همراه اول، ایرانسل و یا رایتل ؛ کدام اپراتور را انتخاب کنیم؟
باشگاه خبرنگاران
بروزرسانی
باشگاه خبرنگاران/ تلفن همراه و ارتباطات در دنياي امروز به يک نياز تبديل شده است. در کشور ما نيز همگام با دنياي ارتباطات، پيشرفتها و ارتقاهايي صورت گرفته است .
دريچه فناوري اطلاعات باشگاه خبرنگاران؛ سه اپراتور ايراني همراه اول، ايرانسل و رايتل از پيشروهاي اين توسعه و از ارايه دهندگان محبوب سرويسهاي مختلف تلفن همراه هستند. اين محبوبيت و سرويسهاي مشابه موجب سردرگمي يا شايد شک و ترديد در خريد و تمايز يکي از اين اپراتورها بر ديگري براي کاربران شود. در اين مقاله قصد داريم اين سه اپراتور ايراني را به چالش کشيده و در تمامي شرايط مورد آزمايش و بررسي تخصصي قرار دهيم. در اين آزمايشات عليرغم پيچيدگي، سعي شده است تا در سادهترين حالت ممکن براي کاربران نمايش داده شود.
تاريخچه
همراه اول: يکي از شرکتهاي تابعه مخابرات ايران است که در سال 1372 با هدف ارايه خدمات تماس صوتي تلفن همراه تاسيس شد و هم اکنون بزرگترين شرکت مخابراتي کشور از نظر تعداد مشترکين است.
ايرانسل: در پاييز 1385 در 3 شهر بزرگ کشور شروع به ارايه سرويس با هدف عرضه اينترنت همراه نمود (شرکت MTN آفريقاي جنوبي از بزرگترين سرمايه گذاران اين شرکت است) و هم اکنون دومين اپراتور بزرگ کشور از نظر تعداد مشترکين است. اين شرکت علاوه بر تلفن همراه، در زمينه اينترنت همراه وايمکس نيز فعاليت ميکند که ميتوان گفت در اين بخش نيز حرفهايي براي گفتن دارد.
رايتل: تاسيس اين شرکت به سال1386 برميگردد، اما مجوز ارايه خدمات آن به دليل برخي مشکلات در سال 1389 صادر و واگذاري سيم کارتها را از اين سال آغاز نمود. هدف اين شرکت تلاش براي برقراري مکالمه تصويري و ارايه نسل سوم تلفن همراه بود که هم اکنون سرويس مکالمه تصويري مسدود شده است.
تکنولوژيها
همراه اول: در آغاز تنها برقراري مکالمات صوتي را در دستور کار خود داشت که پس از گذشت 10 سال سرويس پيام کوتاه راه اندازي شد و 5 سال بعد از آن اينترنت به ليست سرويسهاي همراه اول وارد شد. سرويسهاي اين شرکت بر پايه نسل دوم تلفن همراه ارايه ميشود که برخي ارتقاها در آن صورت گرفته است.
ايرانسل: از ابتدا هدف اين شرکت اينترنت بود، پس با قدرت شروع به کار کرد و اينترنت خود را به عنوان اولين اپراتور در اين بخش ارايه داد تا مشترکين ايراني هم از اين تکنولوژي بهرهمند شوند. اين شرکت دو سال پس از شروع فعاليت، سيستم خود را به نسل 2.75 بهينه شده ارتقا داد.
رايتل: بهينه سازي براي رايتل بي معني است چون با قدرت و سرعت بيشتري از دو اپراتور وارد عمل شد و مستقيما نسل سوم را به ايرانيان شناساند و در حال حاضر تنها شرکتي است که سرويسهاي نسل سوم را در بهينهترين حالت ممکن ارايه ميدهد.
