فارنت/ رسيدن به اين نتيجه که رايانه شما داراي مشکل سختافزاري است، تنها شروع فرآيند رفع عيب آن است. مرحله بعدي تشخيص مؤلفه سختافزاري است که دچار مشکل شده تا بتوانيد با اتخاذ تصميمي درست به رفع عيب و يا تعويض قطعه معيوب بپردازيد. البته اگر لپتاپ يا رايانه شخصيتان را با گارانتي خريداري کردهايد، طبعاً نگراني کمتري از اين خواهيد داشت و ميتوانيد با مراجعه به نمايندگي از آنها درخواست کنيد تا به تعمير يا تعويض دستگاه بپردازند.
صفحه آبي رنگ ۱۰۱ : جستجو به دنبال پيغام خطا
شايد اين مورد توضيح واضحات باشد اما جستجو براي اطلاعات مشاهده شده بر روي صفحه آبي رنگ، اولين گامي است که ميتواند به تشخيص سريع ايراد کمک کند. اکثر صفحات آبي رنگي که در نسخههاي جديد ويندوز مشاهده ميکنيد، در اثر بروز مشکلات سختافزاري بر روي صفحه نمايش ظاهر ميشوند. صفحه آبي رنگ مرگ، اغلب اطلاعاتي درباره درايورهاي معيوب يا نوع مشکلي که ويندوز با آن مواجه شده به نمايش ميگذارد.
براي مثال، فرض کنيد با يک صفحه آبي رنگ روبرو شويد که پيغام "NV4_disp.dll” را به عنوان نشانهاي از درايوري که باعث بروز مشکل شده نمايش دهد، يک جستجوي سريع در گوگل نشان ميدهد که اين مشکل مرتبط با درايورهاي کارتهاي گرافيکي NVIDIA است، بنابراين حالا حداقل ميدانيد مشکل از کجا سرچشمه ميگيرد.
کنترل سطح هوشياري ديسک سخت شما!
ديسکهاي سخت به قابليتي براي مانيتورينگ، تحليل و گزارشگيري از مشکلات داخليشان مجهزند. در واقع ديسکهاي سخت به طور خودکار و به طور مکرر خود را براي وجود مشکلات کنترل کرده و در صورت تشخيص مشکل، اطلاعاتي از آن در اختيار شما قرار ميدهند تا قبل از از کار افتادن دائمي به رفع عيوب آن بپردازيد. با اين وجود ممکن است حتي در صورت عدم شناسايي مشکل توسط اين قسمت، ديسک سخت شما به طور ناگهاني از کار بيفتد.
به طور کلي اگر پيغامي از اين نوع مشاهده کنيد، بدين منزله است که ديسک سخت شما در حال از کار افتادن است. ميتوانيد از ابزار تحليل وضعيت هوشمند براي مشاهده اطلاعاتي در زمينه سلامت ديسک سخت خود استفاده کنيد.
آزمايش حافظه RAM شما
بروز مشکل در رم ميتواند زمينه ساز بروز مشکلات بعدي نيز باشد. اگر رايانه شما اطلاعات را بر روي حافظه رم بنويسد و رم به علت عملکرد ناصحيح، دادههايي متفاوت را بازگرداند، ممکن است برخي برنامهها به طور صحيح عمل نکنند و نهايتاً با صفحه آبي رنگ مواجه شويد و يا حتي فايلهاي سيستمي خراب شوند.
براي آزمايش سلامتي حافظه رم و اطمينان از عملکرد صحيح آن ميتوانيد از قابليت بررسي حافظه (Memory Diagnostic) که به طور پيش فرض در ويندوز قرار داده شده است، استفاده کنيد. اين ابزار، اطلاعات را بر روي همه سکتورهاي رم مينويسد و بعد از آن، مجدداً آنها را ميخواند تا از عملکرد صحيح رم شما اطمينان حاصل کند.
وقتي حرارت بزنه بالا!
داخل رايانه شما چقدر داغ شده است؟ گرماي بيش از حد ميتواند در به وجود آمدن صفحه آبي رنگ، از کار افتادن برنامهها و يا خاموش شدن ناگهاني تأثير داشته باشد. رايانه شما ممکن است به دليل قرار گرفتن در مکاني گرم، بيش از اندازه گرم شده باشد. تهويه ضعيف هوا و يا از کار افتادن فن و يا وجود گرد و خاک در داخل رايانه نيز ميتواند به گرم شدن رايانه بينجامد.رايانه شما به اندازهگيري دماي داخلي خود ميپردازد و شما ميتوانيد به اين اطلاعات دسترسي داشته باشد. معمولاً اين اطلاعات در داخل بايوس رايانه شما قرار دارد اما ميتوانيد از طريق نرم افزارهايي مانند SpeedFan يا Speccy نيز به اين اطلاعات دسترسي پيدا کنيد. ميزان دماي رايانه خود را کنترل کنيد و اطمينان حاصل کنيد که دماي دستگاه در بازه مناسب قرار دارد.
