شناسایی عملکرد جدید پروتئین عامل بیماری «هانتینگتون»
ايسنا/ پژوهشگران "دانشگاه دوک" آمريکا در مطالعه اخيرشان موفق به شناسايي عملکرد جديد ژن "هانتينگتين"(huntingtin) که جهش آن زمينه ساز اختلال پيشرونده عصبي موسوم به بيماري "هانتينگتون" است، شدهاند. طي اين مطالعه پژوهشگران با آزمايشاتي که بر روي موشهايي که از نظر ژنتيکي اصلاح شده بودند، دريافتند که نورونهاي موجود در جسم مخطط، ناحيهاي از مغز که در کنترل حرکت دخيل است، براي تنظيم حرکات بدن، حفظ سلامتي سلولي در دوران پيري و ايجاد ارتباطات عملکردي بين سلولها به ژن هانتينگتين نياز دارند. پژوهشگران اظهار کردند نقش اين ژن در حفظ اتصالات عصبي ممکن است به ما در درک بهتر بيماري هانتينگتون کمک کند. بيماري هانتينگتون در اثر جهش در ژن کدکننده پروتئين هانتينگتون ايجاد ميشود. آزمايشهاي انجام شده روي موشهايي که دستکاري ژنتيکي شده بودند منجر به شناسايي اين پروتئين شد. بيماري هانتينگتون نوعي اختلال عصبي ارثي است که معمولاً در اواسط زندگي بروز ميکند و منجر به اختلال در حرکت، زوال عقل و علائم روانپريشي ميشود. در حالي که پايه ژنتيکي اين بيماري کشنده بيش از دو دهه قبل مشخص شده بود، هنوز هيچ روش درماني تأييد شدهاي براي کاهش سرعت پيشرفت و يا درمان آن وجود ندارد. اين بيماري در اثر جهش در يکي از دو نسخه از ژن هانتينگتين افراد ايجاد ميشود. اين جهش منجر به توليد نسخه ناهنجار پروتئين هانتينگتين ميشود که براي سلولهاي عصبي سمي است. اگرچه پروتئين جهش يافته در کل بدن بيان شده است، اما سلولهاي عصبي جسم مخطط به ويژه در برابر اثرات آن آسيب پذير بوده و با پيشرفت بيماري انحطاط مييابند. اگرچه پروتئين هانتينگتين جهش يافته به نورونها آسيب ميزند، ممکن است در توانايي هانتينگتين غير جهش يافته باقي مانده در انجام عملکردهاي عادي خود نيز اختلال ايجاد کند. داروهايي که در حال حاضر در کارآزماييهاي باليني مورد آزمايش قرار ميگيرند، به منظور جلوگيري از آسيب پروتئين هانتينگتين طراحي شدهاند اما آنها همچنين منجر به کاهش ميزان هانتينگتين طبيعي در نورونها ميشوند. ژن هانتينگتين نقش مهمي در عملکرد سلولها نيز ايفا ميکنند اما تاکنون نقش خاص آن در سلامت و عملکرد نورون جسم مخطط مشخص نبود. جسم مخطط(corpus striatum) يا استرياتوم يا نئواسترياتوم يکي از بخش زيرقشري مغز جلويي است. اين ناحيه، ورودي اصلي از عقدههاي قاعدهاي است. عقدههاي قاعدهاي(Basal ganglia) که هستههاي قاعدهاي نيز خوانده ميشوند از پنج هسته زيرقشري مغز تشکيل شدهاند. "کاگلا اروگلو"(Cagla Eroglu) نويسنده ارشد اين مطالعه از دانشگاه دوک گفت: ما فرض کرديم که ژن طبيعي هانتينگتين نقش مهمي در سلامت عصب و اتصال دارد و طي اين مطالعه قصد داشتيم نقش اين ژن بر جسم مختطط را نيز درک کنيم. پژوهشگران پس از بررسيها دريافتند که حذف ژن هانتينگتين بطور خاص از سلولهاي عصبي جسم مخطط موشهاي جوان باعث شده است که سلولهاي عصبي اين موشها همانند سلولهاي عصبي موشهاي سن بالا از بين رود و اين روند مانند الگوي مرگ نورونها در بيماري هانتينگتون است. آنها همچنين دريافتند که موشهاي فاقد هانتينگتين سلولهاي عصبي جسم مخطط تواناييشان در کنترل حرکتشان نيز مختل شده است. نکته مهم اين است که اين مختل شدن توانايي حرکتي پيش از مرگ نورونها اتفاق افتاد. پژوهشگران در انتها گفتند: دانستن نقشهاي مهم هانتينگتين در نورونها براي طراحي روشهاي درماني نوين ضروري است. يافتههاي اين مطالعه در مجله "Cell Reports" منتشر شد.