درختان؛ موجوداتی بی مغز اما باهوش
سيناپرس/ همواره يکي از راهکارهاي دانشمندان براي مبارزه با کاهش اثرات گرمايش جهاني افزايش فضاي سبز در مقياس سياره اي است. به عبارت ديگر پژوهشگران معتقدند کاشت درخت و افزايش پوشش گياهي کمک شاياني به کاهش آثار مخرب گرمايش جهاني خواهد کرد.
بي شک يکي از نماد هاي زندگي طبيعت در اين کره خاکي درختان هستند. موجوداتي حيات بخش که وجود تمامي موجودات زنده به طور مستقيم و غير مستقيم به زيست آن ها وابسته است. شايد وجود چنين روندي است که بشر را با تمام بي احتياطي که نسبت به حذف گونه هاي طبيعي داشته است ملزم به رواج فرهنگ درخت کاري کرده است؛ هر چند تداوم چنين فعاليت هايي هم اگر دستورالعمل هاي اصلي درباب حفظ محيط زيست رعايت نشود، چندان تاثير گذار نخواهد بود، اما به هر روي نبايد به راحتي از آثار مثبت آن چشم پوشي کنيم.
همه ما مي دانيم کاشت نهال و افزايش پوشش گياهي تاثير زيادي بر تهويه هواي شهرها و روستا ها دارد. وجود قوانيني درباب ايجاد فضاي سبز در ساخت منازل و يا ساختمان هاي اداري يا الزام وجود فضاي سبز در محله هاي شهري و حتي واکنش نسبت به حذف اين مکان ها در مناطق روستايي و بکر، شواهدي است که نشان مي دهد انسان مي داند که فضاي سبز تاثير زيادي سلامت محيط زندگي آن خواهد داشت.
اين تاثير هم در مقياس محلي و هم در مقايس سياره اي محسوس است؛ بنابراين يکي از راهکارهاي دانشمندان و اقليم شناسان براي مبارزه با کاهش اثرات گرمايش جهاني افزايش فضاي سبز در مقياس سياره اي است. به عبارت ديگر پژوهشگران معتقدند کاشت درخت و افزايش پوشش گياهي کمک شاياني به کاهش آثار مخرب گرمايش جهاني خواهد کرد.
در اين ميان مجيد قرباني جاويد، استاديار گروه علوم زراعي و اصلاح نباتات دانشگاه تهران به مناسبت هفته درخت کاري در گفتگو با خبرنگار سيناپرس با اشاره به خنثي شدن تاثيرات گرمايش جهاني با استفاده از دستکاري هورموني در درختان و اهميت کاشت صحيح درخت گفت: اگر ما بتوانيم تزريق هورموني را در گياهان و درختان توسعه دهيم به ويژه گياهان و درختاني که مثمر هستند، مي توانيم در راستاي کاهش دي اکسيد کربن گام بزرگي را برداريم. در اين راه يعني کاهش آثار گرمايش جهاني، انتخاب نوع درخت متناسب با اقليم حايز اهميت است و در کنار آن استفاده از مکملهاي گياهي از جمله هورمون هاي گياهي به شدت تاثير گذار است. به طور مثال در باغباني براي اينکه ميوه گياهان زودتر برسد از هورمون اتيلن استفاده مي شود. در حقيقت اين هورمون باعث رسيدگي ميوه مي شود و در کل در گياه به صورت طبيعي ساخته مي شود؛ اما به صورت مصنوعي محققان و کشاورزان براي بازدهي سريع و بيشتر از اتيلن استفاده مي کنند.
اين پژوهشگر با اشاره به اهميت درختکاري در بحث افزايش هواي پاکيزه گفت: امروزه شاهد از بين رفتن پوشش گياهي در بسياري از مناطق شهري و حتي روستايي هستيم؛ خوب است بدانيد که به ازاي هر درختي که بريده ميشود بايد پانزده نهال جايگزين کرد تا به مرور زمان جايگزين يک يک درختاني شود که امروزه جانشان از سوي انسان گرفته ميشود؛ همانگونه که پيشتر هم اشاره شد، با استفاده از هورمونهاي گياهي ميتوان رشد درختان را افزايش داد؛ البته به ميزان معقول. گفتني است، هورمونهايي که محرکي براي رشد درختان و گياهان به حساب ميآيند باعث ريشه زايي بيشتر مي شوند و ماندگاري و پايداري آن ها را افزايش مي دهند؛ همچنين گياهاني که مدت زمان طولاني تحتتاثير خشکي قرار گرفته اند با استفاده از اسپري کردن هورمون ها مي توان منافذ و روزنه هاي آن ها را بست تا مانع از تبخير بيش از حد آب شد؛ بنابراين با استفاده از هورمون ها مي توانيم به شکلي گسترده رشد گياهان را بهبود ببخشيم و بافت سبز گياهان را در مناطق مختلف افزايش دهيم. هر چقدر بافت سبز گياهان بيشتر باشد و ساختار برگ بيشتري داشته باشند؛ اکسيژن بيشتري هم توليد مي کنند و ميزان جذب دي اکسيد کربن آن بيشتر خواهد بود.
