بين همه نمادها، نماد شرکت سرمايهگذاري تأمين اجتماعي (شستا) با هزار و ۲۰۹ واحد، بانک تجارت (وتجارت) با ۵۲۷ واحد، گروه مپنا (رمپنا) با ۵۰۱ واحد، صنايع پتروشيمي خليج فارس (فارس) با ۴۳۱ واحد، ايرانخودرو (خودرو) با ۴۰۰ واحد، بانک صادرات ايران (وبصادر) با ۳۵۵ واحد، بانک ملت (وبملت) با ۳۴۷ واحد، مخابرات ايران (اخابر) با ۳۰۰ واحد، سايپا (خساپا) با ۲۷۹ واحد، کشتيراني جمهوري اسلامي ايران (حکشتي) با ۲۷۰ واحد، شرکت ارتباطات سيار ايران (همراه) با ۲۵۹ واحد، گروه صنعتي پاکشو (پاکشو) با ۲۴۰ واحد و گروه دارويي برکت (برکت) با ۲۳۱ واحد تأثير مثبت بر شاخص بورس داشتند. در مقابل فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با ۴۴۰ واحد، ملي صنايع مس ايران (فملي) با ۲۸۵ واحد، پالايش نفت اصفهان (شپنا) با ۲۰۹ واحد، پالايش نفت تهران (شتران) با ۲۰۶ واحد، قند همکتان (قهکمت) با ۱۷۰ واحد، کارخانجات قند قزوين (قزوين) با ۱۳۰ واحد، پرداخت الکترونيک سامان کيش (سپ) با ۱۳۰ واحد، شرکت سرمايهگذاري استان خوزستان (وسخوز) با ۱۲۲ واحد، و گروه مديريت سرمايهگذاري اميد (واميد) با ۱۲۱ واحد تأثير منفي بر شاخص بورس داشتند. ديروز همچنين شاخص فرابورس نيز حدود ۳۲ واحد افزايش داشت و روي کانال ۱۷ هزار و ۳۱۹ واحد ثابت ماند. همچنين در اين بازار دو ميليارد و ۴۱ هزار برگه سهم به ارزش ۱۲۲ هزار و ۸۱۸ ميليارد ريال دادوستد شد.
تداوم روند سينوسي شاخص تا زمان اجراي سياستهاي راهبردي
تغييرات در سياست و دولت ايران که حالا دستکم سکاندار دولت مشخص است، به تغيير در مشخصههاي کلان اقتصاد و همچنين روند بازار سرمايه منجر خواهد شد؛ اين خلاصه سخنان بسياري از کارشناسان و تحليلگران است. هرچند درباره ميزان و نوع اين تغييرات اختلاف نظر زياد است.
در همين رابطه يک تحليلگر بازار سرمايه ميگويد که روند سينوسي شاخص تا زمان اجراي سياستهاي راهبردي دولت سيزدهم در حوزه بازار سرمايه ادامه خواهد يافت. مجيد عبدالحميدي که با مهر سخن ميگفت، درباره شرايط اين روزهاي بازار و اثرات تصميمات سازمان بورس در صدور مجوز براي نهادهاي مالي و کارگزاريها گفت: تعداد دارندگان کد بورسي در کشور و فعالان اقتصادي معاملهگر در بازار سرمايه به شکل قابل توجه و چشمگيري در يک سال اخير افزايش يافته و به همين دليل دولت آينده نميتواند بدون برنامه راهبردي براي مديريت بازار سرمايه به سرمايه اجتماعي قابل توجه و محسوسي دست يابد. وي افزود: سبزشدن شاخص کل بورس در برخي از روزهاي معاملاتي چند روز اخير در بازار سرمايه، به معناي بهبود وضعيت بازار نيست و تا زماني که نحوه راهبري و اجراي راهبردهاي اقتصادي در بستر بازار سرمايه به صورت سياستگذاريشده و صحيح به اطلاع عموم فعالان بازار نرسد، وضعيت بورس همچنان نابسامان و نااميدکننده خواهد بود. وي تصريح کرد: در سه ماه اخير ۱۰ سبدگردان مجوز فعاليت گرفتند و تعداد کل سبدگردانها به ۴۰ مورد رسيد؛ چند سبدگردان هم مجوز تأسيس دريافت کردهاند؛ ضمن اينکه بعد از گذشت ۱۵ سال، شاهد هستيم که فراخوان صدور مجوز تأسيس کارگزاري منتشر شده است. به گفته عبدالحميدي، با اين اقدام انحصار کارگزاريها عملا برداشته خواهد شد و بر تعداد کارگزاريها در بازار سرمايه افزوده ميشود؛ ازبينرفتن انحصار قطعا باعث بالارفتن رقابت و افزايش کيفيت خدمات خواهد شد. به گفته اين تحليلگر بازار سرمايه، علت اعطاي مجوز تأسيس کارگزاري جديد اين بوده است که ادعاي انحصار در اين صنعت وجود دارد؛ اما به نسبت بقيه نهادهاي مالي همانند مشاور سرمايهگذاري، سبدگردان و ۱۰۸ کارگزاري وجود دارد که تعداد کمي نيست. به هر حال اگر انحصار هم وجود داشته باشد با شرط ورود سهامي عام بودن، شائبههاي موجود برطرف خواهد شد. وي ادامه داد: با اين حال اين انتظار وجود دارد که فراخوان صدور مجوز کارگزاري و انتشار صورتهاي مالي تصويبشده سازمان بورس براي اولين بار، به عنوان دو اقدام مهم و اثرگذار بر بازار سرمايه تلقي شوند و با تداوم پيگيريها در خصوص اين دو موضوع، شفافيت افزايش يابد. عبدالحميدي به خواسته اکثر سهامداران از دولت جديد اشاره کرد و گفت: خواسته اغلب سهامداران خرد بازار، بازگشت سرمايه آنها و رهايي از ضررهايي است که در يک سال اخير متحمل شدهاند و تداوم وضعيت فعلي بازار سرمايه، قطعا شرايط را براي فعالان بازار سختتر خواهد کرد.
