افزایش سرعت انتشار ویروس «کرونا» با شبکههای اجتماعی
اقتصاد آنلاين/ اپل که توليد همه محصولات الکترونيکي خود را به چينيها سپرده است با انتشار بيانيهاي اعلام کرد شيوع هرچه بيشتر ويروس کرونا روي کسب و کار آن تأثير مستقيم گذاشته است و در نخستين فصل از سال ۲۰۲۰ ميلادي درآمدهاي اين شرکت کمتر از پيشبينيهاي قبلي خواهد بود. در بخش ديگر، سامسونگ همزمان با رونمايي از پيشرفتهترين گوشي هوشمند خود توضيح داد چند کارخانه بزرگ چيني همکاريهاي خود را با اين شرکت به حالت تعويق درآوردهاند و بههمين خاطر نسل جديد گوشيهاي سامسونگ با تأخير وارد بازار ميشود. ديگر خبرها حاکي از آن است که تمامي کارخانههاي توليد ماژولهاي دوربين و فيبر نوري در شهر «ووهان» چين تعطيل شدهاند و خدمات مربوط به نسل پنجم شبکههاي مخابراتي يا همان 5G در بسياري از نقاط اين کشور مختل شده است. همچنين توليد کنسولهاي بازي ايکسباکس وان مايکروسافت و پياس4 سوني به کمترين ميزان خود در سالهاي اخير رسيده است و بازار جهاني در هفتههاي اخير کاهش 16 درصدي فروش ساعتهاي مچي هوشمند، رايانههاي شخصي و اسپيکرهاي هوشمند را تجربه ميکند. اينها بخشي از تأثيرات ويروس کرونا يا 2019-nCoV محسوب ميشود و هنوز هيچ روش درماني براي جلوگيري از شيوع آن کشف نشده است. اين ويروس خطرناک بهصورت همزمان بازار شبکههاي اجتماعي را داغ کرده است و خبرهاي جعلي پيرامون اين موضوع بيشتر از هر زمان ديگر در پلتفرمهاي آنلاين دست به دست ميشوند. با اين توضيحات چرا برخي کارشناسان معتقدند که ابزارهايي نظير فيسبوک و توئيتر شيوع سريعتر ويروس کرونا را باعث شدند؟ اين شبکههاي اجتماعي ويروسي در حالي که مقامات بهداشت عمومي براي توقف شيوع ويروس کرونا بهصورت شبانه روزي تلاش ميکنند، دو مانع اساسي را پيش روي خود ميبينند: از بين رفتن اعتماد مردم به رسانهها و سيستم درماني و انتشار اخبار جعلي. آخرين گزارشها ابتلاي بيش از 175 هزار نفر به کرونا را تأييد ميکند و شمار قربانيان مبتلا به اين ويروس مرگبار از 2100 نفر هم فراتر رفته است. مرکز کنترل و پيشگيري از بيماريهاي امريکا که زماني انتقال اين ويروس از حيوانات را تأييد کرده بود هماکنون با رد اين سخن ميگويد کرونا، بسرعت بين انسانها منتقل ميشود و ماسکهاي معمولي قادر نيستند جلوي انتشار اين ويروس را بگيرند. در اين ميان انبوه شايعات مرتبط با اين بيماري روي شبکههاي اجتماعي نظير رِديت، وِيبو، توئيتر و فيسبوک منتشر ميشود. دولت مالزي هفته گذشته اعلام کرد پنج نفر را به اتهام انتشار آنلاين اخبار نادرست در مورد ويروس کرونا دستگير کرده است. در چين و هنگکنگ نيز گروههاي دولتي ويژه براي زير نظر گرفتن تمام مطالب آنلاين مرتبط با ويروس کرونا تشکيل شده است و چينيها براي متخلفان در اين زمينه جريمههاي سنگين در نظر گرفتهاند. مدير واحد بهداشت و درمان شرکت فيسبوک اين هفته با انتشار مطلب وبلاگي اعلام کرد اين پلتفرم حجم گستردهاي از اطلاعات نادرست مرتبط با ويروس کرونا از جمله روشهاي درماني نادرست نظير نوشيدن مايع سفيدکننده براي درمان کرونا را حذف کرده است و تمامي هشتگهايي را که به نحوي با اين بيماري مرتبط هستند در اينستاگرام رصد ميکند. آخرين نظرسنجي مرکز گالوپ نشان ميدهد ميزان اعتماد مردم به برخي مراکز نظير دفتر رياست جمهوري، کنگره، روزنامهها و اخبار تلويزيوني امريکا به کمترين ميزان خود در دهههاي اخير رسيده است و شبکههاي اجتماعي مهمترين عامل اثرگذار در اين زمينه بودهاند. از همه