تست پوشش شبکه
طبق ادعا، هر سه شرکت در استان تهران داراي پوشش کاملي هستند در اين تصاوير که توسط 3 ميليون مشترک در اين محدوده تهيه شده است، نشان ميدهد که در چه مناطقي ارتباط برقرار ميشود و در چه مناطقي قدرت بيشتري برخوردار است ( رنگ گرمتر نشان دهنده قدرت سيگنال بيشتر است).
همان طور که مشاهده ميکنيد، نقاط کور و پوشش داده نشده در هر 3 اپراتور به چشم مي خورد، اگرچه اين ميزان براي رايتل بسيار بيشتر است.
درايور تست
اما بررسي پوشش شبکه ما محدود به شهر نيست و تست جادهاي نيز در اين بررسي قرار دارد. تصاوير بالا نواحي بررسي شده در جاده تهران شمال را مشخص ميکند.
ظاهرا رايتل ميانه خوبي با جاده ندارد. همراه اول و ايرانسل در پوشش جادهاي در يک سطح هستند ولي هنوز کامل نبوده و بايد در اين بخش بيشتر تلاش کنند. يکي از نقاط ضعف اپراتورهاي ايراني همين بخش پوشش جاده ايست که بر خلاف ادعاي برخي از آنها مبني بر پوشش کامل جادهاي، هنوز در بسياري از مناطق نقطه کور وجود دارد.
تست سرعت اينترنت
در اين بخش بر روي هر کدام از سيم کارتها يک تست سرعت در شرايط مختلف ايده آل، عادي و سخت ميگيريم تا ببينيم اين اپراتورها چند مرده حلاجند!
نکته اول: تمامي اعداد جداول ميانگين 3 عدد و در واقع ميانگين 3 تست متوالي هستند. براي مثال براي بدست آوردن ميزان آپلود و دانلود در شرايط خانه و صبح، سه بار متوالي تست انجام شده وميانگين اعداد در جدول نوشته شده است.
نکته دوم: ميزان عدد Ping نشان دهنده قدرت عکس العمل روترها و کانال هاي ارتباطي اپراتورهاست و ميزان تاخير ارسال و دريافت داده را نشان ميدهد. اين تست يک بسته چند بايتي را به سرور پرسرعتي که معمولا يکي از ستون فقرات هاي اينترنت هستند ارسال ميکند و با دريافت اين بسته توسط مقصد بلافاصله بسته را باز گشت داده و در فرسنده دريافت مي شود. به اصلاح به اين عملا ارسال و دريافت پينگ پونگ گفته مي شود. پينگ را شما انجام مي دهيد و پونگ را سرور هدف انجام مي دهد.هر ميزان اين عدد کمتر باشد نشان از سرعت بهتر کانال ارتباطي دارد .
تست اول: شرايط ايده آل
سيم کارت ها را برداشته و با هماهنگي مخابرات استان و يکي از دوستان به يکي از مراکز مخابراتي و داراي بهترين شرايط ممکنه تست سيم کارتها ميرويم. جايي که هر سه سيم کارت داراي بهترين قدرت سيگنال و پايينترين ترافيک شبکه اينترنتي هستند. متاسفانه امکان چک کردن در شرايط بدون ترافيک و خط اختصاصي نبود پس مجبور شديم در ساعتي که پايين ترين حجم ارتباطات در آن انجام ميشود، تست را انجام دهيم. به پيشنهاد يکي از همکاران مخابراتي در ساعت 8 صبح و ابتداي ساعات کاري به مخابرات رفتيم تا بررسيها را انجام دهيم. از هر سه اپراتور چندين بار تست گرفته شده و بهترين را براي شما انتخاب کرديم. تصاوير زير نشان دهنده حداکثر سرعت هر اپراتور در شرايط ايده آل است.
سيم کارت رايتل استفاده شده در اين آزمايش از سرعت 1024 استفاده ميکرد اما در اين تست سرعتي در حدود 1800 کيلوبيت بر ثانيه را ثبت کرد که رکورد خوبي است.
