دیپلمات پیشین: نگذاریم عربستان و اسراییل، بایدن را وارد جبهه خود کنند

ايرنا/ سفير پيشين ايران در اردن با بيان اينکه دوران خوشي و شکوفايي تاثيرگذاري لابي عبري و عربي در سياست خارجي آمريکا تا حدي گذشته است، گفت: با استفاده از فرصت، اجازه ندهيم عربستان و اسراييل بازيگر اول سياست خارجي آمريکا شده و بايدن را وارد جبهه ضد ايراني خود کنند.

«نصرت‌الله تاجيک» درباره رويکرد کشورهاي عربي به ويژه عربستان سعودي نسبت به انتخابات رياست جمهوري آمريکا گفت: عربستان سعودي‌ نسبت به ساير کشورهاي عربي ديرتر پيروزي بايدن در انتخابات را تبريک گفت. آنها سعودي‌ها هم نمي‌خواستند ترامپ را از خود برنجانند و هم احتمال مي‌دادند که ممکن است نتايج انتخابات تغيير کند و شانس پيروزي مجدد ترامپ افزايش يابد.

دوران عزاي سعودي‌ها با اعلام نتايج انتخابات آمريکا آغاز شد

---

بازار

---

به گفته تاجيک،  حضور ترامپ در کاخ سفيد دوران خوبي براي سعودي‌ها بود، به ويژه از نظر منطقه‌اي و رويکرد خصمانه ايالات متحده نسبت به ايران بنابراين آنها اميدوار بودند ترامپ بار ديگر به رياست جمهوري انتخاب شود. اما با اعلام نتايج انتخابات آمريکا و پيروزي بايدن، دوران عزاي سعودي‌ها آغاز شد.  پيروزي بايدن و شکست ترامپ، شوک سنگيني به هم‌پيمانان ترامپ در منطقه به ويژه سعودي‌ها وارد کرد و همچنان تبعات اين شوک وجود دارد. اقدامات و اظهاراتي هم که از سوي آنها مطرح و انجام مي‌شود، ناشي از همين شوک است.

«تيم بي» با شکست ترامپ يتيم شد

سفير اسبق ايران در اردن با يادآوري تبعات داخلي شکست ترامپ براي عربستان سعودي ابراز داشت: شوک اصلي شکست ترامپ اين بود که سرمايه‌گذاري محمد بن سلمان را نقش بر آب کرده و هزينه‌هايي که دربار سعودي متحمل شد تا شايد بتواند ترامپ را به جنگ با ايران وادار کند، بر باد رفت. از سوي ديگر اين شکست مي تواند منجر به قدرت گرفتن جناح‌هاي مخالف بين سلمان در ماه‌هاي آينده شود.

تاجيک درباره روابط و مناسبات آمريکا با عربستان سعودي در دوران رياست‌جمهوري بايدن گفت: بعيد است در مناسبات کلي و راهبردي رياض و واشنگتن در دوره بايدن نسبت به ادوار سابق تفاوت چنداني ايجاد شود چرا که مناسبات دو کشور بر اصولي استوار است اما آن سهل‌گيري که دولت ترامپ نسبت به اقدامات دولت عربستان سعودي به ويژه در مورد مسائل حقوق بشري و جنگ يمن داشت، دولت بايدن نخواهد داشت. اين همان کابوسي است ممکن است پايه‌هاي سلطنت بن سلمان را کمي بلرزاند.

اين تحليلگر ارشد مسائل سياست خارجي در تشريح دلايل سهل‌گيري دولت ترامپ نسبت به اقدامات رياض يادآور شد: اين سهل‌گيري به خاطر منافع اقتصادي، فروش بيشتر سلاح به عربستان سعودي و افزايش فشار به ايران بود اما بايدن و تيمي که با وي کار مي‌کنند، فقط به منافع اقتصادي و کمپاني‌هاي تسليحاتي توجه نمي کنند و قائل به چشم پوشي از اقدامات ضد بشري عربستان در يمن نخواهند بود.

