ايران/ برنامهها و سياستگذاريهاي گوناگوني در کشور براي توسعه شبکه اينترنت و افزايش سرعت و کيفيت آن در نظر گرفته شده است اما با اين حال شاهد هستيم هنوز کاربران از اينترنت دريافتي خود چندان رضايت ندارند به همين علت وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات براي کاهش اين نارضايتيها برنامههايي در نظر گرفته است که از جمله آن ميتوان به راهاندازي سامانه جديد سنجش سرعت و کيفيت اينترنت اشاره داشت. سامانهاي که امکان تست کيفيت اينترنت را براي کاربران 13 اپراتور اينترنتي فراهم ميکند. اين سامانه از دوماه پيش توسط سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي (رگولاتوري)، با هدف ساماندهي وضعيت ارائه اين خدمات در کشور راهاندازي شده است.
رصد کيفيت اينترنت با يک کليک
اختلال و کيفيت پايين سرويس اينترنت پرسرعت در ايران به يک داستان تکراري تبديل شده است. همين چند هفته پيش بود که به دليل قطع سه راه ارتباطي بينالمللي ايران، اينترنت کشور دچار کندي و اختلال شديد شد. اختلالي که هر چند شرکت ارتباطات زيرساخت به عنوان تنها متولي توزيع پهناي باند کشور اعلام کرد حل شده است اما هنوز هم گزارشهايي در خصوص اختلال گسترده اينترنت در کشور شنيده ميشود. اگر مشکلاتي مانند برخورد لنگر کشتي با فيبرنوري در زير درياها باعث قطعي ارتباطات اينترنتي کشور نشود، اما کابل برگردان شرکت مخابرات،قطع فيبرهاي نوري زير زمين توسط شهرداري و... ميتواند مسئوليت کاهش سرعت و قطعي سرويس اينترنت کاربران را برعهده بگيرد. وزارت ارتباطات اختلالات ايجاد شده در شبکه اينترنت که سرچشمه بينالمللي دارد را خارج از کنترل خود اعلام ميکند اما اين وزارتخانه، براي کنترل کيفيت و سرعت سرويس اينترنتي ارائه شده توسط شرکتهاي بخش خصوصي، تاکنون برنامههاي مختلفي در نظر گرفته است. از جمله اين برنامهها ميتوان به سيستم سنجش وارزيابي شرکتهاي اينترنتي توسط سامانه «متما» اشاره کرد، برنامهاي که با انتقادات گوناگوني مواجه بوده است. بسياري، گزارشهاي ارائه شده توسط سامانه سنجش اينترنت «متما» را به دليل استاندارد نبودن، نداشتن معيار و ملاک مشخص در انجام تست سرعت اينترنت و امکان تقلب در آن را فاقد اعتبار ميدانند. بالا گرفتن انتقادها نسبت به سامانه «متما» در نهايت باعث شد رگولاتوري يک سامانه جديد براساس پارامترهاي بينالمللي و البته مورد تأييد شرکتهاي اينترنتي بخش خصوص راهاندازي کند. اين سامانه که از حدود دو ماه پيش به صورت رسمي آغاز به کار کرده امکان تست کيفيت اينترنت را براي کاربران ۱۳ اپراتور اينترنتي کشور فراهم ميکند. همچنين بزودي امکان سنجش سرعت ديتاي اپراتورهاي همراه نيز روي اين سامانه فراهم ميشود. علي اصغر عميديان، رئيس رگولاتوري، در گفتوگو با «ايران»، راهاندازي اين سامانه جديد را راهي ميداند تا کاربران به شکلي استاندارد سرويس اينترنتي خود را رصد کنند و بر اين باور است که با سامانه جديد ميتوان جلوي تخلفات برخي شرکتهاي اينترنتي در ارائه سرويس بيکيفيت اينترنتي به کاربران را گرفت.
عميديان با اشاره به اينکه بسياري نسبت به سامانههاي سنجش اينترنت که پيش از اين توسط سازمان فناوري اطلاعات ارائه ميشد انتقادهايي مطرح ميکردند ميگويد: در حال حاضر کاربران با مراجعه به سايت رگولاتوري (www.cra.ir) و انتخاب بخش «سنجش سرعت اينترنت» به صفحهاي هدايت ميشوند که در آن ليست 11 شرکت اينترنت پرسرعت به همراه دو شرکت خدمات دهنده وايمکس کشور ديده ميشود. کاربران با انتخاب نام هر شرکتي که از آن خدمات ميگيرند در نهايت ميتوانند، روي ميزان مصرف اينترنت خود کنترلي دقيق داشته باشند.رئيس رگولاتوري با اشاره به اينکه با اين سامانه، ديگر انتقاداتي مانند غير استاندارد بودن سامانه سنجش اينترنت يا امکان دست بردن در نتايج اعلام شده وجود نخواهد داشت تأکيد ميکند کاربران ميتوانند با کمک اين سامانه جديد نتايج تست خود را ثبت و براي پيگيري به اپراتورهاي مربوطه ارسال کنند.
