موج جدید مخالفت ها با حذف الزام غربالگری
خراسان/ وزير رفاه و اداره ژنتيک به مخالفان غربالگري طرح جواني جمعيت پيوستند؛ کميسيون تخصصي چه پاسخي دارد؟
طرحي است 25 صفحهاي با 74 ماده که تقريبا اکثر مواد آن با رويکرد حمايت از تشکيل خانواده و فرزندآوري تهيه و تصويب شده است و حمايت همگان را با خود دارد؛ اما همچنان دو موضوع مهم آن موردچالش است: سياستهاي تازه در حوزه غربالگري و سقط جنين.
طرح مصوب چيست؟
طرح جواني جمعيت و حمايت از خانواده، اسفند 99 در مجلس تصويب و به شوراي نگهبان ارسال شد. اما انتقادها و ابراز نگرانيها درباره موادي از اين طرح سبب شده تا اين شورا براي بررسي دقيقتر، مجمع مشورتي تشکيل دهد.
مهمترين اختلافنظرها بر سر مواد 53 و 56 اين طرح است؛ با موضوعاتي از جمله: لزوم اصلاح دستورالعملهاي مرتبط با بارداري و سلامت مادر و جنين با تاييد ستادعالي جمعيت و خانواده، مجاز نبودن توصيه و تشويق مادران باردار براي تشخيص ناهنجاري جنين (در صورت درخواست والدين و با تجويز پزشک متخصص، بايد مستندات در سامانه رسمي درج شود)، تعيين دستورالعمل اجرايي سقط در شورايي که علاوه بر پزشکان متخصص موردتاييد وزير بهداشت و يک قاضي، سه فقيه مجتهد در فقه پزشکي نيز حضور خواهند داشت و مصوبات منوط به جلب اکثريت آرا، مشروط به راي موافق حداقل دو تن از فقها خواهد بود.
انتقاد وزير و پاسخ نماينده
جديترين مخالفت با اين مواد جنجالي را «سعيد نمکي» مطرح کرد و کمرنگشدن نقش وزارت بهداشت را مغاير سياستهاي کلي نظام برشمرد. هرچند که «اميرحسين بانکيپور» رئيس کميسيون مشترک جمعيت اين نقد را وارد ندانست.
استمداد وزير رفاه از شوراي نگهبان
اما طي روزهاي اخير بر تعداد مخالفان طرح افزوده شده است؛ از جمله «محمد شريعتمداري» وزير تعاون، کار و رفاه اجتماعي که روز گذشته توئيت کرد: «با تصويب آن بخش از طرح جواني جمعيت که محدودکردن غربالگري ژنتيک را در پي دارد، مخالفيم. اعتراض خود را بر مبناي نظرات سازمان بهزيستي براي استمداد فوري از شوراي نگهبان، به آن شورا فرستاديم».
شريعتمداري در ويدئويي هم اعلام کرد: «مهمترين تصميم در حوزه معلوليت، از کار انداختن ماشين توليد آسيب است. به عنوان نمونه ۵۰ درصد معلوليتهاي ما ژنتيکي است و تا کنون با انجام غربالگريها از تولد۷۳۰۰ نوزاد داراي معلوليت جلوگيري شده است».
اظهارات قابل تامل رئيس اداره ژنتيک وزارت بهداشت
رئيس اداره ژنتيک وزارت بهداشت هم از کليت طرح جواني جمعيت حمايت کرد اما درباره برخي اشکالات آن هشدار داد. «اشرف سماوات» در گفتوگو با ايلنا گفت: رشد جمعيت کشور در حال کاهش است؛ بنابراين همه ما پشتيبان طرح جواني جمعيت هستيم اما بخشهاي مربوط به غربالگري و سقط جنين در اين طرح ارتباطي با افزايش جمعيت ندارد، چون با اجراي آن بيشتر نوزادان ناقصالخلقهاي متولد خواهند شد که طول عمر کمي دارند.
وي ادامه داد: هر سال حدود ۷۰ هزار تولد نوزاد با ناهنجاريهاي شديد داريم که فقط نيمي از آنها قابل مداخله و شناسايي است اما در صورت تغيير روند غربالگري به مرور تا ۷۰ هزار ناهنجاري گريبان مردم را خواهد گرفت. سماوات ادامه داد: در طرح مجلس چنان محدوديتهايي براي غربالگري در نظر گرفته شده است که از نظر ما عملا غربالگري حذف خواهد شد.
تعداد مبتلايان به بيماريهاي صعبالعلاج بسيار بيشتر خواهد شد
«کاوه خادمحسين» مديرعامل انجمن حمايت از بيماران هم درباره مواد بحث برانگيز اين طرح گفت: با قانون شدن اين مواد طرح جواني جمعيت، تعداد متولدان داراي معلوليت و مبتلايان به بيماريهاي نادر و صعبالعلاج بسيار بيشتر خواهد شد، اما آيا وزارت بهداشت، سازمان بهزيستي و کميته امداد توانايي پذيرش بيشتر اين بيماران و معلولان را دارند؟
گفت و گو
دبير کميسيون: الزام غربالگري حذف شده است نه غربالگري
دراينباره با دبير کميسيون جواني جمعيت و تعالي خانواده گفتوگو و دغدغههاي منتقدان را مطرح ميکنم. دکتر «پروين صالحيمبارکه» که هم عضو کميسيون بهداشت مجلس است و هم متخصص زنان و زايمان، ميگويد: در طرح جواني جمعيت، غربالگري حذف نشده و فقط الزام انجام آن به عنوان يک برنامه بهداشتي سراسري برداشته شده است.
وي ميافزايد: با قانوني شدن اين طرح، همچنان غربالگريها براي موارد پرخطر از جمله بارداري بالاي 35 سال و در خانوادههاي داراي بيماريهاي ارثي و ژنتيکي انجام خواهد شد، ضمن آنکه هر خانوادهاي که بخواهد داوطلبانه در غربالگري شرکت کند هم با مانعي روبهرو نميشود.
غربالگريهاي فعلي هم 15 درصد خطا دارد
او که دبيري کميسيون تخصصي جواني جمعيت را هم برعهده دارد، درباره روند فعلي غربالگريها در کشور ميگويد: تاکنون هم اينطور نبوده که آزمايشها و سونوگرافيهاي غربالگري صد در صد درست باشد، بلکه متاسفانه طبق گزارشها 15 درصد آنها هم خطا داشته و باعث نگراني شديد برخي از خانوادهها نيز شده است؛ در حالي که اين نگراني در دوران بارداري خوب نيست و نبايد اجازه ايجاد چنين نگرانيهايي را بدهيم.