نقاط ضعف عربستان صرفا با سرمايه‌گذاري بر سياست خارجي بايدن جبران نمي‌شود

تاجيک در پاسخ به اين سوال که آيا عربستان سعودي قادر به اثرگذاري بر سياست خارجي دولت بايدن خواهد بود، عنوان کرد: سعودي‌ها  قدرت لابي‌گري و مالي‌شان را به کار خواهند گرفت تا بر سياست خارجي دولت بايدن فشار وارد کنند اما هم ميزان تاثيرگذاري آنها مانند دوران ترامپ نخواهد بود و هم بعيد است بدون حل مسئله يمن، رياض در دوره بايدن بتوان نقش موثري در تحولات منطقه‌اي داشته باشد.

وي با بيان اينکه بعيد است رياض تغيير جهتي در سياست خارجي بايدن چه به صورت کلي و چه در مورد ايران ايجاد کند، گفت: سعودي‌ها مشکلات عديده‌اي چه در داخل و چه در سياست خارجي‌شان دارند و اين مشکلات صرفا با سرمايه‌گذاري بر سياست خارجي بايدن جبران نمي‌شود. البته نوع تعامل، بازي و نزديکي ايران و آمريکا در دوران بايدن هم بسيار مهم است.

اين ديپلمات پيشين گفت: يکي از مشکلات و معضلات سياست خارجي سعودي‌ها در دوران بايدن مسئله يمن خواهد بود. واقعيت اين است که ترامپ در اين باره سهل‌گيري زيادي داشت در حالي که من فکر نمي‌کنم بايدن همانند ترامپ به اين موضوع نگاه کند.

تاجيک حل بحران يمن را يک اولويت جهاني برشمرد و اظهار داشت: بشريت يک عذرخواهي بزرگ به مردم يمن بدهکار است. مصائب زيادي بر مردم يمن وارد شده است. چشم‌پوشي‌هاي دولت ترامپ نسبت به جنايتي که سعودي‌ها در يمن مرتکب شدند، موجب شده تا دولت بايدن حتما براي پايان آن تلاش کند و سعودي‌ها نسبت به اين موضوع آگاه هستند.

قد و قواره سعودي‌ها کوچک‌تر از دخالت در سياست خارجي ايران است

وي درباره اصرار عربستان سعودي براي حضور در مذاکرات احتمالي برجام تصريح کرد: مسائل ميان تهران و واشنگتن ربطي به رياض ندارد. قد و قواره سعودي‌ها کوچک‌تر از آن است که در مسائلي که به سياست خارجي ايران مربوط مي‌شود، دخالت کنند.

 اين ديپلمات پيشين گفت: زماني مي‌خواهيم ترتيبات منطقه‌اي جديدي را ايجاد و الگوي جديدي را در همکاري‌هاي امنيتي و اقتصادي شکل بدهيم، کشورهاي فرامنطقه‌اي هم هستند، مشکلي نيست که کشورهاي منطقه‌اي مانند عربستان و امارات هم باشند ولي اينکه در موضوع هسته‌اي يا هر موضوع ديگري که به ايران مربوط مي‌شود، سعودي‌ها بخواهند باشند، نه تنها هيچ دليلي ندارد، بلکه حتي حرف و ادعا در اين مورد هم براي ايران ايجاد حق مي‌کند که در بسياري از مسائل که پاشنه آشيل سعودي‌هاست، مانند مسئله شيعيان عربستان، خريدهاي تسليحاتي سعودي‌ها که باعث وحشت کشورهاي کوچک منطقه شده يا مشکلاتي که رياض با بعضي از همسايگان خود دارد، دخالت کند.

تاجيک اضافه کرد: عجيب است که سعودي‌ها رابطه ايران با کشورهاي عربي و منافعي که ايران به عنوان يک قدرت مهم منطقه در سياست خارجي خود دارد را برنمي‌تابند و اين اهداف را به دخالت ايران در امور کشورهاي عربي مي‌دانند ولي به خود جرات مي‌دهند که چنين درخواست‌هاي بي‌ربطي مطرح کنند.

