رحیمپور ازغدی: «پیادهروی اربعین» پلورالیزم حسینی از نوع تسامح و برادری است
فارس
بروزرسانی
فارس/ عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي گفت: راهپيمايي اربعين، سياسيترين راهپيمايي جهان است که در درجه اول يک پديده شيعي تعريف ميشود، اما وقتي که با مقياسهاي فراشيعي و فراديني به آن نگاه ميکنيم حادثهاي استثنايي در جهان بهشمار ميرود.
به گزارش خبرنگار آيين و انديشه خبرگزاري فارس، حسن رحيمپور ازغدي در بخش پاياني همايش ملي اربعين؛ ظرفيتهاي فرهنگي و تمدني کنگره عظيم اربعين حسيني که لحظاتي قبل در سالن سوره حوزه هنري برگزار شد، گفت: راهپيمايي ميليوني اربعين يکي از اولين تجربهها در کار هيأتي آکادميک است که به شيوه محققانه داراي برجستگيهاي کمنظير، بلکه بينظير است که در فرهنگ اسلامي ـ شيعي حضور دارد.
وي اظهار داشت: نمونهاي شبيه راهپيمايي اربعين در هيچ مکتب ديگري وجود ندارد و ما بايد قدر اين واقعيتهاي مملو از حقيقت را بيشتر بدانيم و حوزه و دانشگاه به شيوهاي آکادميک راهپيمايي را مطالعه و بررسي کرده، آن را مبناي نظريهپردازي و سکوي عملگرايي قرار دهند.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي عنوان کرد: مهمترين رويکرد عملگرايانه در اين شرايط مسئله تمدنسازي معاصر است. از اين رو عنواني که دوستان براي اين همايش انتخاب کردهاند از چند جهت تهديدکننده است براي کساني که در ابعاد گوناگون راجع به يک مسئله اجتماعي دين بينديشند.
وي با بيان اينکه بُعد تمدنسازانه راهپيمايي اربعين به چند ذرهبين با هم نياز دارد، گفت: در سخنان امروز خود به 4-5 بُعدي که در اربعين حسيني وجود دارد و بهنحوي ميتواند در حوزه نظريهپردازي تمدنسازانه مورد توجه قرار گيرد، اشاره ميکنم.
* حضور 2 هزار نفري کشورهاي اروپايي در پيادهروي اربعين
رحيمپورازغدي ابراز داشت: در سفري که اخيراً به سه کشور اروپايي داشتم، مشاهده کردم که آنها نيز براي حضور در راهپيمايي اربعين ثبتنام ميکنند؛ در لاهه هلند جمعيت هزار نفري مسلمانان شيعه و غيرشيعه، در آلمان صدها نفر همچنين در ايتاليا نيز که جمعاً بيش از 2 هزار نفر براي شرکت در راهپيمايي عظيم اربعين ثبتنام کردند.
وي افزود: اکنون درباره پديدهاي صحبت ميکنيم که در درجه اول يک پديده شيعي تعريف ميشود، اما وقتي که با مقياسهاي فراشيعي و فراديني به آن نگاه ميکنيم، راهپيمايي اربعين يک حادثه استثنايي در جهان بهشمار ميرود.
اين عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي به بيان تضادهاي اصلي در حوزه تاريخ و حوزه علوم اجتماعي با راهپيمايي اربعين پرداخت و گفت: راهپيمايي اربعين، سياسيترين راهپيمايي جهان است، اگر سياسي نبود، بايکوت نميشد. به طور مثال يک جمع يک ميليوني که يک بيستم جمعيت 20 ميليوني اربعين را در نظر بگيريم که تنها 20 کيلومتر در هر جاي دنيا راه بيفتد، تمام رسانههاي دنيا 24 ساعته حرکت اين جمعيت اندک را پوشش ميدهند، اما در خصوص راهپيمايي اربعين سکوت کرده و گزارشي را اعلام نميکنند.