تست دوم: شرايط عادي
اين تست شامل سه قسمت است، يعني تست اينترنت در خانه، محل کار يا اداره و محيط آزاد بدون سقف و ديوار والبته فاصله مناسب 500 متري با BTS که شرايط عادي براي يک سيم کارت است. هر سه تست در سه بازه ترافيکي 06:30 الي 09:30، 11:30 الي 13:30 و 23:00 الي 01:00 انجام شده است. بازه صبح به علت ترافيک کمتر، بازه ظهر داراي بالاترين ترافيک به علت اوج ساعت کاري و بازه شب هم به علت افزايش کاربر و استفاده سنگينتر از اينترنت انتخاب شدهاند.
شرايط خانه:
اين بررسي در منزل مسکوني ساده با ديوارهاي بتني و پنجرههاي پلاستيکي دوجداره انجام شده است.
شرايط اداري:
با توجه به فراهم نبودن شرايط اداري و مقدور نبودن به علت محدوديت ساعت اداري، تصميم گرفتيم شرايط را بازسازي نموده و در يک آپارتمان تجاري – مسکوني با 30 واحد تست را انجام دهيم. شرايط در اين حالت به علت استفاده همزمان چندين مشترک از تلفن همراه، مشابه شرايط اداري است.
شرايط محيط باز:
اين تست در يک پارک عمومي انجام شده و فاصله تا آنتن BTS حدود 250 متر است.
تست سوم: شرايط سخت
اين تست نيز شامل سه بخش استفاده از اينترنت در حال حرکت است که به ترتيب سختتر مي شوند. پياده روي عادي، دوچرخه سواري و اتومبيل سواري با سرعت 80 کيلومتر، شرايط اين تست هستند که هر کدام از اپراتورها متناسب با تکنولوژي ساخت، از پس آنها بايد بر بيايند.
تست پياده روي:
پياده روي در يک خيابان نسبتا شلوغ در ساعتهاي مختلف شرايط اين تست است. سرعت در حين حرکت پياده روي حدود پنج کيلومتر بر ساعت است.
تست دوچرخه:
تفاوت اين تست با آزمون اتومبيل در باز بودن محيط و عدم وجود سقف است. سرعت حرکت در اين حالت حدود 20 کيلومتر بر ساعت بوده که سرعت متوسط در دوچرخه سواري است.
تست اتومبيل:
در يک اتوبان با پوشش کامل شبکهاي و با سرعت 80 کيلومتر بر ساعت رانندگي و سرعتهاي اتصال را ثبت ميکنيم.
ظاهرا رايتل خوب از پس سرعت اتومبيل برآمد و نتايج قابل قبولي کسب کرده است. طبق اين نتايج بهترين اپراتور براي استفاده در حرکت رايتل است. اپراتور ايرانسل هم حد وسط را گرفت و مخصوص محيط باز و شرايط نسبتا ايده آل است. اما پايداري همراه اول در شرايط مختلف و مکانهاي داراي پوشش بسيار خوب است.
بر اساس آمار موجود در برنامه سيگنال آزاد که توسط مشارکت چند ميليون کاربر تهيه شده است، ميانگين سرعت اتصال کاربران اپراتورهاي مختلف محاسبه شده است:
تست Packet lost
نرمافزار PingPlotter يکي از قويترين برنامههاي تست packet lost و مهمترين ابزار کار مهندسين شبکههاي wan است. اين نرم افزار با رصد ثانيهاي شبکه و کانال ارتباطي، کوچکترين نقصي را گزارش ميدهد، همچنين اين نرمافزار قادر است مشخص کند اين نقص در کدام نود شبکه اتفاق ميافتد. بخاطر همين موضوع سيم کارت را از گوشي به يک دانگل مودم سلولي يا به اصطلاح مودم 3G منتقل ميکنيم و به مدت 10 دقيقه شبکه را بررسي مينماييم. نود هدف در اين بررسي دياناس 85.15.1.10 از شرکت شاتل بود که يک شرکت ايراني است و سرور آن درون کشور قرار دارد. دليل انتخاب اين سرور عدم وجود هيچگونه packet lost از مخابرات تا سرور بود تا متوجه مشکلات خطوط انتقال خود اپراتور شويم.
