بهزودی واکسن آلزایمر در دسترس خواهد بود
ايسنا/براي افرادي که از نظر ژنتيکي مستعد ابتلا به بيماري آلزايمر هستند، ترس از اينکه روزي ندانند چه کسي هستند و کجا قرار دارند، ميتواند فکر ترسناکي باشد و شايد حتي بدتر از اين، درک زحمتي است که شرايط ذهني آنان بر دوش عزيزان ميگذارد. اگرچه هيچ درماني براي اين بيماري وجود ندارد اما دانشمندان براي توليد واکسن آلزايمر ايمن تلاش ميکنند تا روند پيشرفت آلزايمر را کند کرده و حتي ممکن است بهطور کامل از آن پيشگيري کنند.
به نقل از نيوز، محققان موسسه علوم عصبشناسي اکسون اسلواکي (Axon Neuroscience)، واکسن آلزايمر با نام AADvac۱ را مورد آزمايش قرار دادند و دريافتند اين واکسن تقريبا يک سوم از موارد وخيم بيماري را کاهش ميدهد. اين واکسن با از بين بردن پروتئينهاي تاو سرکش، علامت شناختهشده بيماري آلزايمر، سيستم ايمني را پوشش ميدهد. تاو در سلولهاي مغزي درهم پيچيده و منجر به بيماري از دست دادن حافظه ميشود.
محقق اين تحقيق، دکتر پتر نواک اظهار کرد: تجمع و گسترش اشکال سمي تاو در مغز از علائم بيماري شناختي آلزايمر است. تصور ميشود که اين مورد مسئول مرگ گسترده سلولهاي عصبي است که درنهايت منجر به زوال عقل ميشود.
نواک واکنش آنتيبادي به تاو را استثنايي توصيف و بيان ميکند: واکسن آلزايمر گروه وي به ترتيب ۲۷ و ۳۰ درصد افت باليني و عملکردي را کاهش ميدهد.
وي گفت: «اين مورد بهويژه در معالجه سالمندان بسيار حائز اهميت است چون اين گرهها عملکرد طبيعي سلولهاي عصبي را مختل کرده و بهعنوان يکي از دلايل اصلي اختلال شناختي در افراد مبتلا به آلزايمر مشخص ميشوند.»
با اين واکسن، ميزان پروتئين معروف به زنجيره نوروفيلامنت (NfL) که توسط سلولهاي آسيبديده مغز آزاد ميشود تا ۶۲ درصد کاهش مييابد. اين امر با کاهش شديد نشانگرهاي زيستي تخريب عصبي بيماري آلزايمر در مايع مغزي نخاعي (CSF) پشتيباني ميشود که شامل برجستهترين مشخصه بيماري شناختهشده به نام phospho-tau T۲۱۷ است.
نواک خاطرنشان کرد: «برجستهترين تاثير واکسن در زير گروه بيماران مبتلا به آلزايمر مشاهده شده است.»
در اين تحقيق ۱۰۹ شرکتکننده براي تاييد آلزايمر تحت اسکن اماراي مغز قرار گرفتند. در اين زير گروه، AADvac۱ در مقايسه با دارونما بهطور قابلتوجهي افت باليني را ۲۷ درصد و عملکرد را ۳۰ درصد کاهش داد.
عملکرد بهتر واکسن در مقايسه با ديگر درمانها
محقق اين تحقيق بيان کرد: اين روش دريچهاي براي درمان و احتمالا جلوگيري از آسيبشناسي تاو خواهد بود و منجر به کاهش موارد باليني بيماران ميشود.
اين گروه بينالمللي معتقد است که AADvac۱ حتي از داروي آدوکانوماب (Aducanumab) بهتر است، اين دارو اولين داروي جديد آلزايمر است که رسوبات چسبنده پروتئينهاي آميلوئيد بتا که در مغز بيماران جمع شدهاند را از بين ميبرد.
پروفسور نوربرت زيلکا، مدير ارشد علوم اکسون اظهار کرد: «تصويب اخير درمان مبتني بر آميلوئيد براي کل فعالان در زمينه آلزايمر دلگرم کننده بود. برخلاف آميلوئيد که بر سرعت پيشرفت آلزايمر تاثير ميگذارد، شواهد زيادي وجود دارد که آسيبشناسي تاو مربوط به علت بيماري است. هدف واکسن ما متوقف کردن شکلگيري و گسترش آسيبشناسي تاو است و درنهايت اين توانايي را دارد که منافع بيشتري را براي بيماران آلزايمر ارائه کند.»
نتايج اين تحقيق که در نشريه معتبر انگليس Nature Aging منتشر شده است، همچنين نشان ميدهد که AADvac۱ ايمن و قابل تحمل است.
مرحله اصلي باليني
مرحله دوم آزمايش AADvac۱ شامل ۱۹۶ داوطلب با بيش از ۶۰ سال سن از هشت کشور در سراسر اروپا بود. آنان بهطور تصادفي انتخاب شدند تا طي دو سال چندين دوز واکسن آلزايمر يا دارونما دريافت کنند.
نواک افزود: اين واکسن موجب افزايش سطوح بالاي آنتيبادي عليه تاو در گروه تحت درمان شد. نتايج پاسخ آنتيبادي قوي، ايمني عالي و تاثير بسيار قابلتوجهي در تخريب عصبي را نشان ميدهد.
در حال حاضر، آزمايشهاي گستردهتري براي تکرار نتايج و کارايي باليني برنامهريزي شده است و انتظار ميرود که مزاياي آن کاهش علائم و حتي پيشگيري از آلزايمر باشد.
ميکال فرسر، مديرعامل اين موسسه اظهار کرد: «آزمايش ما با موفقيت نقاط قوت AADvac۱ را براي جلوگيري و درمان بيماري آلزايمر نشان داد. نتايج تاييدکننده اثر آن بر بيماري، پيشرفت به سمت يک مرحله اساسي از رشد باليني را پشتيباني ميکند. با توجه به تاييد اخير درمان مبتني بر آميلوئيد، نتايج قوي نهايي NfL ميتواند بهعنوان جانشيني در توسعه باليني آينده براي دستيابي به تاييد سريع عمل کند.
در حال حاضر اکسون داراي بزرگترين گروه در جهان با بيش از ۶۰ دانشمند و ۱۵ دانشمند ارشد است که منحصرا بر روي تاو تحقيق ميکنند. اين گروه طي دو دهه گذشته، شواهد زيادي منتشر کرده است که نشان ميدهد آسيبشناسي تاو، عامل اصلي بيماري آلزايمر است.
دانشمندان اميدوارند طي چهار سال آينده واکسن آلزايمر براي بيماران قابل دسترس باشد.