پيشبيني بورس در دولت جديد
نظر کارشناسان حوزه سرمايه نسبت به آينده بورس در دولت جديد، اگرچه تا اندازهاي متفاوت است، اما همه بر تغيير و تحول تأکيد دارند. دراينباره يک کارشناس بازار سرمايه با تأکيد بر اينکه روند اين بازار تا پايان سال صعودي خواهد بود، با اشاره به شرايط فعلي بازار گفت: شايد جناح رقيب نميخواست پول را وارد بازار کند تا امتياز رشد سهام به نام دولت فعلي زده شود. مرتضي دلخوش در گفتوگو با ايسنا، با تأکيد بر اينکه وضعيت بازار سرمايه مشخص شده است، اظهار کرد: پيش از انتخابات سرمايهگذاران عمده اين ابهام را داشتند که وارد بورس شوند يا خير. شايد جناح رقيب نميخواست پول را وارد بازار کند تا امتياز رشد سهام به نام دولت فعلي زده شود. بنابراين ممکن است اين کشوقوسها تا تعويض دولت ادامه داشته باشد و بعد از آن استارت رشد زده شود. وي ادامه داد: بعد از تغيير دولت، ميتوان براي بازار سرمايه تا پايان سال روند رو به رشدي را پيشبيني کرد. قيمتهاي بازار سرمايه در کف قرار دارد، درحالي که در يک سال گذشته قيمتهاي جهاني رشد داشتند و بايد قيمت سهمها افزايش پيدا ميکرد. اين کارشناس بازار سرمايه با تأکيد بر اينکه بايد از روند غيرمنطقي نزول يا صعود بازار سرمايه جلوگيري شود، گفت: اينکه برخي از رشد خوششان نميآيد، غيرمنطقي است. همانطورکه بايد جلوي حباب گرفته شود، از روند منفي غيرمنطقي نيز بايد جلوگيري شود. نماد براي رشد ۲۰ درصدي بايد توضيح دهد، بايد براي رنج منفي هم توضيح دهد و بسته شود. دلخوش با اشاره به رفتار حقوقيها در بازار سرمايه اظهار کرد: زماني که سهم بعد از مدتها صف خريد ميشود، حقوقيها شروع به عرضه قابل توجهي ميکنند. برخي ميگويند اين کار براي تأمين منفي است، اما بايد به اندازه بفروشند که تعادل سهم به هم بخورد. حقوقي نبايد به قدري عرضه کند که صف خريد، صف فروش شود. در اين شرايط ناظر بايد ورود کند، زيرا سهامدار خرد که اطلاعات کافي ندارد، سهم را با قيمت بالا ميخرد و سهم همان روز تبديل به منفي ميشود و در نهايت اعتماد سهامدار به بازار از دست ميرود.
چند پيشنهاد به دولت آينده
دلخوش در ادامه با تأکيد بر اينکه دولت آينده نبايد براي تأمين کسري بودجه به بازار نگاه کند، توضيح داد: زيرا دولت نميخواهد سهم خود را به قيمت پايين بفروشد و بازار را شارژ کرده و باعث رشد غيرمنطقي آن ميشود. البته بازار سرمايه در سال ۱۳۹۹ جلوي تورم وحشتناک را گرفت و باعث شد اتفاقي که براي ونزوئلا افتاد براي کشور ما نيفتد. اين کارشناس بازار سرمايه ادامه داد: به دولت آينده پيشنهاد ميکنم قوانين بازار را به مرو تغيير دهد، نه اينکه هر هفته يک قانون جديد تصويب شود. همچنين دامنه نوسان برداشته شود، اما به جاي آن نظارت ناطر بيشتر شود. بايد آزادسازي قيمتها صورت بگيرد، FATF در کشور تصويب و برجام دوباره امضا شود. اين اتفاقات باعث ميشود وارد جامعه جهاني شده و شرکتهاي خارجي را کمکم براي سرمايهگذاري بپذيريم. در اين شرايط بهراحتي نميتوانند ما را تحريم کنند. دلخوش تأکيد کرد: سياست بايد در جهت رفاه مردم باشد. از اجراي حرکت نمايشي خودداري کنند. سرمايهگذار مثل آهو است با کوچکترين حرکت پا به فرار ميگذارد؛ بنابراين امنيت اقتصادي نشان از آرامش سياسي دارد.