وي عدالت و اختيار، عدالت و آزادي، جنسيت و عفت، عزا و بهجت، ريسکپذيري، رقابت بر سر ايثار، برنامهريزي عاشقانه، رياضت و سازندگي، فايدهگرايي و عقلانيت را از جمله تضادهاي مکاتب جهان برشمرد که تمامي اين ويژگيها در پيادهروي اربعين وجود دارد.
رحيمپور ازغدي تصريح کرد: وقتي از بُعد مادي و علمي به راهپيمايي اربعين مينگريم، اين حرکت يک امت است و يک امت از حالت سکون به حرکت درميآيد که مفاهيم بسياري به لحاظ انساني در آن تغيير ميکنند، مانند مفهوم مالکيت و ايثار؛ در اين جمع 20 ميليوني هيچکس خودش را مالک چيزي نميداند.
وي ادامه داد: در راهپيمايي اربعين قطع همه وابستگيهاي اعتباري و حقيقي اتفاق ميافتد و مفهوم ريسکپذيري، خطرپذيري در ابعاد 20 ميليوني در جهان سابقه ندارد و رقابت بر سر ايثار را مشاهده ميکنيم، بهطوريکه حتي افراد فقيري که در طول سال بيش از 2-3 مرتبه توان تهيه يک غذا را ندارند، اما همه داروندار خود را به زائران حسيني ميبخشند.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي با بيان اينکه التماس معکوس در اين راهپيمايي مشاهده ميشود، اظهار داشت: همه جاي دنيا گدايي ميکنند تا چيزي بهدست آورند، اما در راهپيمايي اربعين التماس ميکنند تا همه چيز خود را به زائران حسيني بدهند و اين ميتواند مبناي تمدن جديدي باشد.
وي ابراز داشت: يکي از ويژگيهاي کساني که در پيادهروي اربعين شرکت ميکنند، داشتن برنامهريزي عاشقانه است و با وجود اينکه جنسيتهاي مختلف در اين راهپيمايي شرکت ميکنند، اما عفت در جاي جاي اين تجمع موج ميزند، بهطوريکه انسانهاي مختلف صدها کيلومتر پا به پاي هم، همراه هم حرکت ميکنند، به دور از يک نگاه غيرانساني و جنسيتي.
* راهپيمايي اربعين، نوعي پلوراليزم حسيني از نوع تسامح و برادري
رحيمپور ازغدي تأکيد کرد: جمع شرکتکننده در راهپيمايي ميليوني اربعين با وجود اينکه عزادارند و در عزاي حسين(ع) حرکت ميکنند، اما غم و غصهاي که انسان را خُرد کند، نميبينيم. عزاداران مسرور و مبتهج داراي انرژي، اراده، انسجام بوده و آماده انجام کاري سخت و خطرپذير هستند و ما اقسام اين دوگانهها را در ميان عزاداران حسيني مشاهده ميکنيم.
وي خاطرنشان کرد: مذاهب و اديان مختلف اما در عين وحدت در پيادهروي اربعين حضور دارند و فقط شيعه اثني عشري نيست بلکه افرادي از اهل تسنن از مذاهب گوناگون، سلفيها(کساني که با شيعه مشکل دارند) از باب اينکه امام حسين(ع) را به عنوان محبوب پيامبر اکرم(ص) قبول دارند به راهپيمايي ميآيند و در واقع راهپيمايي اربعين، نوعي پلوراليزم حسيني از نوع تسامح و برادري و به رسميت شناختن تفاهم و برادري است.
وي با اشاره به جريان اجازه يکي از افراد در ظهر عاشورا از امام حسين(ع) براي ترک کربلا، گفت: يکي از افراد دقيقاً هنگام ظهر عاشورا نزد حضرت سيدالشهدا(ع) آمده و گفت: آيا اگر به جاي 72 نفر، 73 نفر شهيد شوند، تفاوتي ميکند يا خير و آيا ميارزد که بنده در کنار اصحاب شما به شهادت برسم؟ امام حسين(ع) فرمودند: ميتواني بروي و او به شهر خويش بازگشت.
