محققان UCL: فولاد کرومیوم هزار سال زودتر از تصورات و در ایران ساخته شده است
ديجياتو/ طبق پژوهشي که اخيرا توسط محققان «کالج دانشگاهي لندن» (UCL) صورت گرفته، فولاد کروميوم (Chromium Steel) نزديک به يک هزاره زودتر از تصور قبلي متخصصان در ايران باستان براي اولين بار ساخته شده است.
اين کشف که در ژورنال «Journal of Archaeological Science» به چاپ رسيده، به کمک چندين نسخه خطي قديمي امکانپذير شده که محققان را به يک مکان باستاني در «چاهک» در جنوب ايران راهنمايي کرده است.
يافته جديد محققان از اهميت بالايي برخوردار است، چرا که دانشمندان علوم مواد، مورخان و باستانشناسان پيش از اين تصور ميکردند که فولاد کروميوم يک نوآوري در قرن بيستم محسوب ميشود. نويسنده اصلي اين مقاله، دکتر «راحيل عليپور» که به عنوان باستانشناس در UCL مشغول به فعاليت است، اعلام کرده:
«تحقيق ما اولين شواهد از افزودن عمدي کروم به توليد فولاد را نشان ميدهد. ما معتقديم که اين اقدام يک دستاورد ايراني محسوب ميشود. اين پژوهش نه تنها شواهد قديميتري مبني بر توليد فولاد کروميوم در قرن يازدهم ارائه ميدهد، بلکه يک ردياب شيميايي نيز در اختيار ما قرار ميدهد که در شناسايي مصنوعات فولادي در موزهها يا مجموعههاي باستاني به ما کمک ميکند تا به منشا آن در چاهک برگرديم.»
چاهک در تعدادي از نسخههاي خطي قرن دوازدهم تا نوزدهم به عنوان يکي از مراکز مشهور توليد فولاد معرفي شده و به عنوان تنها مکان باستاني در مرزهاي ايران با شواهدي مبني بر توليد بوته آهنگري فولادي شناخته ميشود. در حالي چاهک به عنوان يک مکان باستاني با اهميت ثبت شده، اما به علت وجود چندين روستا با اين نام در ايران، همچنان نميتوان به طور دقيق محل توليد بوته آهنگري فولادي را شناسايي کرد.
يک نسخه خطي به نام «الجماهر في معرفة الجواهر» که در قرن دهم و يازدهم (۳۵۲ تا ۴۲۷ خورشيدي) توسط دانشمند ايراني به نام «ابوريحان بيروني» نوشته شده، به عنوان تنها دستورالعمل ساخت بوته آهنگري فولادي شناخته ميشود. در اين دستورالعمل يک ماده مرموز وجود دارد که به عنوان ماده معدني «کروميت» براي توليد بوته آهنگري فولاد کروميوم معرفي شده است.
محققان به اين موضوع اشاره ميکنند که نحوه ساخت اين ماده در ايران نسبت به ساير بخشهاي آسياي مرکزي مانند «ازبکستان» و «ترکمنستان» متفاوت بوده است. اضافه کردن کروم به فولاد به آن خاصيت ضد زنگ ميدهد.