چالش کشف واکسن کرونا؛ کدامیک به صرفهتر است؟
ايرنا/ همزمان با انتشار اخبار از موفقيت برخي شرکتهاي توليدي در دستيابي به واکسن احتمالي کوويد_۱۹، مقايسه قيمت، ميزان اثربخشي و شرايط نگهداري و ماندگاري اين واکسنها به چالش جدي توليدکنندگان و خريداران در اين رقابت جهاني تبديل شده است.
نشريه ال پائيس اسپانيا در گزارشي با موضوع تفاوت هاي سه نمونه واکسن هاي توليدي شرکت هاي مدرنا، فايزر و آکسفورد نوشت: متخصصان و دانشمندان در مدت حدود ۱۰ ماه توانسته اند به سه نمونه واکسن احتمالي با اثربخشي بالا در برابر ويروس کرونا دست يابند که اگر چه اين موفقيت بسيار اميدوارکننده است اما تفاوت ها و اختلاف آن ها با يکديگر از جنبه ميزان اثربخشي، قيمت و دماي نگهداري نيز حائز اهميت است.
از آنجا که اکثريت قريب به اتفاق جمعيت جهان به منظور ريشه کن کردن اين بيماري بايد واکسينه شوند، بنابراين قيمت هر دوز، يکي از فاکتورهاي اساسي در سهولت دسترسي همه افراد جامعه به واکسن و در عين حال يکي از نقاط اختلاف فاحش بين شرکت هاي توليدي است.
بر اساس اطلاعات ارائه شده بهاي هر دوز واکسن آسترازنکا و آکسفورد حدود سه يورو برآورد شده، حال آنکه شرکت بيوتکنولوژي آلماني بيون تک و شرکت چند مليتي فايزر اين رقم را بيش از ۱۵ يورو (پنج برابر آسترازنکا و آکسفورد) در هر دوز تعيين کرده است. همچنين قيمت هر دوز واکسن آمريکايي مدرنا به ۲۱ يورو ميرسد که اين رقم هفت برابر بيشتر از نمونه آکسفورد است.
از ديگر چالش هاي جدي به دنبال آغاز مرحله واکسيناسيون کرونا در سطح ملي، دماي نگهداري واکسن ها به منظور انتقال به گوشه و کنار جهان است. دانشگاه آکسفورد در بيانيه اي اعلام کرد که دماي نگهداري واکسن اين مرکز دو تا هشت درجه ميباشد، بنابراين انتقال محموله هاي واکسن با استفاده از کانال هاي موجود براي ساير واکسن ها ممکن است.
اين در حاليست که دماي مورد نياز براي نگهداري از واکسن فايزر حدود ۷۰ درجه زير صفر است، مشکلي که اين شرکت در تلاش است تا با استفاده از يخ خشک نگهداري و ذخيره واکسن را براي مدت ۱۵ روز تضمين کند. شرايط نگهداري واکسن شرکت آمريکايي مدرنا کمي منعطف تر است، به طوري که اين واکسن حداقل به مدت شش ماه در دماي ۲۰ درجه زير صفر و به مدت ۳۰ روز با دماي بين ۲ تا ۸ درجه ثابت ميماند.
به نوشته ال پائيس، ميزان اثربخشي سه واکسن آزمايشي بين ۹۰ تا ۹۵ درصد اعلام شده اما تفاوت هاي ظريفي ميان آن ها وجود دارد. دانشگاه آکسفورد و آسترازنکا روز دوشنبه بر اساس تجزيه و تحليل يک گروه دو هزار و ۷۰۰ نفري که براي نخستين باز نيم دوز و براي مرتبه دوم، يک دوز کامل را دريافت کردند، از اثربخشي ۹۰ درصدي خبر داد حال آنکه در مطالعه اي با جمعيت هشت هزار و ۹۰۰ نفره که دو دوز کامل واکسن را دريافت کرده اند اين ميزان اثربخشي به حدود ۶۲ درصد کاهش يافت. حال کارشناسان در حال بررسي نتيجه اوليه ۹۰ درصدي بر ۲۴ هزار داوطلب در انگليس، برزيل و آفريقاي جنوبي هستند.
واکسن آزمايشي فايزر و بيون تک نيز براي نخستين بار ميزان اثربخشي ۹۵ درصدي را از آزمايش ۴۴ هزار شرکت کننده با اعتبار آماري کامل ارائه داد، درحاليکه فقط هشت نفر از آن ها دو دوز واکسن واقعي را دريافت کرده بودند. کارشناسان فايزر ادعا کردند اين ۹۵ درصد کارآرايي بين گروه هاي سني، جنسي و نژادي مختلف ثابت بوده است.
شرکت آمريکايي مدرنا و موسسه ملي بهداشت آمريکا، به نوبه خود، بر اساس اولين تجزيه و تحليل آزمايش ۳۰ هزار نفر در اين کشور، اثر ۹۴.۵٪ را اعلام کردند. هر چند نتايج آنها هنوز مقدماتي بوده و انتظار مي رود که داده هاي جديد در روزهاي آينده اضافه شود.
در حال حاضر اتحاديه اروپا در مقايسه با آمريکا که ۸۰۰ ميليون دوز بيشتر واکسن ذخيره کرده است، وضعيت خوبي دارد. با اين حال اروپا اميدوار است تا به لطف نظام بهداشت عمومي قدرتمند و قدرت خريد بالا که حاصل تقاضاي ۲۷ کشور با حدود ۴۵۰ ميليون ساکن قاره سبز است، بتواند در عرصه پيشتازي واکسيناسيون به موفقيت دست يابد.
از ميان ۱۱ نمونه اوليه واکسن احتمالي کوويد_ ۱۹، چهار مورد آن متعلق به شرکت هاي چيني سينوفارم (Sinopharm)، سينوواک(Sinovac) و کانسينو (CanSino)، يک مورد واکسن روسي اسپوتنيک وي (Sputnik)، سه نمونه آمريکايي جانسِن (Janssen)، مدرنا (Moderna) و نوواواکس (Novavax)، يک مورد آلماني_ آمريکايي فايزر و بيون تک (BioNtech & Pfizer)، نمونه انگليسي آسترازنکا (AstraZeneca) و يک مورد واکس متعلق به هند است. بر اساس اطلاعات سازمان جهاني بهداشت تا کنون بيش از ۲۰۰ نامزد واکسن احتمالي کرونا در جهان ثبت شده است.
تلاش محققان براي دستيابي به دارو و واکسن موثر و مورد اعتماد و تکاپوي دولت ها براي تامين نياز شهروندان خود از مسير امضاي توافق هاي بينالمللي همزمان با اتخاذ تدابير مقابله با شيوع گسترده بيماري همهگير در شرايطي است که تا کنون بيش از ۶۰ ميليون و ۱۸۶ هزار نفر در جهان به ويروس کرونا مبتلا شده و همچنين افزون بر يک ميليون و ۴۱۶ هزار نفر جان خود را در اثر ابتلا به اين بيماري از دست دادهاند.
شمار مبتلايان کرونا در جهان در حالي از ايستگاه ۶۰ ميليون نفر گذشته است که بيش از ۱۶ ميليون و ۱۰۳ هزار مورد از مجموع کل اين آمار به قاره اروپا اختصاص دارد. روسيه، فرانسه، اسپانيا، انگليس و ايتاليا به ترتيب با ثبت بيش از دو ميليون و۱۶۲ هزار، دو ميليون و ۱۵۳ هزار، يک ميليون و ۶۱۴ هزار، يک ميليون و ۵۳۸ هزار و يک ميليون و ۴۵۵ هزار مورد ابتلا، پنج کشور نخست اروپايي به لحاظ شمار مبتلايان ويروس کرونا قرار دارند.