محمد علي يوسفيزاده، مديرعامل يکي از 11 شرکت خدمات دهنده اينترنتي نيز در خصوص تفاوتهاي سامانه جديد رگولاتوري با سامانههايي که پيش از اين براي سنجش سرعت اينترنت در اختيار کاربران قرار ميگرفت به «ايران» ميگويد: سامانه جديد احتمال خطا را به دليل نصب شدن تجهيزات کنترل سرعت در شبکه شرکتها بشدت کاهش ميدهد و کاربران ميتوانند سرعت داخل و خارج شبکه اينترنت کشور را تا زماني که سرويس به دستشان ميرسد به شکل جداگانه بررسي کنند. در واقع کاربران ميتوانند به صورت لحظه به لحظه روي سرويس خود نظارت داشته باشند و در صورت بروز خطا يا اختلال اين مشکلات را به شرکتها يا رگولاتوري براساس مستندات گزارش کنند.
وي در ادامه ميافزايد: در گذشته و با توجه به سامانه سنجش سرعت اينترنت «متما» ممکن بود خطاهايي در گزارش ارائه شده به وجود بيايد براي مثال اگر مسير ارتباطي شرکت خدمات دهنده اينترنت به سامانه «متما» با مشکلي رو به رو ميشد همين مشکل، سبب ميشد سنجش سرعت اينترنت کاربران براساس يک معيار واقعي صورت نگيرد. يوسفيزاده تأکيد ميکند که رگولاتوري به صورت لحظه به لحظه و به شکل آنلاين روي سامانه سنجش سرعت اينترنت نظارت دارد و با اينکار ديگر به نظر نميرسد شرکتي توانايي دست بردن در نتايج حاصل از اين نوع سنجش را داشته باشد.
اختلالات اينترنتي در تلفن همراه
اختلالات اينترنتي تنها محدود به سرويس اينترنت پرسرعت کاربران ايراني نميشود و از سال گذشته که انحصار ارائه خدمات نسل سوم تلفن همراه (3G) در کشور شکسته شد، اين اختلال به اينترنت شبکه اپراتورهاي همراه کشور نيز کشيده شد. حالا بسياري از کاربران نسبت به کيفيت پايين اينترنت همراه و تمام شدن سريع بستههاي اينترنتي خود شکايتهايي را مطرح ميکنند. شکايتهايي که به گفته رئيس رگولاتوري با قرار گرفتن اپليکيشن ويژه سنجش سرعت ديتاي اپراتورهاي همراه روي سامانه «سنجش سرعت اينترنت»جديد اين سازمان ميتواند مورد پيگيري قرار بگيرد.
عميديان، در گفتوگو با «ايران» با اشاره به سامانه سنجش سرعت و کيفيت ديتاي تلفن همراه ميگويد: همانند کاربران ADSL، کاربران ديتاي تلفن همراه نيز بزودي ميتوانند ميزان مصرف ديتاي خود را کنترل و در صورت بروز مشکل و يا کمفروشي، شکايت خود را تقديم رگولاتوري کنند. وي در ادامه ميافزايد: اين سامانه در قالب يک اپليکيشن اکنون در مرحله تست و آزمايش قرار دارد و قرار است تا روزهاي آينده روي سايت اپراتورهاي تلفن همراه قرار بگيرد تا به واسطه آن کاربران بتوانند از طريق حساب کاربري خود به اطلاعات مختلفي از جمله ريزمکالمات،ميزان مصرف و باقيمانده بستههاي اينترنتي خود اطلاع پيدا کنند.
به گفته عميديان در حال حاضر اپليکيشن ايرانسل آماده شده و رگولاتوري منتظر اپ ويژه همراه اول و رايتل است تا در نهايت سامانه ارزيابي ديتاي تمامي اين اپراتورها روي سايت رگولاتوري قرار بگيرد.رئيس رگولاتوري تأکيد ميکند علاوه بر اين سامانهها، در حال حاضر مشترکان همراه اول ميتوانند با شمارهگيري #100٭ از اطلاعات اينترنت همراه سيمکارت خود مطلع شوند.کد دستوري #555٭ نيز براي دريافت مجموعه اين اطلاعات در اختيار کاربران ايرانسل قرار گرفته است. همچنين مشترکان رايتل نيز ميتوانند با شمارهگيري #144٭ به اطلاعات مربوط به بستههاي اينترنتي سيمکارت خود دسترسي داشته باشند.
کاربران همچنان تشنه اينترنت پرسرعت
به هرحال با تمامي موارد ذکر شده بايد گفت آمار و ارقام در خصوص تعداد کاربران اينترنت کشور و ضريب نفوذ آن نشان دهنده آن است که کاربران ايراني، تشنه استفاده از اينترنت هستند و حالا داشتن اينترنت براي هر کاربري در رده نيازهاي اساسي زندگي قرار گرفته است. اما در برابر اين ميزان تقاضا براي دريافت سرويس اينترنت با کيفيت، توسعه شبکه آن با آهنگ کندي پيش ميرود. موضوعي که محمود واعظي وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات آن را تأييد ميکند تا آنجا که وزير در حاشيه بازديد خود از نمايشگاه مطبوعات اعلام کرده است که درخواست مردم براي استفاده از سرويس اينترنت، سرعتي بيشتر از توسعه شبکه اينترنت در کشور دارد.