خطوط قرمز رنگ نشان packet lost هستن وعدد jitter مشخص کننده انحراف معيار ping يا فاصله زماني بين حداقل و حداکثر زمان است. همراه اول داراي 33 درصد لاست، ايرانسل 26 درصد لاست و رايتل داراي 9 درصد لاست است. در اين تست رايتل با پينگ پايين تر و پکت لاست کمتر بنده خواهد بود.
تست قدرت سيگنال:
دستگاه اسپکتروم يک ابزار مهم براي اندازهگيري قدرت سيگنال در طيفهاي مختلف است. با همکاري استاد طاهرپور اين دستگاه به دست ما رسيد تا بررسي نهايي مربوط به BTSها را انجام دهيم. به بالاي يک ساختمان نيمه بلند رفته تا رو در روي BTS که از هر دو آنتن همراه اول و ايرانسل بهره ميبرد و هر دو طيف را گسيل ميداد، قرار بگيريم. نمودار و گراف زير نتايج نمايان شده در اسپکتروم را به ما نشان ميدهد. متاسفانه اسپکترومي که در دست ما بود از نسل سوم و فرکانس آن پشتيباني نميکرد، بنابراين در اين تست تنها همراه اول و ايرانسل قرار دارند ( رنگ زرد همراه اول و خاکستري ايرانسل است).
همراه اول امتياز بهتري مي گيرد، ولي هر دو اپراتور تقريبا در يک سطح قدرت هستد. البته بعضيها اين قدرت اپراتور همراه اول را دوست ندارند و آن را براي سلامتي مضر ميدانند که اين موضوع هنوز اثبات نشده پس ما فعلا به اثر خوب آن يعني قدرت نفوذ بهتر و آنتن دهي قويتر توجه ميکنيم. موضوع جالبتري که در اين تست توجه ما را به خود جلب کرد، گسيل طيف فرکانسي در محدوده 1400 مگاهرتز بود که با توجه به باندهاي gsm اين مقادير غير منتظره است. البته طيف 1400 پس از چند دقيقه محو شد که ممکن است ناشي از فرکانسهاي جانبي يا فرستندههاي محلي تلويزيون ديجيتال باشد.
تست Handover
Handover به زبان ساده به لحظهاي گفته ميشود که شما از يک سلول مخابراتي به سلول ديگر حرکت ميکنيد و در يک لحظه بسيار کوتاه ممکن است مکالمه شما قطع شود. براي بررسي اين مورد بايد نقشه BTS و سلولها را در اختيار داشت اما متاسفانه اين امر اتفاق نيفتاد و به اجبار از يک روش ابتکاري براي اين کار استفاده کرديم. نرمافزار سيگنال آزاد را روي يک تلفن همراه نصب ميکنيم و به جستجوي CID يا مشخصات سلولي ميگرديم. در خيابان قدري پياده روي ميکنيم و تمامي توجهمان به گوشي است، ناگهان پس از طي مسافت 700 متر سلول گوشي عوض ميشود. خب ما يک مرز سلولي پيدا کرديم. به عقب بازگشته و مجدد مسافت قبلي را مي پيماييم، پس از 300 متر مشخصه سلول به سلول قبلي تغيير ميکند. مرز سلول دقيقتر مشخص شد. حال در اين فاصله به مکالمه ميپردازيم. نتايج زير براي اپراتور هاي مختلف بدست آمد (نکته: براي هر اپراتور مرز سلولي متفاوت است، دليل آن هم استفاده از BTSهاي تفاوت در فواصل مختلف است که با 2 ساعت گشت در خيابانهاي شهر اين نتايج به دست آمد).
شکل فرضي از سلول هاي BTS همراه اول پس از عبور از مرز سلولي هيچ مکثي در مکالمه حس نشد، تنها يک صداي بيپ خيلي ضعيف شنيده شد و مکالمه ادامه پيدا کرد.
