ابتکار/ متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
روز گذشته نخستين جلسه خانه احزاب در سال 98 برگزار شد. در اين نشست که قرار شد رياست خانه احزاب در سال اول از ميان اصولگرايان انتخاب شود با راي شوراي مرکزي و از ميان نامزدهاي اصولگرا، عبدالحسين روحالاميني از حزب توسعه و عدالت ايران اسلامي با 9 راي به عنوان رئيس جديد خانه احزاب در سال اول دوره هفتم انتخاب شد. در اين انتخابات حسن غفوري فرد ديگر نامزد رياست خانه احزاب بود که هفت راي را کسب کرد، سه راي نيز ممتنع بود. پيش از اين حسين کمالي رياست خانه احزاب را به عهده داشت. بنا بر تصميم اعضاي شوراي مرکزي، رياست خانه احزاب در سال ۹۸ بر عهده فراکسيون اصولگرايان و پس از اتمام رياست اصولگرايان، فراکسيون مستقلين و اعتدالگرايان در سال ۹۹ و اصلاحطلبان در سال ۱۴۰۰ به ترتيب رياست خانه احزاب را بر عهده خواهند داشت.
عبدالحسين روحالاميني نجفآبادي، رياست شوراي مرکزي حزب توسعه و عدالت ايران اسلامي و از استادان دانشگاه علوم پزشکي تهران، مشاور وزير بهداشت و رئيس انستيتو پاستور بود که پيشتر نيز عضو شوراي مرکزي جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامي و مشاور انتخاباتي محسن رضايي بود. همچنين او رياست کميته علمي، تحقيقاتي و فناوري دبيرخانه مجمع تشخيص مصلحت نظام را برعهده دارد. عبدالحسين روحالاميني، پدر محسن روحالاميني از کشتهشدگان بازداشتگاه جنجالي کهريزک در حوادث پس از انتخابات رياستجمهوري دوره دهم است.
وضعيت فراکسيونها در خانه احزاب
مجمع عمومي خانه احزاب در دوره هفتم با حضور دبيران کل و نمايندگان 87 حزب داراي مجوز 23 اسفندماه 1397 در تالار وزارت کشور برگزار و اعضاي شوراي مرکزي و بازرسان اين مجموعه انتخاب شدند.
در اين نشست، پس از رايگيري فراکسيونها، از ميان اصلاحطلبان افرادي چون حسين کمالي با 60 راي، مصطفي کواکبيان با 53 راي و يدالله طاهرنژاد با 51 راي به عنوان نفرات اول تا سوم انتخاب شدند و احمد حکيميپور، حسين کاشفي، مهدي عليخاني، فرج کميجاني، شهيندخت مولاوردي، علي صوفي و فاطمه راکعي به عضويت شوراي مرکزي خانه احزاب درآمدند و مجيد بهمنزاده و علي ظفرزاده به عنوان بازرسان انتخاب شدند. در فراکسيون اصولگرايان، حسن غفوري فرد با 62 راي، فهيمه محمدزاده با 41 راي و قدرت ملکي به عنوان نفرات اول تا سوم برگزيده شدند و عبدالحسين روحالاميني، محمد مهدي مفتح، حبيبالله بوربور، ميثم نيکفر، سيدمحمد حسيني، محسن پيرهادي و سيدمهدي جولايي به عضويت شوراي مرکزي خانه احزاب درآمدند و وليزاده و کرمي در جايگاه بازرسان خانه احزاب برگزيده شدند.
از ميان فراکسيون اعتداليون (مستقلين) محمد تبرايي با 55 راي، شهابالدين صدر با 51 راي و جمشيد ايراني با 50 راي نفرات اول تا سوم شدند و مهدي پورنامدار، قدرتعلي حشمتيان، محسن صفرپور، محمد نيشابوري، بهنود نادري، سياوش ميرزايي و محمد فومني به عضويت شوراي مرکزي خانه احزاب در آمدند و ميرعطايي و خداقليزاده به عنوان بازرس انتخاب شدند.
تاريخچه تشکيل
با روي کار آمدن دولت اصلاحات در خرداد ماه 1376، دوران جديدي در حيات سياسي ايران فرا رسيد. طرح گفتمان جديد سياسي کشور نظير جامعه مدني، توسعه سياسي، شفافسازي و پاسخگو بودن دولت بيانگر آغازي نو در فضاي سياسي ايران بود. از آنجا که توسعه تشکلهاي غيردولتي و برنامه تقويت جامعه مدني از مهمترين ارکان مشروعيت در گفتار اصلاحطلبي بود، اين اهداف ميتوانست در تاسيس خانه احزاب بروز و ظهور يابد. در واقع رشد انجمنهاي سياسي و مدني با تسهيل مشارکت همگاني به ارتقا و تقويت دموکراسي ميانجامد. در راستاي اين مهم خانه احزاب شکل گرفت تا به عنوان يک مجمع صنفي مشکلات را پيگيري کند.
خانه احزاب ايران؛ عنوان سازماني مردمنهاد متشکل از احزاب و تشکلهاي سياسي سه جريان اصولگرا، اصلاحطلب و مستقلين (اعتداليون) است که با هدف نزديکتر کردن احزاب در سال 1379 تاسيس شد. در واقع خانه احزاب علاوه بر عضويت در کنفرانس بينالمللي احزاب سياسي آسيايي مورد حمايت دولت است و سالانه مبالغي را به عنوان کمک مالي به احزاب عضو پرداخت ميکند.