بدتر اينکه مردم در کشورهاي مختلف جهان اعتماد خود را به مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتي و درماني از دست دادهاند و در حالي که پايان سال 2019 ميلادي 36 درصد مردم نسبت به سيستم پزشکي و درماني اعتماد «زياد» يا «بسيار زياد» داشتند، اين رقم هماکنون به کمتر از 7 درصد رسيده است که پايينترين ميزان اعتماد از سال 1975 تاکنون است. مرکز تحقيقاتي گالوپ ميگويد اين بياعتمادي که ريشه در شايعه پراکنيهاي شبکههاي اجتماعي دارد موجب شده است مردم سراغ مراکز درماني نروند. عواقب انتشار اطلاعات نادرست در شبکههاي اجتماعي بسيار خطرناک است. زماني که اخبار نادرست بين مردم منتشر ميشود مقامات بهداشتي و درماني نميتوانند اقدامات لازم را براحتي انجام دهند. «مَت جاکوب» معاون مرکز مديريت و پيشگيري بيماريهاي امريکا در اين خصوص ميگويد: «سال 2014 که ويروس ابولا شيوع پيدا کرد شاهد ترس و واهمه زياد بين مردم بوديم و اين مسأله ما را با مشکلات فراوان مواجه کرد. شايعات کار را بسيار دشوار کرده بود، زيرا کارشناسان بهداشت عمومي زمان زيادي را صرف ميکردند تا جلوي بروز اخبار نادرست را بگيرند و مردم را قانع کنند تا روشهاي درماني را به کار بندند». رسانههاي اجتماعي مهمترين عامل اثرگذار در گسترش اخبار جعلي، نظريههاي توطئه و شايعات هستند و اين اتفاق باعث ميشود مقامات بهداشتي و درماني نتوانند بخوبي به وظايف خود عمل کنند. مطالعه مؤسسه فناوري ماساچوست سال گذشته نشان داده اخبار دروغ 70 درصد بيشتر بازخورد کاربران را در توئيتر بهدنبال دارند. اين فناوريهاي مبتلا شده گزارشهاي رسيده حاکي از آن است که انتشار ويرس کرونا توليدکنندگان محصولات فناوري را با مشکل مواجه کرده است. اپل از جمله شرکتهايي است که بيشترين آسيب را در اين زمينه ديد. در حالي که بخش اعظم گوشيهاي هوشمند جهان در کشور چين ساخته ميشود، مرکز تحقيقاتي گارتنر در تازهترين گزارش خود توضيح داد از ابتداي سال 2020 تاکنون توليد اين محصول 12 درصد کاهش يافته است که اين روند بزرگترين سير نزولي در پنج سال گذشته محسوب ميشود. زنجيره تأمين نيروي کار در کشور چين بسيار دشوار شده است و به تعويق افتادن فرآيند توليد و ازسرگيري مجدد فعاليتهاي کاري در اين کشور شرکتها را با مشکل مواجه کرده است. در اين ميان بسياري از توليدکنندگان گوشي و ديگر محصولات الکترونيکي با کمبود قطعات مواجه شدهاند. تعداد زيادي از تأمينکنندگان فيبر نوري در شهر «ووهان» چين بهعنوان منشأ اصلي شيوع ويروس کرونا بهطور کامل تعطيل شدهاند و اين اتفاق توليد جهاني اين محصول را 25 درصد کاهش داده است. با اين جريان نصب و راهاندازي ايستگاههاي پايه براي شبکههاي مخابراتي 5G در چين مختل شده است و دولت چين هم بسياري از پروژههاي خود را به حالت تعويق درآورده است. توليدکنندگان حافظههاي فلش DRAM و NAND به علت انباشت مواد و سطح بالاي اتوماسيون در فازهاي نيمه هادي که توسط شرکتهايي مانند سامسونگ اداره ميشوند بشدت تحت تأثير قرار گرفتهاند. از طرف ديگر توليد کنسولهاي بازي هم با مشکل مواجه شده است و مايکروسافت ميگويد عرضه نسل بعدي کنسول ايکس باکس را تا زمان ريشهکن شدن ويروس کرونا به تعويق مياندازد. مرکز تحقيقاتي گارتنر پيشبيني کرده است که به طور کلي ساعتهاي مچي هوشمند، رايانههاي شخصي، لپتاپها و اسپيکرهاي هوشمند بيشترين آسيب را از ويروس کرونا ميبينند و بايد ديد شرکتهاي بزرگ فناوري براي گريز از اين بحران چه روشهايي را بهکار خواهند گرفت.