قتل قنات به دست دلارهای نفتی و پمپهای چینی
ايسنا/يک فعال حوزه آب گفت: دلارهاي نفتي و پمپ هاي چيني فرهنگ استفاده درست از آب که قنات آن را ترويج مي داد، و منابع آب زيرزميني که قنوات از آن تغذيه مي کردند را از بين بردند.
احسان آخاني سوم مردادماه ، اظهار کرد: قنات براساس ميزان بارش و نزولات آسماني منابع آبي در اختيار بهره بردار قرار مي دهد به اين شکل که اگر سال آبي پر بارشي را تجربه کنيم، قطعا قنوات پر آبي را در اختيار خواهيم داشت و بالعکس و اين شاخص باعث مي شود که کشاورزان کشت و کار خود را با توجه به ميزان دبي آب قنات تنظيم کنند و در واقع حکمراني درست آب صورت مي گيرد .
وي فرهنگ قنات را فرهنگ در کنار يکديگر بودن و حل مسائل با گفتگو تعريف کرد و با بيان اينکه قنات فقط يک سازه آبي نيست بلکه ساختاري است که فرهنگ استفاده درست از آب را ترويج مي کند، افزود: اين فرهنگ، کشاورز را وادار مي کند که براساس منابع در اختيار، کشت و کار داشته باشد و مانع از آن مي شود که براي داشتن محصولات بيشتر به منابع آبي بيشتري تعرض کند و در واقع مصرف براساس توان اکولوژيک سرزمين صورت مي گيرد.
آخاني با تاکيد بر اينکه با ورود دلارهاي نفتي و پمپ هاي چيني متاسفانه فرهنگ استفاده درست از آب که قنات آن را ترويج داد، از بين رفت، گفت: با از بين رفتن اين فرهنگ، اين باور ايجاد شد که به هر ميزان که امکان داشته باشد، مي توان آب را از منابع زيرزميني برداشت کرد و همين باور باعث شد که زير پايمان خالي شود و هر روز سطح آب سفره هاي زيرزميني بيشتر کاهش يابد و نتيجه آن چيزي نيست جز کاهش تاب آوري سرزميني و حرکت به سمت فرونشست و فروچاله که مهمترين آسيب ها براي آبخوان ها هستند.
وي تصريح کرد: کاهش بارش ها در ميزان دبي آب قنوات تاثير دارد و سال هاست که درگير اين روند کاهشي هستيم. در واقع يکي از عوامل تهديد قنوات کاهش بارش هاست ولي عامل اصلي نيست که البته مي توان با راهکارهايي چون مرمت و لايروبي قنات را حفظ کرد و اين راهکار در سال هاي پربارشي از اهميت بالايي برخوردار است .
آخاني با اشاره به تاثير عوامل طبيعي و انسان ساز در به چالش کشاندن قنوات، بيان کرد: عوامل طبيعي در واقع همان بارش ها، زلزله و سيل است، اما عوامل انسان ساز حفر چاه هاي مجاز و غيرمجاز در بالادست قنوات است که بيشترين آسيب را به قنوات وارد مي کنند.
وي تصرف حريم قنوات را از ديگر عوامل چالش آفرين براي حيات قنات دانست و گفت: متاسفانه با افزايش سرسام آور قيمت اراضي کشاورزي براي کسب پول بيشتر توسط افراد منفعت طلب، همچنين توسعه شهر نشيني و انواع تغيير کاربري ها، حرايم قنوات تصرف مي شود که عواقب خاص خود را به همراه دارد، از طرفي با اين اتفاقات هزينه نگهداري قنات را بالا مي برند که انگيزه مالکان قنات براي حفظ و احيا را کم مي کند و اين امر مي تواند حيات قنات را تهديد کند.
اين فعال حوزه آب در استان مرکزي با اشاره به تغيير هرم سني کشاورزان، گفت: جوان شدن کشاورزان، کاهش علاقه و تمايل به حفظ قنوات را به دنبال داشته است و در واقع استفاده از چاه آب باعث شده است که قنوات و حفظ و احياي آنها کمتر مدنظر قرار گيرد.
وي اضافه کرد: متاسفانه حتي يک قانون مدون و مشخص ويژه قنوات در کشور وجود ندارد، شايد به جرئت بتوان گفت که براي حل مسائل مربوط به قنات در کشور بايد يک فصل مشخصي در قانون آب به اين امر اختصاص داد و قطعا با وجود قانون مي توان مسئله تصرفات، توسعه شهرها و طرح هاي هادي روستاها که آسيب جدي به قنوات مي زند، مناقشات و موضوعات مربوط به لايروبي و برداشت ها را حل کرد.