چرا پوتین بار دیگر لاوروف را در راس دستگاه دیپلماسی روسیه قرار داده است؟
ايرنا/ رئيس جمهوري روسيه، هفته گذشته دستور آغاز بکار کابينه جديد دولت را صادر کرد و سرگئي لاوروف که از ۱۶ سال پيش وزير خارجه اين کشور است از معدود وزرايي بود که پست خود را در کابينه جديد حفظ کرد. با دستور ولاديمير پوتين، در کابينه دولت ميخاييل ميشوستين نخست وزير روسيه، «سرگئي لاوروف» در مقام وزير خارجه اين کشور باقي ماند و وضع کاملا قابل پيش بيني بود. در ذيل به بررسي عللي که در حفظ سمت لاوروف تاثير داشت مي پردازيم. رضايت پوتين از عملکرد لاوروف در مقام وزير خارجه رئيس جمهوري روسيه از عملکرد لاوروف رضايت دارد و بارها در ديدارهاي سالانه پوتين با مقامهاي ارشد وزارت خارجه روسيه، به اين نکته اشاره شده و بر حمايت از سياست خارجي روسيه در اين دوره تاکيد شده است. لاوروف همچنين در دوره وزارت خود، چهار نشان خدمات به روسيه درجه يک تا چهار را از پوتين گرفته که براي مقامهاي روس بي سابقه است و نشانه علاقه رئيس جمهوري روسيه به اين وزير خود است. آندره کورتونوف مدير کل شوراي امور بين المللي روسيه (از نهادهاي مهم تصميم ساز در سياست خارجي روسيه) در اين باره مي گويد: حفظ مقام وزارت خارجه روسيه توسط لاوروف نشانگر پيگير بودن و استمرار سياست خارجي روسيه است. وي با اشاره به اينکه لاوروف و سرگئي شايگو وزير دفاع روسيه مقام هاي خود را در دولت جديد حفظ کردند خاطرنشان کرد که انتصاب وزيران دفاع و امور خارجه در حوزه اختيارات رئيس جمهوري روسيه است. کورتونوف انتصاب مجدد اين دو مقام را نشانه رضايت خاطر پوتين از سياست خارجي و دفاعي روسيه خواند. به گفته کارشناس روس، اين انتصاب ها حامل يک پيام مهم به شرکاي روسيه در عرصه بين المللي است که باوجود تحولات سياسي داخلي در روسيه، سياست خارجي اين کشور بدون تغيير باقي مي ماند. لاوروف ديپلمات کارکشته لاوروف در سال ۱۹۷۲ از دانشگاه روابط بين الملل مسکو وابسته به وزارت امور خارجه اتحاد شوروي سابق فارغ التحصيل شد و بلافاصله وارد ساختار وزارت خارجه اين کشور شد. وي تا سال ۱۹۹۴ در مقامهاي عالي در وزارت خارجه شوروي و روسيه ازجمله رئيس اداره همکاريهاي بين الملل و معاون وزير خارجه روسيه کار کرد و از سال ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ نماينده دائمي روسيه در سازمان ملل بود و از اين تاريخ هم وزير خارجه روسيه شد. لاوروف در اين مقامها براي اجرا و پيشبرد سياست مستقل روسيه در عرصه بين المللي باوجود مشکلات فراوان پس از فروپاشي شوروي تلاش کرد. خدمات وي به روسيه در اجراي سياست مستقل بويژه پس از دوره رياست آندره کوزيروف بر وزارت خارجه روسيه که عملا دربرابر آمريکا و زياده خواهي هاي واشنگتن تسليم شده بود کاملا پررنگ مي شود. البته پس از کوزيروف، چند وزير خارجه ديگر ازجمله يوگني پريماکف و ايگور ايوانف در اين مسند وزارتي تکيه زدند اما موفقيت روسيه در عرصه سياست بين المللي در دوره لاوروف چشمگير بود. الحاق کريمه به روسيه و استقلال اوستياي جنوبي و آبخازيا از رويدادهاي مهم در دوره وزارت خارجه لاوروف ميتوان الحاق کريمه به روسيه را که با برگزاري همه پرسي عمومي در اين منطقه در ماه مارس سال ۲۰۱۴ همراه بود نام برد. هرچند که لاوروف و وزارت خارجه در اين موفقيت سهم چنداني در مقايسه با رئيس جمهور و وزارت دفاع روسيه نداشتند اما رويدادهاي پس از آن و تلاش آمريکا براي منزوي کردن روسيه پس از رويدادهاي در کريمه و منطقه دونباس در شرق اوکراين وضعيت خطرناکي را براي روسيه در سطح بين المللي بوجود آورد. در اين عرصه وزارت خارجه روسيه توانست با تلاش هاي براي منزوي سازي اين کشور و اعمال تحريم هاي بسيار گسترده از سوي آمريکا و اتحاديه اروپا مقابله کند. روسيه در اين دوره توانست با دهها کشور ساختار همکاريهاي خود را توسعه دهد و به رغم تحريم هاي اتحاديه اروپا، با برخي کشورهاي اين مجموعه بطور جداگانه همکاري کند. در استقلال اوستياي جنوبي و آبخازيا از گرجستان نيز که پس از مناقشه سال ۲۰۰۸ اوستياي جنوبي رخ داد، وزارت خارجه روسيه براي مقابله با اقدامات گسترده امريکا و متحدانش براي منزوي سازي روسيه نقش مهم و موفق ايفا کرد. موفقيت در سوريه و مقابله با يکجانبه گرايي آمريکا مهم ترين موفقيت روسيه در يک دهه اخير، اقدامات اين کشور در سوريه بود که با همکاري ايران در مبارزه با گروه هاي تروريستي بويژه گروه داعش از سقوط دمشق که آرزوي امريکا، عربستان سعودي، رژيم صهيونيستي و برخي شيخ نشين هاي حوزه خليج فارس بود جلوگيري کرد. روسيه همچنين در فرمت مذاکرات آستانه با همکاري ايران و ترکيه براي حل مسائل سياسي سوريه تلاش و مشارکت کرد. اقدامات روسيه در سوريه و همکاري با دولت عراق در سرکوبي گروه تروريستي داعش، وجهه و اعتبار روسيه در خاورميانه را ارتقا داده وامروز اين کشور بازيگر مهم و فعال در عرصه منطقه خاورميانه بوده و در تحولات اين منطقه نقش آفريني مي کند. چنين نقش مهم و تاثيرگذاري هيچگاه در دوره قبل از رياست لاوروف بر وزارت خارجه روسيه براي اين کشور قابل تصور نبود. **توسعه همکاريها با کشورها در چارچوب بريکس و شانگهاي و اتحاديه اوراسيا روسيه در دوره وزارت لاوروف در قالب چندين اتحاديه و گروه ساختار همکاريها با کشورهاي مختلف را توسعه داده است. روسيه در چارچوب اتحاديه اقتصادي اوراسيا با مجموعه اي از کشورهاي عضو و شريک ازجمله بلاروس و قزاقستان و ايران ساختار همکاريهاي خود را گسترش داده است. در قالب گروه بريکس نيز اين کشور با چين، آفريقاي جنوبي، برزيل و هند به همکاري مي پردازد و اين همکاريها عرصه وسيعي از روابط اين کشور را فراگرفته اند. روسيه در چارچوب سازمان همکاري شانگهاي هم به گسترش روابط با چندين کشور مهم منطقه ازجمله چين و هند مي پردازد و ايران نيز به عنوان عضو ناظر در اين سازمان فعاليت مي کند. در دوره رياست لاوروف بر دستگاه ديپلماسي روسيه، اين کشور به توسعه روابط با کشورهاي آفريقايي مي پردازد و سال گذشته نخستين اجلاس سران روسيه و اتحاديه آفريقا در شهر سوچي روسيه برگزار شد. در نهايت مي توان گفت که سرگئي لاوروف از محبوبترين سياستمداران روسيه و به شدت مورد علاقه پوتين است و باتوجه به چنين اعتباري و بويژه حمايت گسترده از وي در جامعه روسيه فقط در شرايطي که خود وي تصميم به ترک مقام خود بگيرد از دستگاه ديپلماسي روسيه خارج خواهد شد و در اين شرايط چنين نشانه اي از سوي وي ديده نمي شود.