وي با بيان اينکه در دوران اوباما هم برخي از کشورهاي منطقه و از جمله سعودي‌ها چنين درخواست‌هايي را مطرح کرده بودند، خاطرنشان کرد: ايران درآن زمان هم توجهي به آن درخواست‌ها نداشت چون اساسا ربطي به آنها ندارد؛ هرچند ضروري است با اين کشورها گفت‌وگوها و رايزني‌هايي را براي رفع دغدغه، اعتمادسازي و ايجاد مفاهمه در قالب دو و چند جانبه منطقه‌اي انجام داد آن هم در به شکلي که همه مسائل را روي ميز ريخت و نه فقط مسائلي که به ايران مربوط مي‌شود.

کشورهاي عربي رويکرد سازنده‌اي در مذاکرات احتمالي ندارند

سفير اسبق ايران در اردن درباره اهداف و نيات عربستان سعودي براي حضور در هر نوع مذاکرات احتمالي ابراز داشت: واقعيت اين است که بعضي کشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس با تحريک و سردمداري رياض نمي‌خواهند قدرت و نفوذ منطقه‌اي ايران را بپذيرند. از سوي ديگر، آنها تلاش کردند همين برجام هم شکل نگيرد و بعد هم به دنبال از بين بردن آن برآمدند. اکنون هم هيچ رويکرد سازنده‌اي در هر مذاکرات احتمالي ندارند.

تاجيک با تاکيد بر اينکه بعيد است حتي آمريکايي‌ها با درخواست عربستان سعودي براي حضور در مذاکرات با ايران موافق باشند، بيان کرد: اگر آمريکايي‌ها هم موافق حضور کشورهاي منطقه باشند، ايران با چنين درخواستي موافقت نخواهد کرد.  اگر سعودي‌ها علاقه‌مند به مشارکت در چنين بحث‌هايي هستند، اول بايد با مشارکت در ترتيباتي که ايران بارها براي ثبات و امنيت منطقه پيشنهاد داده، به طور سازنده وارد شوند تا زمينه رفع دغدغه فراهم شود.

به گفته اين کارشناس مسائل بين الملل ايران با کشورهاي منطقه به ويژه با عربستان سعودي مسائل و مشکلاتي دارد و ضروري است با يکديگر گفت‌وگو کنند اما اينکه هر دو طرف، بخواهند دخيل در مشکلات طرف مقابل شوند اولا هيچ مسئله‌اي حل نمي‌شود و ثانيا هيچ کمکي به صلح، ثبات و همکاري‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي نخواهد کرد.

وي با اشاره به نقش لابي‌هاي عربي در خروج آمريکا از برجام گفت: از شروع مذاکرات برجام در دوران دولت اوباما، لابي‌هاي عبري و عربي از هيچ اقدام تخريبي فروگذار نکردند. نتانياهو به سازمان ملل متحد رفت و در مجمع عمومي آن نقاشي مضحک را نشان داد و وزير امور خارجه وقت عربستان سعودي با هواپيماي شخصي خود به وين رفت و با جان کري، وزير خارجه وقت آمريکا ديدار کرد و تلاش کرد اين توافق شکل نگيرد.

داستان فشار عربستان براي نابودي برجام در دوران بايدن تکرار نمي‌شود

اين ديپلمات پيشين با بيان اينکه سعودي‌ها ديگر قادر نيستند مانند دوران ترامپ آمريکا را براي نابودي برجام تحت فشار قرار دهند، ابراز داشت: ترامپ يک فرصت بي‌نظير براي لابي عبري و عربي بود و بعيد است اين داستان در دوران بايدن تکرار شود. شوک ايجاد شده ناشي از شکست ترامپ هم به خاطر همين تغيير روند داستان است زيرا در دوران ترامپ هر آنچه که مي‌توانستند انجام دادند.

سفير اسبق ايران در اردن با بيان اينکه عربستان سعودي حتي ترامپ را به ويژه پس از ساقط کردن پهپاد آمريکايي به رويارويي با ايران تشويق کردند، گفت: چون ترامپ مي‌دانست که پهپاد آمريکايي به صورت غيرقانوني در فضاي آب‌هاي سرزميني ايران بوده، نتوانست هيچ کاري انجام دهد.  

نگذاريم عربستان و اسرائيل بايدن را وارد جبهه خود کنند

تاجيک اظهار داشت: شرايط تغيير کرده و دوران خوشي و شکوفايي تاثيرگذاري لابي عبري و عربي در سياست خارجي آمريکا تا حدي گذشته است. ما بايد از اين فرصت استفاده کنيم و اجازه ندهيم عربستان سعودي و اسرائيل بازيگر اول سياست خارجي آمريکا شده و بخواهند در مورد ايران از آمريکا امتياز بگيرند يا بايدن را به پشت اقدامات خود در منطقه و مخصوصا عليه ايران بياورند.

وي خاطرنشان کرد: سعودي‌ها با قدرت تخريبي که دارند، رقابت را تبديل به دشمني کرده و به مسائل، اهداف و نيازهاي سياست خارجي ايران چهره و تصوير امنيتي مي‌دهند و همه قدرت مالي، مادي و معنوي‌شان را بر تخريب آن روند قرار مي‌دهند.

دوران بايدن، دوران تحقق و بازآفريني ميراث اوباما است

 کارشناس ارشد مسائل خاورميانه در پاسخ به اين سوال که آيا بايدن در مذاکرات احتمالي با ايران درصدد جلب رضايت عربستان يا تامين نظر آنها خواهد بود، خاطرنشان کرد: بايدن مانند اوباما نيست ولي از آن جهت که بايدن معاون اوباما بوده تلاش خواهد کرد ميراث اوباما را محقق کرده وآن را باز آفريني کند.

تاجيک با اشاره به مذاکرات سه‌جانبه پمپئو، نتانياهو و بن سلمان و رويکرد آنها در مورد ايران هم ابراز داشت: سعودي‌ها انجام ديدار سه جانبه‌ را تکذيب کردند ولي ممکن است اين سفر و آن ديدارها انجام شده باشد چراکه اسرائيلي‌ها دوپهلو صحبت کرده و آن را تکذيب نکردند.  

سفير اسبق ايران در اردن درباره احتمال در پيش گرفتن استراتژي زمين سوخته از سوي دولت ترامپ و همکاري عربستان سعودي و اسرائيل با وي هم گفت: ظرفيت حمله به ايران يا هر کجاي ديگري، چه صورت محدود و چه به صورت غيرمحدود، نه تنها وجود ندارد بلکه به دليل مشکلاتي که کشورها در رابطه با کرونا دارند، بعيد است به دنبال شروع جنگ و درگيري باشند.

ايران از تمامي ابزارهايش براي پاسخ دادن به هر حمله‌اي استفاده مي‌کند

تاجيک با بيان اينکه هر گونه درگيري و حمله‌اي کل منطقه را درگير خواهد کرد، يادآور شد: ايران يک قدرت منطقه‌اي است و داراي اهرم و ابزار در منطقه است و طبيعي است اگر مورد حمله قرار بگيرد، از تمامي اهرم و ابزارهايش براي پاسخ دادن استفاده مي‌کند.

اين ديپلمات پيشين درباره توافق عادي‌سازي روابط عربستان، بحرين و امارات با قطر و تاثير آن بر معادلات منطقه‌اي گفت: قطر تکه ناجوري براي سعودي‌ها و سياست‌هاي منطقه‌اي آنهاست و نزديک شدن اين کشور به اردوگاه سعودي و يارانش مرده زنده‌کن نيست کمااينکه به هم خوردن رابطه آنها و تحريم اين کشور هم زنده مرده‌کن نبود.

عربستان بايد قطر را مانند استخوان در گلو تحمل کند

سعودي‌ها مي‌خواستند قطر را هم مانند بحرين زير مهميز خود درآورند اما به دليل قدرت نرمي که قطري‌ها در منطقه و صحنه بين‌المللي و همچنين اقتصاد داخلي ايجاد کرده بودند، نتوانستند آن را رام کنند و با اين توافق احتمالي که توسط کويت شروع شده، بايد قطر را مانند استخوان در گلو تحمل کنند.

وي با تاکيد بر اينکه از اين دوري‌ها و نزديکي‌ها در منطقه توسعه‌نيافته خليج فارس نبايد متعجب شد، اظهار داشت: سعودي‌ها مي‌خواستند قطر را هم مانند بحرين زير مهميز خود درآورند اما به دليل قدرت نرمي که قطري‌ها در منطقه و صحنه بين‌المللي و همچنين اقتصاد داخلي ايجاد کرده بودند، نتوانستند آن را رام کنند و با اين توافق احتمالي که توسط کويت طراحي شده، بايد قطر را مانند استخوان در گلو تحمل کنند.

ترامپ از خطوط قرمز عبور کرد

تاجيک درباره تغيير در مناسبات ايران با کشورهاي عربي حاشيه خليج فارس در دوران بايدن گفت: واقعيت اين است که در منطقه‌ توسعه نيافته اي زندگي مي‌کنيم و حکام کشورها فکر مي‌کنند اگر مسائل ايران با غرب حل و فصل شود، نفوذش بيشتر مي‌شود در حالي که چه جمهوري اسلامي به عنوان يک حکومت و چه ايران، هيچ سابقه‌اي در دو قرن اخير براي تجاوز و سلطه‌گري نداشته‌اند.

وي  با بيان اينکه حل بيشتر معادلات منطقه‌اي به نحوه بازيگري ايران بستگي دارد، اظهار کرد: ترامپ هم از برجام خارج شد، هم سپاه را تروريستي اعلام کرد، هم تلاش کرد اسنپ‌بک را انجام دهد اما از همه مهمتر، پايش را از همه خطوط قرمز فراتر گذاشت و دستور حمله به نظاميان ايراني و عراقي را صادر کرد که منجر به شهادت سردار سيلماني شد. اينها خطوط قرمزي است که ترامپ از آنها عبور کرد و اکنون بايدن بايد مسئوليت اين کارها را بپذيرد. بالاخره ترامپ به عنوان رئيس‌جمهور آمريکا اين اقدامات را انجام داد. اين مسائل بايد به عنوان ضرايبي در روابط ايران و آمريکا و مشخصا برجام مد نظر قرار گيرد.

تاجيک با اشاره به تحليل‌هاي مطرح شده نسبت به مذاکرات احتمالي ايران و آمريکا ابراز داشت: برخلاف برخي‌ها که فکر مي‌کنند اگر ما با بايدن در مورد برجام مذاکره کنيم، بد است، معتقدم اگر با بايدن مذاکره نکنيم، خيلي بد است. ما بايد براساس تجربيات اين چند ساله و خطوط قرمزي که آمريکا از آنها عبور کرده است، بايد با واشنگتن مذاکره کنيم و مابه‌ازاي تبعات اقدامات ترامپ را از آنها دريافت کنيم.

نبايد تصور شود ضديتي بين سياست داخلي و خارجي وجود دارد

سفير اسبق ايران در اردن با بيان اينکه سياست خارجي ادامه سياست داخلي است، يادآور شد: سياست خارجي، آينه تمام‌نماي سياست داخلي است؛ بنابراين با مشکلاتي که طي دو، سه سال اخير داشته‌ايم يکي از ضرورت‌هاي توفيق در سياست خارجي، سر و سامان دادن به اوضاع داخلي است. بايد دقت کنيم در تحولات داخلي به گونه‌اي حرکت نکنيم که تصور شود ضديتي بين سياست داخلي و سياست خارجي وجود دارد. چرا که در آن صورت نمي‌توان از ظرفيت‌هاي کنوني و اشتباهاتي که آمريکاي ترامپ در مورد ايران مرتکب شده است، به خوبي استفاده کنيم.

تاجيک با تاکيد بر اينکه بايد توازني بين روابط منطقه‌اي و بين‌المللي‌مان ايجاد کنيم، بيان کرد: بايد از توان و ظرفيت سياست خارجي براي ايجاد حرکت به سوي استراتژي تنش صفر در سياست خارجي استفاده کنيمتا بتوانيم از اين گردنه عبور کنيم و براي مسائل داخلي به ويژه اقتصاد سياسي خود فکر کنيم.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar