سرمقاله اعتماد/ خوش‌خدمتی در واشنگتن
اعتماد/ « خوش‌خدمتی در واشنگتن » عنوان سرمقاله روزنامه اعتماد نوشته حسن بهشتی‌پور است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
اظهارات اخیر سفیر فرانسه در واشنگتن در مورد برجام و حق غنی‌سازی جمهوری اسلامی ایران، چه به لحاظ فنی، چه به لحاظ حقوقی و چه از نظر سیاسی دارای مشکلات، تناقضات و سوءبرداشت‌های متعددی است که نشان می‌دهد این دیپلمات فرانسوی که چند روزی بیشتر از دوران خدمتش باقی نمانده است یا اطلاع کافی از مسائل مربوط به برجام، پیمان عدم اشاعه و پروتکل‌های الحاقی ندارد یا اینکه عامدانه با خلاف‌گویی تلاش می‌کند تا به سیاستمداران محل ماموریتش خوش‌خدمتی کند. بخش بخش سخنان این دیپلمات فرانسوی، سرشار از اشکال‌های مختلف است که همان‌گونه که معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، سیدعباس عراقچی گفته است، وزارت خارجه فرانسه باید موضع خود را در مورد این اظهارنظر روشن کند. اولین ایراد در اظهارنظر این دیپلمات فرانسوی این است که ادعا می‌کند، پیمان عدم اشاعه (NPT) امکان دارد که حق غنی‌سازی را از ایران سلب کند. پیمان NPT یک پیمان پایه جهانی است که...
با هدف توسعه بهره‌برداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای توسط همه کشورهای جهان منعقد شده است. بر اساس این پیمان 5 کشور به عنوان کشورهای دارای سلاح هسته‌ای پذیرفته شده‌اند و دیگر کشورهای جهان از طراحی، ساخت و انباشت سلاح‌های هسته‌ای منع شده‌اند و حتی از 5 کشور هسته‌ای هم خواسته شده است که توانایی‌های تولید سلاح هسته‌ای خود را محدود و به تدریج متوقف کنند. در بند دوم پیمان منع اشاعه تاکید شده است که همه کشورهای جهان بدون استثنا از حق برخورداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای بهره‌مند می‌شوند. هیچ جای NPT اشاره‌ای به سلب حق غنی‌سازی از کشوری نشده است. مادامی که فعالیت‌های هسته‌ای یک کشور از جمله غنی‌سازی اورانیوم، زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باشد، این فعالیت قانونی است و طبق توافق ترتیبات اجرایی باید تحت نظارت آژانس تمامی فعالیت‌های خود را اعلام کند. ترتیبات اجرایی توافقی مجزاست که هر یک از کشورهای عضو NPT با آژانس امضا می‌کند و بر اساس آن نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای آن کشور از سوی آژانس پیگیری می‌شود، ایران توافق ترتیبات اجرایی را در زمان نظام گذشته و در دهه 1970 امضا کرده است و همواره به اجرای آن متعهد بوده و آژانس نیز اجرای آن را از سوی ایران تایید کرده است. در نتیجه مادامی که ایران بر اساس ترتیبات اجرا، فعالیت‌های هسته‌ای خود از جمله غنی‌سازی اورانیوم را با اطلاع و نظارت آژانس انجام دهد، بر اساس NPT هیچ محدودیتی برای غنی‌سازی اورانیوم در ایران وجود ندارد.
اینکه سفیر فرانسه در واشنگتن ادعا کرده است که «ایران بعد از انقضای برجام مجاز به غنی‌سازی اورانیوم» نیست، باز هم یک ایراد بارز و عجیب در حرف‌های این دیپلمات فرانسوی است. ایران همین الان هم در حال غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود است و غنی‌سازی را به صورت مستمر ادامه داده است. شاید منظور این دیپلمات غنی‌سازی بدون محدودیت بوده که باز هم حرف نادرستی است، چرا که در توافق هسته‌ای برجام، محدودیت‌های مشخصی برای درصد غنی‌سازی، میزان ذخیره اورانیوم غنی شده و تعداد و نسل سانتریفیوژهای مورد استفاده مشخص شده است که همه آنها تاریخ‌های کاملا مشخصی دارند. ایران تعهد داده است که برای مدتی مشخص اورانیوم خود را بیش از 3.68 درصد بیشتر غنی‌سازی نکند، تعهد داده است که برای مدتی مشخص بیش از 300 کیلوگرم در آن واحد اورانیوم غنی شده در خاک خود ذخیر نکند و سوم اینکه از تعداد مشخصی سانتریفیوژ عملیاتی با فناوری مشخص فراتر نرود. هر یک از این محدودیت‌ها تاریخ دقیقی دارد و در موقع خود این محدودیت‌های اعتمادساز به صورت خودکار حذف می‌شوند. سفیر فرانسه در واشنگتن نمی‌تواند تعهدی را که دولت فرانسه آن را در سال 2015 پذیرفته است، نقض کند و راسا اعلام کند که فلان بخش از توافق را قبول ندارد.