ايرانسل پس از عبور از مرز سلولي مکالمه قطع شد و بوق اشغال به گوش رسيد! براي اينکه از اين مورد مطمئن شويم، مجدد تماس برقرار کرده و از مرز سلول عبور ميکنيم، اين بار 10 ثانيه تماس مکث داشت و مکالمه ادامه پيدا کرد.
رايتل در عبور از مرز سلولي عالي عمل کرد و با اينکه آزمايش را 2 بار و در حال حرکت انجام داديم، با اين حال باز هم حس نشد (پوشش ضعيف رايتل ما را مجبور ميکرد تا تنها در يک خيابان و با مشاهده و ديد مستقيم به BTS اين کار را انجام دهيم اما نکته مهم، جابجايي سلولي بود که اتفاق افتاد).
تست بوت سيم کارت
بوت يا راه اندازي اوليه سيم کارت تا زمان برقراري اولين تماس، نيازمند ايجاد و تبادل يک سري اطلاعات ما بين MS و AuC است که از الگوريتمهاي مشابهي استفاده ميکنند تا سيم کارت شناسايي شده و عملياتي شود. در هر نسل تلفن همراه که در واقع اينجا هر اپراتور تلفن همراه است، از الگوريتمها و کانالهاي خاصي جهت اين تبادل استفاده ميشود که متناسب با آنها سرعت عملکرد اين فرآيند تغيير ميکند. در واقع ما با اين تست به شما نشان خواهيم داد که کدام اپراتور از سيستم قويتر و سرعت عملکرد بهتري در اين مورد برخوردار است.
در تلفنهاي جديد گزينه offline يا حالت پرواز وجود دارد و نيازي به خاموش و روشن کردن دستگاه نيست. ولي بخاطر استفاده از يک گوشي در اين تست، مجبور به خاموش کردن دستگاه و تعويض سيم کارت هستيم. نتايجي که پس از بررسي بدست آمد، به ترتيب براي اپراتورها به شرح زير است:
همراه اول پس از 16 ثانيه اولين تماس را برقرار کرد.
ايرانسل پس از 19 ثانيه اولين تماس را برقرار کرد.
رايتل پس از 15 ثانيه اولين تماس را برقرار کرد.
تست دريافت پيام کوتاه
پيام کوتاه پس از ارسال در مرکز پيام هر اپراتور ذخيره و پس از استعلام از VLR براي مشترک ارسال ميشود. حال اگر مشترک در هيچ VLR ثبت نبود يا مشخصات لحظهاي نداشت، در همان مرکز ذخيره ميماند تا پس از اولين درخواست از طريق کانال SDCCH ارسال شود، يعني موقيعيت مشترک به روزرساني شده و به مرکز پيام ارسال شود و اعلام کند مشترک در دسترس است و پيام براي مشترک ارسال شود. اين حالت مشابه زمان خاموش بودن دستگاه است. پس سيم کارت را در گوشي قرار داده و آن را به حالت آفلاين ميبريم و سپس يک پيام کوتاه ارسال ميکنيم. پس از 5 دقيقه گوشي و سيم کارت را فعال و منتظر دريافت پيام ميشويم. مدت زمان به دست آماده، زمان تاخير در شناسايي و تاخير کانال SDCCH و ارسال پيام از مرکز کامپيوتر به مرکز پيام است.
همراه اول 90 ثانيه پس از روشن شدن، پيام دريافت شد.
ايرانسل پس از 8 دقيقه پيام دريافت شد.
رايتل پس از 2 دقيقه پيام دريافت شد.