* تفاوت عقلانيت در حوزه نظر و عقلانيت در حوزه عمل
رحيمپور ازغدي ابراز داشت: بايد در سنجيدن چيزي چرتکه انداخت و ببينيم با کدام مقياس ميسنجيم. ارزيدن و ارزش، ملاکاش چيست. با ملاکهاي مادي، خير نميارزد. سؤال آن فرد در ظهر عاشورا يک سؤال زيباست که هماکنون هم قابل طرح است.
وي به بيان تفاوت عقلانيت در حوزه نظر و عقلانيت در حوزه عمل پرداخت و گفت: عقلانيت در حوزه نظر، يعني معيار براي مطابقت با واقع، کشف حقيقت و عقلاني ديدن جهان، يعني توصيف غلط نداشتن از جهان، اما در حوزه عمل، عقلانيت همان عقل عملي است. اينکه ما درست محاسبه کنيم چه چيزي به چه ميارزد.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي عنوان کرد: برخي نفسانيت را با عقلانيت اشتباه ميگيرند. آيا کسي که ميگويد دنيا را بر آخرت ترجيح بده، عاقل است؟ ما تعريف مادي عقلانيت را قبول داريم، اما سنگ ترازوي ما فرق ميکند، با اين تفاوت که سود و ضرر انسان را در چه لحاظ کنيم.
وي يادآور شد: حرکت امام حسين(ع) در ظهر عاشورا عين عقلانيت است، کسي که در کربلا ماند، سود کرد و عاقل است و کسي که فرار کرد، سفيه است؛ چراکه خداوند متعال ميفرمايد: کسي که خدا را از محاسباتش کنار ميگذارد، عاقل نيست.
* چه نوع تمدن و تمدنسازياي عاقلانه و مفيد است
رحيمپور ازغدي در پايان در بخشي از سخنان خود به اين سؤال پاسخ داد که «چه نوع تمدن و تمدنسازياي عاقلانه و مفيد است» و ادامه داد: يک منطقي است که هدف را مطلق فرض ميکند؛ در منطق مادي، هدف منطق ندارد و اهداف بهطور کلي نفسانياند و عقل فقط در حوزه ابزار به کار ميرود.
وي اظهار داشت: بزرگترين فيلسوفان جهان معتقدند اينکه عقل حاکم است بر غريزه، دروغ است و عقل را خادم غريزه ميدانند و اينجا اين سؤال مطرح ميشود که آيا وسايل و ابزاري که براي رسيدن به هدف تعريف ميکنيم، عقلاني است؟ آنها معتقدند ابزار بايد عقلاني باشد و خيلي هم دقيق به آن مينگرند، اما عقلانيتي براي هدف قائل نيستند.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي تأکيد کرد: در منطق اسلامي، اهداف و ابزار قابل عقلاني و واجد عقلاني شدن هستند و ما در مسائل مختلف بايد حداقل براي خود، حجت داشته باشيم.
وي در پاسخ به اين سؤال که بعضي از افراد معتقدند، حرکت امام حسين(ع) و هدف ايشان عقلاني نبود و البته ابزارش هم عقلاني نبود، گفت: وقتي هدف غيرعقلاني فرض شد، فاقد اطلاعات مفيد و لازم حق براي رفتار خود در ريسکپذيري خواهد بود و هرچه درجه ريسکپذيري بالا و پايين رود، ميتوان گفت که چرا ميارزد يا نميارزد، بنابراين حرکت امام حسين(ع) و هدفش هر دو عقلاني هستند.
رحيمپور ازغدي ابراز داشت: راهپيمايي عظيم اربعين، دعوت بشريت به اسلام و دعوت مسلمين به اسلام و قرآن است، همچنين تفکيک حق و باطل و نه حتي تحميل حق که امام حسين(ع) نيز حق انتخاب را به همه افراد در ماندن يا رفتن داد.