ادعای دیگر سفیر فرانسه در واشنگتن این است که اورانیوم غنی شده مورد نیاز نیروگاه‌های هسته‌ای ایران از سوی روسیه تامین می‌شود و ایران نیازی به غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف صلح‌آمیز ندارد. این ادعا هم کاملا مخدوش است. تعهد روسیه به تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه اتمی بوشهر تنها تا سال 2021 است و از دو سال دیگر بر اساس توافق با روسیه ایران قرار است، سوخت مورد نیاز نیروگاه اتمی بوشهر را خودش تامین کند. تشخیص اینکه ایران به چه میزان سوخت برای مصرف در کجا نیاز دارد، بر عهده سفیر فرانسه در واشنگتن نیست، بلکه ایران حق دارد از سال 2021 اگر تمایل داشت سوخت هسته‌ای خود را از روسیه تامین کند، خودش تولید کند یا اینکه از کشور دیگر وارد کند. قطعا این پیشگویی که ایران مادام‌العمر نیازمند واردات سوخت از روسیه است، کاملا بی‌مورد و بی‌مبناست. ایران از سال 2021 باید در مورد تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه هسته‌ای بوشهر تصمیم تازه بگیرد و به اضافه قرار است بر اساس قرارداد در حال اجرا با روس‌ها در سال‌های 2024 و 2026 دو واحد جدید نیز در بوشهر به بهره‌برداری برسند که ایران باید برای تامین سوخت مورد نیاز آنها نیز تصمیم‌گیری کند.
کشوری مانند ایران تمام فعالیت‌های خود را زیرنظر آژانس انجام می‌دهد. مادامی که آژانس صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران را تایید کند، دیگر دولت فرانسه یا هیچ دولت دیگری حق ندارد برای برنامه هسته‌ای ایران تعیین تکلیف کند. آژانس تنها نهاد تخصصی و فنی است که حق اظهارنظر در مورد صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران دارد و از زمان امضای برجام تاکنون هم در 14 گزارش متوالی این موضوع از سوی آژانس تایید شده است. در اصطلاح فنی آژانس عبارتی وجود دارد به نام «وضعیت سفید»، هدف نهایی از نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیدن به وضعیت سفید در مورد برنامه هسته‌ای کشورهاست. تاکنون شاید نزدیک به 25 کشور وضعیت سفید را از آژانس دریافت کرده‌اند. در شرایط وضعیت سفید، آژانس می‌تواند ادعا کند که با کنترل، نظارت و ارزیابی‌های آژانس رسما هیچ انحرافی از برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای نداشته و تضمین می‌شود که چنین انحرافی رخ نمی‌دهد. مثلا برنامه هسته‌ای ژاپن، از نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وضعیت سفید قرار دارد. در برابر کشورهای دیگر عضو پیمان مانند آلمان، کره‌جنوبی و آرژانتین هنوز نتوانسته‌اند وضعیت سفید از آژانس دریافت کنند، در حالی که برخی از این کشورها، از جمله آرژانتین مانند ایران فعالیت غنی‌سازی انجام می‌دهند. بسیاری از کشورهای عضو NPT هنوز موفق به دریافت وضعیت سفید نشده‌اند و قرار هم نیست که تبعیضی میان کشور ایجاد شود. ایران فرصت کافی را برای آژانس ایجاد کرده است تا وضعیت سفید را در مورد ایران اعلام کند، اما حتی اگر آژانس هم نتوانست تایید وضعیت سفید را در این مهلت 8 ساله به دست آورد، باز هم ایران مانند همه کشورهای دیگری که تحت نظارت آژانس و بدون وضعیت سفید در حال استمرار برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود هستند، حق خواهد داشت تحت نظارت آژانس به فعالیت‌هایش بر اساس تعهدات و توافق‌های قبلی ادامه دهد.
سوال اینجاست که چرا سفیر فرانسه در واشنگتن در مورد برجام اظهارنظر می‌کند؟ به نظر می‌رسد اظهارات این فرد فقط با هدف خوش خدمتی به مقام‌های محل ماموریتش و جلب توجه برای دونالد ترامپ باشد تا دولت فرانسه. دولت فرانسه موظف است به همه تعهداتی که در برجام داده عمل کند و هیچ یک از دیپلمات‌های این کشور در هیچ جای دنیا حق ندارند به میل خود، با تعبیر و تفسیر و گزافه‌گویی این تعهدات را تغییر بدهند. شاید مانند سفیر کانادا در تهران که در دوران ماجرای گروگان‌گیری سفارت امریکا، 6 دیپلمات امریکایی را با همکاری CIA از ایران فراری داد و بعدا به پاس خدمتش به امریکایی‌ها، یک ویلا از دولت امریکا در نیویورک هدیه گرفت، ژرار آرو، سفیر فرانسه در واشنگتن‌دی‌سی هم به دنبال گرفتن یک دست‌خوش و یک ویلای خوش آب و هوا از دونالد ترامپ در نیویورک است که چنین اظهارنظرهای عجیب و غریبی به زبان می‌آورد.