قرباني جاويد با اشاره به هزينه بر بودن تزريق هورموني به درختان و گياهان گفت: هورمون هاي گياهي اگر به صورت سنتز شده در کارخانه ها ساخته شده باشد، هزينه بر خواهند بود البته هورمون هاي ديگري هم هستند که توليد آن ها به صرفه تر است. بنابراين مي توان تا حدي با دستکاري هورموني گياهان را نسبت به تنش هاي طبيعي مقاوم کرد. اما نميتوان در سطح وسيع اين فرايند را عملي کرد.
به گفته استاديار گروه علوم زراعي و اصلاح نباتات دانشگاه تهران، در سطح وسيع تزريق هورموني امکان پذير است، مشروط به اينکه هورمون هايي را توليد کنيم که مقرون به صرفه باشد. از طرف ديگر اثرات زيست محيطي آن را هم بايد در نظر داشته باشيم. شايد روزي علم بتواند راه حل هاي بهتري پيش روي ما قرار دهد.
اين پژوهشگر با اشاره به توليد طبيعي هورمون در گياهان گفت: امروزه مهندسين ژنتيک موفق به شناسايي ژن هايي شده اند که باعث توليد هورمون طبيعي در گياهان مي شود. به طور مثال سطح سبز برگ ها که اکسيژن به محيط مي فرستد، توسط دو ژن اصلي در گياه کنترل مي شوند. گفتني است، هر چقدر کاينين در گياه افزايش پيدا کند، سطح سبز گياهان و ماندگاري برگ ها بيشتر مي شود. دانشمندان ژنتيک با شناسايي اين ژن ها در گياهان مقاوم آن را به گياهان حساس منتقل کرده اند و همين سبب شده است که گياهان مقاوم تري توليد شوند. در واقع ميتوان با اصلاح ژنتيکي دست به چنين عملي زد.
گياهان بي مغزان باهوشي هستند
قرباني جاويد گياهان را موجوداتي داراي هوش و احساس دانست و گفت: با توجه به اينکه گياهان داراي سنسورهايي هستند که سيگنال ها و علايم محيطي را دريافت مي کنند، آن ها مي دانند که بايد چه واکنشي نسبت به محيط بايد داشته باشند. در حقيقت، گياهان هم مشابه همه موجودات زنده قابليت دريافت سيگنال هاي محيطي را دارند؛ مانند دما، رطوبت، گرما، سرما، حتي موج مغناطيس و انرژي هايي که در انسان وجود دارد؛ براي مثال گلهاي آپارتماني که ما نگه داري مي کنيم به طور طبيعي متاثر از انرژي انسان هستند، به گونه اي که صحبت کردن با اين گياهان باعث چند برابر شدن رشد آن ها مي شود. اين نشان دهنده آن است که اثرات و سيگنال هاي بيروني در گياهان اثر ميگذارد.
وي با اشاره به تاثير موسيقي در رشد گياهان و ارتباط آنان با يکديگر گفت: موسيقي هم مانند ديگر انرژي ها داراي امواج هستند و در توازن هورموني و متابوليسم هايي که در داخل گياهان هستند اثر مي گذارد.به گزارش سيناپرس، همچنين موادي در گياهان وجود دارد به نام آلروکميکال که وجود اين ماده در گياهان باعث ميشود همديگر را درک کنند. در ايران گياه زعفران اين ماده را زياد توليد مي کند؛ گفتني است، طي چند سال که زعفران در زميني کاشته مي شود، مواد آلروکميکال از اين گياه ترشح مي شود. به همين دليل پس از چند سال اگر بخواهيد در همان زمين گياه ديگري بکاريد امکان رشد وجود نخواهد داشت. در واقع گياه قبلي ارتباطي را با گياه بعدي برقرار مي کند و به نوعي اين پيام را مي رساند که زمين قابليت کشت ندارد. در واقع گفتگو ميان گياهان از طريق سيگنال هاي آلروکميکال صورت مي گيرد.