اگر رايانه شما بيش از حد گرم شده باشد تنها در مواقعي که به منابع سيستمي زيادي نياز داريد (نظير انجام بازيهاي رايانهاي) و آنچه انجام ميدهيد باعث فشار آمدن به پردازنده و گرافيک کارت ميشود، با مشکل مواجه ميشويد. سعي کنيد در مواقعي که کار زيادي از رايانه ميکشيد، دماي آن را کنترل کنيد، نه در مواقعي که رايانه در حالت بيکاري است.
آزمايش فشار بر روي پردازنده
ميتوانيد از ابزاري مانند Prime95 براي آزمايش و تحت فشار قرار دادن پردازنده رايانهتان بهره ببريد. چنين برنامههايي پردازنده رايانه شما را مجبور ميکنند تا بدون استراحت و با تمام قوا به انجام محاسبات بپردازد و توليد گرما کند. اگر پردازنده شما بيش از حد گرم شود مشکلات بر روي صفحه نمايش ظاهر ميشوند و سيستم شروع به هنگ کردن ميکند.اشخاصي که دوست دارند پردازنده آنها در فرکانسي بالاتر از حد نامي کار کند و به اصطلاح آن را به حالت اورکلاک ببرند، از اين برنامه براي آزمايش تنظيمات اورکلاک بهره ميبرند. اگر Prime95 به مشکل برخورد کند، اين افراد، فرکانس را به حالت قبلي بازميگردانند تا از خنک شدن پردازنده و کار کردن در حالت پايدار اطمينان حاصل کنند. اين روش، براي اطمينان از عملکرد پايدار پردازنده، تحت فشار موثر است.
آزمايش فشار بر روي کارت گرافيکي
کارت گرافيک رايانه را نيز ميتوانيد تحت فشار قرار دهيد و آزمايش کنيد. اگر درايور کارت گرافيکي شما در حين انجام بازيهاي رايانهاي با مشکل مواجه شود، خود بازي با ايراد روبرو شود و يا حتي مشکلات گرافيکي در سيستم به وجود آيد، ميتوانيد از نرمافزارهاي بنچمارک شبيه ۳DMark استفاده کنيد. بنچمارکها کارت گرافيکي شما را تحت فشار قرار داده و در صورت وجود گرماي بيش از حد يا ايجاد مشکل در حين اعمال فشار، شما با مشکلات گرافيکي، وقفهها يا صفحات آبي در حين بنچمارک مواجه خواهيد شد.
اگر به نظر ميرسد بنچمارک بدون مشکل بر روي رايانه شما اجرا ميشود اما همچنان با مشکلاتي در حين اجراي بازي خاصي مواجه هستيد، ممکن است آن بازي مشکل داشته باشد.
جابجا کردن قطعات سخت افزاري
با همه تفاسير بالا، يافتن علل بروز مشکلات سختافزاري در همه موارد ساده نيست. اگر مشکلي در مادربورد يا منبع تغذيه شما وجود داشته باشد، اين مشکلات ممکن است تنها در شرايطي خاص و در برخي اجزا قابل مشاهده و بررسي باشند. يافتن سختافزار معيوب در اين شرايط بسيار سخت بوده و در برخي اوقات، تنها راهحل، جايگزيني کامل آنهاست. ممکن است در شرايطي مانند داشتن کارت گرافيک معيوب نيز مجبور شويد، از يک کارت گرافيک ديگر به عنوان جايگزين استفاده کنيد تا علت اصلي بروز مشکل را تشخيص دهيد. فراموش نکنيد که يکي از اصول اصلي عيبيابي، آزمون و خطاست.
سخن آخر اينکه ميتوان براي عيبيابي هر مؤلفه موجود در رايانه، کتابي چندين صفحهاي نوشت و نهايتاً آن متن نيز جامع نخواهد بود، بنابراين انتظار ميرود، خواننده از اين مطلب تنها به عنوان مرجعي پايه براي تعامل با مشکلات سختافزاري رايانه بهره ببرد.