تستهاي ويژه
شايد براي شما جالب باشد تا شرايط سرعت اينترنت را سختتر کنيم! بخاطر همين دو تست خيلي سخت براي اپراتورها در نظر گرفتيم:
تست اول: اتاق راديوگرافي
اتاق راديوگرافي از اين نظر جالب است که بدانيد تمام ديوارها و کف اين اتاق از 5 سانتيمتر سرب ساخته شده و عملا هيچ موجي از آن عبور نميکند! به يک مرکز پرتونگاري رفتيم تا يک تست از اپراتورها در اين اتاق بگيريم. نتايج تست واقعا عجيب بود. اين نتايج در جدول زير آمده است.
به نظر ميرسد قدرت بيش از اندازه همراه اول در تست اسپکتروم، اينجا کارآيي خود را نشان ميدهد و افت توان کمي پيدا ميکند. ايرانسل متاسفانه از اين تست سربلند بيرون نيامده و در اتاق راديوگرافي سيگنال را از دست داد. رايتل هم در اين اتاق با -97 dBm در شرف قطع شدن بود.
تست دوم: سرعت 120 کيلومتر برساعت
نگران نباشيد، من رانندگي نخواهم کرد! در کنار يکي از دوستان اين تست را از اپراتورها گرفتيم تا دقيقتر از اين مورد بگذريم.
خب! بعد از اين تست به اين نتيجه ميرسيم که اپراتورها همانند پليس، براي کاربران محدوديت سرعت مشخص کردهاند!
مقايسه قيمت
پس از بررسيهاي تخصصي اين سه اپراتور، به سراغ قيمت سرويسهاي ارايه شده توسط اين شرکتها ميرويم. جدول زير ليستي از اين قيمتها را نشان ميدهد (تمامي قيمتها به ريال است).
بدون شک ايرانسل کم هزينهترين اپراتور و همراه اول گرانترين اپراتور است.
سخن پاياني
همراه اول يا در اصل همان شرکت مخابرات سيار ايران نشان داد يک اپراتور پرهزينه به نسبت کارايي و سرعت است ولي در عين حال در مقايسه با دو اپراتور ديگر از پوشش بهتري برخوردار بوده اما با توجه به تعداد مشترکان چند ده ميليوني اين اپراتور، در بسياري از نقاط با کمبود ظرفيت مواجه شده و گاها ارتباط برقرار نميشود.
ايرانسل يا همان امتيان ايرانسل يک شرکت متعادل در خدمات است و بسياري اين شرکت را اپراتور اعتباري مينامند، زيرا استقبالي که از سيم کارتهاي اعتباري آن شد از دايمي صورت نگرفت. اين شرکت به عنوان کم هزينهترين شرکت در مقابل ارايه خدمات شناخته شد و با توجه به اينکه اين اپراتور از نسل 2.75 استفاده ميکند، اما مطمئن باشيد که اگر از سيم کارت سرعت لايت 128 رايتل در اين تستها استفاده مي شد، بدون شک ما ايرانسل را به عنوان اپراتور برتر در سرعت اينترنت انتخاب ميکرديم.
رايتل که از همان اول شروع به کار با قوانين ايران به مشکالاتي برخورده بود، همچنان درگير اين قوانين و طرز فکرهاي خاص است. سرويس مکالمه تصويري اين اپراتور در بين رقبا يک امتياز ويژه به شمار ميرفت اما اين سرويس مسدود شده و باعث ميشود رايتل در سطح متوسط باقي بماند و تنها به يک شرکت ارايه دهنده خدمات اينترنت پرسرعت همراه تبديل شود. تعداد مشترکين و سطح پوشش شبکه اين اپراتور بسيار پايين است و در حالي که اين شرکت نقشههايي را در مناطق مختلف کشور بر روي وبسايت خود قرار داده اما آزمايشات ما چيز ديگري را ثبت کرد. در حالت مقايسه با نسل قبلي، رايتل ميتواند از آنتنهاي کوتاهتر و کمتري در مجموع استفاده کند اما اين موضوع را در نظر نگرفته که تعداد آنتنهاي کوتاه در يک خيابان با 500 ساختمان بالاي 4 طبقه، چگونه بايد پاسخگوي نياز مشترکان باشد!