خانه احزاب ايران که طبق ماده 2 اساسنامه آن نهادي است مدني، غيردولتي، داراي شخصيت حقوقي و مستقل و متشکل از نمايندگان احزاب و گروههاي سياسي پروانهدار رسما کار خود را از سال 1380 آغاز کرد اما بعد از گذشت 9 سال و در موعد برگزاري ششمين انتخابات مجمع عمومي، با اعلام رسمي صولت مرتضوي، معاون سياسي وزير کشور دولت دهم در مرداد سال 89 فعاليت خانه احزاب غيرقانوني اعلام شد. نهادي که براي تعامل بين احزاب و ايجاد بستري براي گفتوگوي سلايق مختلف تاسيس شده بود به دلايلي نه چندان محکم از فعاليت باز ايستاد. سيدحسين موسوي تبريزي روز بيست و دوم اسفندماه 1379 به عنوان رئيس دوره نخست خانه احزاب انتخاب شد و پس از آن، به ترتيب حسن غفوريفرد (1382)، موسوي تبريزي در دو دوره 1384 و 1386، حسين کاشفي (1388)، حسن غفوريفرد (1394)، قدرتعلي حشمتيان (1395) و در سال سوم دوره ششم حسين کمالي به رياست اين سازمان برگزيده شدند.
خانه احزاب چه کارکردي ميتواند داشته باشد؟
احمد حکيميپور، دبيرکل حزب اراده ملت دراينباره به «ابتکار» گفت: خانه احزاب خودش فعاليت سياسي ندارد بلکه خانهاي است براي تشکلهاي سياسي و درواقع تمشيت امور احزاب را انجام ميدهد. يعني احزابي که در چارچوب قانون جمهوري اسلامي فعاليت دارند تشکلي به نام خانه احزاب براي ساماندهي امور خودشان دارند. خانه احزاب در واقع يک تشکلي است که مسائل حزبي و جرياني در کشور را سامان ميدهد و در کل تقويت فعاليت حزبي را در کشور دنبال ميکند.
اين فعال سياسي در ادامه با بيان اينکه خانه احزاب متاسفانه در دوره رياستجمهوري احمدينژاد نيمه فعال بود، گفت: زماني که ششمين انتخابات مجمع عمومي خانه احزاب در حال شکلگيري بود وزارت کشور دولت دهم با بيان دلايلي همچون مشکلات قانوني و عدم تمديد پروانه از صدور مجوز برگزاري انتخابات خانه احزاب خودداري ورزيد و عملا چراغ خانه احزاب خاموش شد. درواقع دولت نهم و دهم به شدت با فعاليتهاي حزبي مخالف بود.
وي افزود: در دوره جديد يعني دولت تدبير و اميد يکسري اصلاحات در اساسنامه صورت گرفت که دوره دوساله شوراي مرکزي به 6 سال تبديل شد. همچنين در رابطه با رياست خانه احزاب اينگونه تصميم گرفته شد که هر سال يک جريان رياست خانه احزاب را بر عهده بگيرد. براي مثال وقتي رئيس از جريان اصولگرا باشد نائب رئيس اول و دوم از دو جريان ديگر انتخاب ميشود و به گونهاي تقسيم کار صورت ميگيرد. روز گذشته ما فقط به کانديداي اصولگرا راي داديم. يعني کانديداي رياست را جريان اصولگرا معرفي کرد و همه اعضاي شوراي مرکزي به او راي دادند. هر سه جريان سياسي در کشور از جمله اصلاحطلبان، اصولگرايان و مستقلين هر کدام 7 نفر در شوراي مرکزي عضو دارند.
انتقاد از عملکرد ضعيف خانه احزاب
احزاب در احياي حيات سياسي ميتوانند بسيار مهم باشند البته اين موضوع مستلزم آن است که به مسائلي بپردازند که گفتوگوي عمومي را شکل بدهد. وظيفه احزاب اين است که در پي کشف و ابداع باشند و سپس حول آنها يک گفتوگوي عمومي را شکل بدهند تا در نهايت سياست شکل بگيرد. خانه احزاب نهاد برآمده از اراده همه احزاب کشور است و تا زمان بيش از اين نگذشته، ميتوان با اراده تمامي احزاب سياسي عضو، اين خانه را احيا کرد که اين امر اراده سياسي مشترک بين تمام طيفهاي سياسي را ميطلبد. با اين حال برخي از سياستمداران و فعالان سياسي چندان از عملکرد خانه احزاب راضي نيستند آنها معتقدند متاسفانه با توجه به عدم شکلگيري قانوني احزاب و عضوگيري صحيح آنها، خانه احزاب هم نتوانسته نقش موثري داشته باشد در صورتي که احزاب به جاي تخريب يکديگر بايد به ارائه برنامه در انتخابات بپردازند.
منتقدان با اشاره به اينکه خانه احزاب براي فرهنگسازي بايد عملکرد روساي جمهوري و ساير منتخبان مردمي که به موجب انتخابات در راس امور قرار ميگيرند را ارزيابي کنند تا مردم پس از اين به عملکردها راي دهند، ميگويند: در اين رابطه خانه احزاب تاکنون اقدام موثر و عملي انجام نداده حال آنکه از سوي ديگر ورود قدرتمند اين مجموعه به تقويت احزاب ميانجامد، در حقيقت نجات کشور از مشکلات سياسي، اجتماعي، فرهنگي و غيره تقويت تحزب است.
بازار