سخنگوی وزارت خارجه: چشم‌مان ا‌ز اروپا آب نمی‌‌خور‌د

صبح نو/ پس از پايان‌يافتن مجمع عمومي‌سالانه سازمان ملل متحد، سير بي‌عملي اروپايي‌ها در اجراي تعهدات برجامي‌ خود تشديد شد و حتي همان گام‌هاي نصفه‌و‌نيمه قبلي، نظير اقدامات مکرون، رييس‌جمهوري فرانسه، طي ارديبهشت تا اوايل شهريور را کنار نهادند. همين موضوع هم باعث شده جمهوري اسلامي ‌ايران براي برداشتن گام چهارم کاهش تعهدات برجامي، مُصرتر از قبل شود. نزديک دو هفته ديگر، ايران قدم بعدي‌اش را برخواهد داشت. عبور ميزان توليد اورانيوم از مرز 300 کيلوگرم (درحد 3.67درصد)، رفع محدوديت غني‌سازي اورانيوم (بيش از 3.67درصد) و رفع محدوديت‌ها از روند تحقيق و توسعه سانتريفيوژها، محتواي سه گامي ‌بود که کشورمان با تناوب‌هاي 60روزه از ارديبهشت امسال تاکنون برداشت. در گفت‌وگو با آقاي سيدعباس موسوي سخنگوي وزارت خارجه کشورمان، به گام چهارم اشاره‌اي کرديم. او در پاسخ گفت: «در مدت باقي‌مانده تا آغاز گام چهارم هم چندان چشم‌مان آب نمي‌خورد که اروپايي‌ها بتوانند کاري انجام دهند؛ مگر اينکه معجزه اي رخ بدهد». درادامه، مشروح اين گفت‌وگو را از نظر خواهيد گذراند. به عنوان مطلع گفت‌وگو، اخيرا اخباري مبني‌بر ورود هيئتي از متخصصان انگليسي به تهران با هدف مدرن‌سازي رآکتور اراک منتشر شد. چنين اقدامات انگليسي‌ها را مي‌توانيم حرکتي در جهت تلاش براي اقناع و باقي نگه‌داشتن ايران در برجام تفسير کنيم؟ اقداماتي از‌اين‌دست جزء وظايف و تعهدات آن‌ها محسوب مي‌شود که در برجام نيز مندرج است. البته درمجموع، رآکتور اراک را آمريکايي‌ها تحريم نکرده‌اند؛ اما مدام تلاش مي‌کنند در کار انگليس و بقيه کشورها براي بازسازي مانع‌تراشي کنند. آمريکا خود را از بازسازي و نوسازي رآکتور اراک کنار کشيد؛ اما بقيه مانند انگليس دارند با چنين ژست‌هايي خود را متعهد به برجام نشان مي‌دهند. فقط انگليس تهديد شده است؟ هم انگليس، هم روسيه و هم چين. همين که انگليس آمده و انجام تعهدات خود را شروع کرده، به فال نيک مي‌گيريم؛ اما درمجموع، اقدام چندان بزرگي نبوده است، بلکه به‌نوعي انجام تعهدش در برجام بوده است. طبق برجام، بازسازي و نوسازي رآکتورها بايد با کمک کشورهاي عضو برجام انجام شود. شخص امانوئل مکرون، رييس‌جمهوري فرانسه، براي ميانجيگري ميان ايران و آمريکا اقدامات زيادي انجام داد و پيشنهادهايي در‌اين‌باره ارائه کرد. چند وقتي است خبري از فرانسه بيرون نمي‌آيد. آيا آن‌ها در پشت‌پرده، مشغول ارسال پيام‌هايي به ايران هستند؟ نه، آخرين تحولات مربوط به همان مذاکرات در نيويورک بود که در آنجا، عملي‌شدن تمامي ‌طرح‌ها و پيشنهادها، ازجمله لغو تحريم‌ها، به ديدار رؤساي جمهور دو کشور ايران و آمريکا منوط شد. افزون‌براين، اعلام کرديم ترامپ اول بايد اعلام کند تحريم‌ها را برمي‌دارد تا زمينه براي نشست آن‌هم در قالب نشست گروهي و نه تکي فراهم شود که اين موضوع رد شد. درباره آخرين تحولات روابط ايران و اروپا و حتي ايران و آمريکا توضيح دهيد. در مناسبات ايران و آمريکا، شاهد تحول عمده‌اي نيستيم. آخرين تحولات همان تقلاهايي بود که اروپايي‌ها، به‌ويژه رييس‌جمهوري فرانسه، در حاشيه مجمع عمومي ‌سازمان ملل انجام داد. البته آن‌ها تعهدات خود را به مناسبات ايران و آمريکا گره زدند که طبيعي بود شدني نيست. پس‌از‌آن، اتفاق خاصي رخ نداده است. با اينکه داريم به پايان مهلت دوماهه سوم از کاهش تعهدات برجامي ‌خود نزديک مي‌شويم، اروپايي‌ها هنوز اقدام ويژه‌اي مشخصا در حوزه فروش نفت، ارتباطات بانکي، حمل‌و‌نقل و بيمه انجام نداده‌اند که ما را به برنداشتن گام چهارم متقاعد کند. در مدت باقي‌مانده تا آغاز گام چهارم نيز چندان چشم‌مان آب نمي‌خورد اروپايي‌ها بتوانند کاري انجام بدهند؛ مگر اينکه معجزه‌اي رخ دهد (با خنده). البته اولويت ما فروش نفت و کسب و بازگشت عائدات آن به کشور است. اروپا براي انتفاع ايران در حوزه فروش نفت، طرح‌هايي مانند پيش‌خريد يا خريد اعتباري را ارائه داد که با مخالفت آمريکا مواجه شد. بر‌همين‌اساس، اروپايي‌ها ترسيدند و پاپس کشيدند؛ در‌حالي‌که جزء تعهدات اوليه‌شان در برجام بود. قصه خط اعتباري 15ميليارددلاري‌اي که فرانسوي‌ها مطرح کردند، به کجا رسيد؟ فرانسوي‌ها هنوز روي آن خط اعتباري اصرار دارند؛ اما نمي‌توانند آن را عملي کنند. دقيقا همان طرح را يا به شکل و روشي ديگر؟ نه همان طرح. البته بحث ژاپن هم جديدا مطرح شده که آن هم اعلام کرده مي‌تواند اضافه شود و هم‌افزايي کند. همين وام 18ميليارددلاري که روز يکشنبه رسانه‌اي شد؟ بله، دو طرف، يعني ژاپن و فرانسه، ارقام مدنظر خود را روي‌هم گذاشته‌اند. البته رقمي ‌که گفتنيد، تأييد نمي‌کنم. ژاپن هم طرحي مشابه فرانسه (خط اعتباري 15ميليارد‌دلاري) البته در اشلي کوچک‌تر مطرح کرده تا به‌نوعي بتواند مشارکت کند. از اينستکس خبر جديدي شده است؟ اينستکس ايجاد و حتي شرکت‌ متناظر ايراني براي آن در نظر گرفته شده است. اينستکس در‌واقع قالبي است که طرح‌هاي ديگر بايد در آن قرار بگيرد. منظورتان از طرح‌هاي ديگر، مثلا همين خط اعتباري که فرانسه آن را پيشنهاد داد؟ بله، درمجموع ظرف اينستکس آماده است؛ اما مظروفش آماده نيست. تبادلات در اينستکس در حال انجام است؟ آن اوايل براي شروع کار اينستکس تبادل کوتاهي شد؛ اما بعد‌از‌آن، ديگر چيز دندان‌گيري اتفاق نيفتاد. در حاشيه نشست کميسيون مشترک برجام در سازمان ملل، برخي کشورهاي اروپايي عضو برجام از احتمال خروج از اين معاهده درصورت تداوم گام‌هاي ايران سخن گفتند. اخيرا نيز لودريان، وزير امورخارجه فرانسه، اعلام کرد ايران و آمريکا يک ماه فرصت دارند براي کاهش تنش‌ها مذاکره کنند. اين گفته يعني به‌نوعي لودريان هم به‌طورغيرمستقيم بر احتمال خروج از برجام صحه گذاشته است. آيا با‌توجه‌به اينکه گام چهارم ايران به‌زودي برداشته خواهد شد، احتمال خروج اروپا از برجام وجود دارد؟ البته آن نشستي که اشاره کرديد، در قالب کميسيون مشترک نبود؛ چون همه اعضا در مجمع عمومي ‌سازمان ملل حضور داشتند و جلسه فوق‌العاده‌اي در حاشيه آن برگزار شد. علاوه‌براين، بارها به‌طورعلني به اروپايي‌ها اعلام کرده‌ايم آنچه در قالب کاهش تعهدات برجامي مشغول انجامش هستيم، حق ماست و در برجام به‌صراحت در نظر گرفته شده است. قبل از اينکه گام‌هاي کاهشي را برداريم، اعلام کرده بوديم به‌دليل نقض برجام از سوي آمريکا و حتي اروپا، مي‌خواهيم از اين حق استفاده کنيم. بعد از چندين نامه‌نگاري و هشدار به موگريني و بقيه، از اين حق استفاده کرديم. آن حقي که برجام براي طرف مقابل ما قائل شده، براي زماني است که برجام حالت عادي داشته باشد و هر دو طرف در حال اجرايش باشند؛ اما به‌يکباره ايران آن را نقض کند. در‌اين‌صورت، آن‌ها مي‌توانند از مکانيسم‌هاي در‌نظر‌گرفته‌شده در برجام عليه ما استفاده کنند. اين در حالي است که عمل ما جبران نقض تعهدات آن‌هاست و اعضاي برجام براي اقدام جبراني ما نمي‌توانند اقدام جبراني انجام دهند. بنابراين، خروج اروپا از برجام به‌لحاظ حقوقي و قانوني بي‌پايه است؛ مگر اينکه بخواهند مانند ترامپ کار خلافي مرتکب شوند. ازاين‌رو، گفته دکترظريف مبني‌بر اينکه اروپايي‌ها نمي‌توانند از برجام خارج شوند، با‌توجه‌به ابعاد حقوقي قضيه بوده است. اخيرا عمران‌خان، نخست‌وزير جمهوري اسلامي ‌پاکستان، به ايران سفر کرد. يکي از اهداف اصلي سفر او، انتقال پيام مقام‌هاي عربستان به ايران و به‌نوعي ايفاي نقش ميانجيگري ميان تهران و رياض عنوان شد. آيا عمران‌خان پيامي از آمريکا هم به ايران منتقل کرد؟ خير، با اينکه ترامپ از سفر آقاي عمران‌خان به ايران استقبال کرد، نخست‌وزير پاکستان حامل پيام آمريکا به ايران نبود. مهم‌ترين محور سفر او، انتقال پيام از رياض و تدارک زمينه‌ها براي آغاز مذاکرات ميان ايران و عربستان بود. مشخصا ايران و عربستان چه نقاط مشترکي براي آغاز همکاري‌ها دارند؟ ما با عربستان اختلافات و اشتراکاتي داريم. اشتراکات ما طبيعي است. ما در طول تاريخ، در يک منطقه بوده‌ و دين و سرنوشت مشترک داشته‌ايم. همچنين در بحث انرژي، منافع و دشمنان مشترکي هم داريم. درباره همه اين‌ها مي‌توانيم صحبت کنيم و درجهت هم‌افزايي به‌کار بگيريم. در بعضي موارد، عربستان احساس مي‌کند با ايران اختلافاتي دارد و ايران اين اختلافات را بيشتر سوءتفاهم مي‌بيند. متأسفانه مقام‌هاي عربستان براساس سوءتفاهم‌ها، دچار توهم هستند و براساس همان توهمات، اقداماتي عليه جمهوري اسلامي ‌انجام مي‌دهند. اين اقدامات به‌هيچ‌وجه نمي‌تواند سازنده باشد. ما بارها به آن‌ها اعلام کرده‌ايم اگر حضور ايران در منطقه از نگاه شما مبهم است، حاضر به توضيح هستيم. ما به آن‌ها اعلام مي‌کنيم حضور و نفوذ ما در منطقه کاملا طبيعي است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد