ساداتیان: بایدن علاقهمند است تنشهای آمریکا و ایران را حل کند
ايلنا/ مديرکل پيشين وزارت امور خارجه به چگونگي عملکرد تيم جديد مستقر در کاخ سفيد در مواجه با برجام و تنشهايي که با ايران دارند پرداخت و پيشنهاد مجلس مبني بر تغيير نام وزارت خارجه را مورد بررسي قرار داد.
سيد جلال ساداتيان در گفتوگو با ايلنا، درباره فضاي پيش روي ايران در برجام با توجه به موضعگيريهاي اخير طرفهاي غربي، با بيان اينکه ترکيب هيات دولتي که آقاي بايدن آورده است همان تيم برجامي هستند، اظهار داشت: آقاي بلينکن به عنوان وزير خارجه، خانم وندي شرمن معاون وزير خارجه، آقاي ساليوان مشاور شوراي امنيت ملي آقاي بايدن معرفي شدهاند و آقاي جان کري نيز جزو تيم او قرار دارد، بنابراين اين ترکيب نشان ميدهد که آقاي بايدن علاقمند است اگر نه همه مسائل، لااقل بخش عمده تنشهايي که بين ايران و ايالات متحده آمريکا وجود دارد را در قدم اول بر طرف و به روابط دو کشور سامان ببخشد.
وي درباره اينکه کدام طرف نخست بايد به تعهدات خودش در برجام بازگردد، گفت: در اينجا مشخص است کسي که از برجام خارج شده بايد به برجام بازگردد و آن طرف آمريکا است. آنچه ايران ميگويد حق است؛ اروپاييها نيز از برجام دفاع ميکنند و در گذشته هم اين دفاعيه را داشتهاند و دائم ميگفتند که ايران به تعهداتش عمل کرده و حتي در بيش ۱۵ گزارش آژانس بين المللي انرژي اتمي عملکرد درست ايران تاييد شده است.
سفير سابق ايران در بريتانيا افزود: اما از يک جايي به بعد تهديدات آقاي ترامپ، اروپاييها را به بيعملي کشاند، آنها به تعهدات که در زمينه برجام وجود دارد و جز لاينفک اين توافقنامه است، عمل نکردند. آنها تعهد داشتند نفت ايران را بخرند، فلزات گرانبها به ايران بفروشند و پول ايران را برگردانند که به آن عمل نکردند.
وي با تاکيد بر اينکه ليست تعهداتي را که کشورهاي اروپايي و آمريکا ميبايست انجام دهند، ضميمه برجام است، گفت: البته در ابتداي امضاي توافقنامه برجام، اتحاديه اروپا تحريمهايي که عليه ايران وضع شده بود را برداشت اما بعد که تهديدات ترامپ شروع شد، آنها نيز به بيعملي افتادند و در نهايت خيلي تلاش کردند و سازوکار اينستکس را پيشنهاد کردند اما اين اين سازوکار مورد قبول ايران نبود، چراکه اروپا ميگفت حسابي در اروپا ايجاد شود و پول نفت ايران در آن ريخته شود و بعد از آن طريق به صورت دارو و غذا به ايران داده شود.
به گفته ساداتيان: ايران در کنش به بيعملي طرفهاي برجام پنج مرحله تعليق و متوقف کردن فعاليتها را انجام داد، آنها نيز تهديد کردند اگر ايران به اين وضعيت ادامه دهد مکانيزم ماشه را فعال ميکنند ايران نيز در پاسخ گفت که از NPT خارج ميشود. بعد از آن اروپاييها روند فعال سازي مکانيسم ماشه را متوقف کردند و ايران نيز اقدامات خود را متوقف کرد؛ اروپاييها بدهکار ايران هستند.
وي با بيان اينکه ايران از ابتدا اعلام کرده است که اگر طرف مقابل تعهدات خود را اجرايي کند، ايران نيز به تعهداتش باز ميگردد، بيان کرد: ۲۰ درصد افزايش غني سازي را هم که مجلس تصويب کرده با ذکر تاريخ بوده است، به طوريکه اگر اروپا به تعهداتش بازگردد، ايران نيز گامهاي برداشته شده براي افزايش غني سازي ۲۰ درصد را نيز باز ميگردد. منطق پيشرو نشان مي دهد که اروپا و آمريکا بايد ابتدا به تعهداتشان بازگردند و بعد ايران تعهدات خود را اجرايي کند.
اين کارشناس مسائل سياست خارجي گفت: نقطه آغاز اينجاست، اما از اين به بعد، آنها حرفهاي ديگري ميزنند، ميگويند برجام اشکال دارد و بايد در آن تجديد نظر شود و نفوذ ايران در منطقه و برد موشکي ايران نيز مورد بحث قرار گيرد و هر دو مورد را ايران رد کرده است. در داخل کشور نيز پالسهاي منفي داده ميشود که کرديت و اعتبار اصلاح اين مسائل به دولت تدبير و اميد يا افرادي که متعادل ميانديشند و بيشتر به مذاکره اعتقاد دارند، نرسد؛ بلکه به دولت آينده برسد. اما معلوم نيست اگر اين فرصت را از دست داديم؛ در اين فاصله اسرائيل، عربستان و ديگران مسئلهاي درست نکنند و ميزان تنش را دو مرتبه بالا نبرند و دولت آقاي بايدن هم بر همين اساس باقي بماند. کما اينکه در ميان نظاميان آمريکا حرفهاي ديگري زده ميشود؛ يعني لابيهاي عربستان و اسرائيل روي آنها کار ميکنند. حرفهاي مختلفي شنيده ميشود هرچند اکنون به اين حرفها بهايي نميدهيم تا تيم بايدن وارد اجرا شوند، بعد از آن مي توان ارزيابي بهتري از شرايط داشت.
اين ديپلمات پيشين درباره پيشنهاد مجلس براي تغيير نام وزارت خارجه به «وزارت امور خارجه و تجارت بين الملل» اظهار داشت: اسم مهم نيست بلکه مسما مهم است. ايران از نظر توليدي به حد و شرايطي که بتواند خدمات و کالاها قابل رقابت با بازارهاي دنيا داشته باشد، نرسيده است. برخي از اقلام به صورت محدود هستند، اما آنقدر نيست که مثل ترکيه، ژاپن، چين يا کره و کشورهايي که زيربناهاي خود را فراهم کرده و به کشور توليدي ارتقا يافتهاند نيازمند بازاريابي در دنيا باشد و به تبع آن سفراو با وابستگان وزارت خارجه، اتحاديهها و بازرگانان فعال باشند.
وي ادامه داد: مجلس بايد مکانيزمي در راستاي صادراتي شدن کشور فراهم کنند و تا کل کشور به کشور صادراتي تبديل نشده شرايط همينگونه خواهد بود. اگر بخواهيم صادرات کنيم بايد بيمههاي صادراتي صادر کنيم، حمايتهاي مختلف بيمهاي براي سرمايه گذاريها و کالاها انجام شود، بايد نظارتهاي استاندارد براي کالاهاي صادراتي ايجاد کنيم، همچنين زمينههاي توليد در داخل و حمايت از توليدگران در حد دادن وام، مقررات و ضوابط موجود تغيير کند.
مديرکل پيشين شرق آسياي وزارت امور خارجه با بيان اينکه بايد ساختار کشور از وارداتي بودن به صادراتي تغيير پيدا کند، تصريح کرد: بعد از آن بايد وابستگان اقتصادي ما در سفارتخانهها آموزشهاي لازم را ببينند و مجاز به اين باشند که وارد فضاي اقتصادي شوند. اکنون آنها از ترس اينکه متهم به فعاليتهاي اقتصادي نشوند هيچکدام جرأت نميکنند وارد اين مقوله شوند. عده اي از آنها نيز تخصص ندارند که بايد آموزشهاي لازم را دريافت کنند و در بخشهاي بازگاني کشور فعاليت و کسب تجربه کنند اما اکنون عمدتاً بر اساس روابط يا بر اساس اين که فلان فرد به ماموريت نرفته است، افراد را به کشورها ميفرستند.
وي با بيان اينکه مجلس نيز با اين پيشنهاد به دنبال اين نيست که در راستاي صادراتي شدن کشور قدم بردارد، چرا که نخست بايد طرح و برنامههايي براي درست کردن زيربناهاي اقتصادي کشور فراهم شود، گفت: نمايندگان مجلس چون فکر ميکنند دولت آينده مال خودشان است، بنابراين سعي ميکنند تغييراتي در راستاي آن چيزي که ميخواهند انجام دهند و به دنبال کار اصولي، چهارچوبدار و زيربنايي نيستند؛ چرا که اگر بودند هر روز يک طرح بدون کارشناسي خلق و مطرح نميکردند.
سفير پيشين ايران اظهار داشت: اگر بناست که اينکار را انجام دهند، بايد از طريق مرکز پژوهشهاي مجلس، کميسيونهايي تشکيل شود و نخبگاني از وزارتخانههاي مختلف از جمله وزارت خارجه و صمت دعوت و همچنين نظرات دانشگاهها اتخاد شده و نقاط قوت ضعف آن برطرف شود و بعد طرح پخته و جامع را ارائه کنند. هيچ ايرادي هم ندارد اگر يک سال ديگر اين کار انجام شود؛ مجلس تازه سر کار آمده و با عجله و فوريت براي اينکه خودشان را نشان بدهند و بگويند کاري انجام دادهاند اين مسائل را طرح ميکنند در حالي که نبايد با قوانين اينگونه برخورد شود.