ترکیه حساب ایران را از کشورهای عربی جدا کرده است

خبرآنلاين/ متن پيش رو در خبرآنلاين منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست کارشناس مسائل ترکيه وحود حزب عدالت و توسعه را مبناي ارتقاي روابط راهبردي ايران و ترکيه مي داند. ابوالفضل خدائي| حزب عدالت و توسعه که از سال 2002 سکاندار قدرت در ترکيه است، طي رويدادي بي سابقه و در جريان انتخابات محلي 31 مارس در تمامي 39 بخش استانبول که مهمترين حوزه انتخابي در اين کشور است، نتيجه را به حزب «جمهوريخواه خلق» واگذار کرد.با شکست در آنکارا و استانبول رجب طيب اردوغان خواستار بازشماري آرا شده است. از دست دادن استانبول که اردوغان حيات سياسي خود را از اين شهر شروع کرده بود، نه فقط از دست دادن شهرداري بزرگترين شهر ترکيه، که به نوعي قبول شکست نمادين در جايي است که نردبان ترقي‌ سياسي‌اش بوده است.برخي اين اتفاق را ضربه تازه اي بر حزب عدالت و توسعه و رهبر آن مي دانند و بر اين باورند که سلطه اردوغان نيز کم کم رو به پايان است. در اين باره با دکتر رضا صولت کارشناس مسائل ترکيه گفتگو کرده ايم که در ادامه آن را مي خوانيد: واقعيتي که تا قبل انتخابات محلي ترکيه وجود داشت شکست ناپذيري اردوغان و حزبش يعني عدالت و توسعه از سال 2002 تاکنون بوده است. به نظر شما چه عواملي سبب شد که اين شکست براي او و حزبش رقم بخورد؟ آيا عوامل اقتصادي و سقوط ارزش لير را مي توان مهمترين عامل اين اتفاق دانست؟ انتخابات محلي اخير نه تنها يک محک براي حزب عدالت و توسعه بود بلکه باعث تداوم حضور قليچدار اوغلو در حزب جمهوري خلق هم شد. چرا که بحث جايگزيني او با محرم اينجه هم بر سر زبان ها بود ولي بدليل پيروزي هاي حزب جمهوري خلق و ائتلافي که با حزب نيک تشکيل داده بود اين موضوع تقريبا منتفي شد. موضوع ديگري که ترکيه مطرح بوده بحث ثبات است و اين کشور تا چهار سال آينده ديگر هيچ انتخاباتي نخواهد داشت همانطور که ميدانيم از يک طرف اين کشور به کشور کودتاها و از طرفي ديگر به کشور رفراندوم ها و انتخابات معروف است. اردوغان در اين مدت مي تواند به سياست خارجي فعالش برگردد. اگرچه ائتلاف جمهور توانست 52% پيروزي کسب کند اما برنده اصلي انتخابات ائتلاف ملت بود که متشکل از حزب نيک و جمهوري خواه خلق هستند که موفق شدند کرسي هاي شهرداري هاي مهم از جمله انکارا ،استانبول ،بورسا ،ادانا ،مرسين و...که پايگاه مهم سياسي ،اجتماعي و اقتصادي براي ائتلاف جمهور بود ،را بدست بياورد. در بعد سياست خارجي کشورهايي چون عربستان، مصر، قبرس جنوبي، يونان ،ارمنستان ،امارات و اسرائيل به دنبال اين بودند که آراي اردوغان به پايين ترين حد نصاب خود برسد تا در پي آن بي ثباتي سياسي در ترکيه تشديد شود؛ زيرا در اين برهه از زمان اين انتخابات با توجه به موضوع قدس، بلندي هاي جولان ،سوريه و مسائل مربوط به اکتشاف گاز در مديترانه شرقي ديگر مسائل ابعاد بين المللي پيدا کرده بود.موضوع اقتصاد و تورم نيز بحث جديدي نيست چرا که ترکيه از جمله کشورهايي بوده است که همزمان توانسته است با کاهش ارزش نرخ لير به بازسازي و رشد اقتصاديش ادامه دهد که در اين راستا سياست موفق آنها در طي اين سال ها جذب توريست بوده است سقوط ارزش لير بارها در ترکيه اتفاق افتاده است . همچنين در ترکيه سه اتحاديه اقتصادي بزرگ اقتصادي به نام هاي آسکون، توسياد و موسياد وجود دارند. آسکون اتحاديه اي اقتصادي و نزديک به حزب عدالت و توسعه بوده و در همين راستا اين اتحاديه در فعاليت هاي اقتصادي و عمراني نقش بسزايي داشته است. دو اتحاديه اقتصادي توسياد و موسياد که معروف به ببرهاي آناتولي هستند پيش از اين در حاشيه بودند اما با توجه به پيروزي هايي که ائتلاف ملت در شهرهاي مهمي چون آنکارا و بورسا بدست آورند توسياد و موسياد هم مي توانند عصاي دست اقتصاد ترکيه باشد. با توجه به خط مشي و قرابتي که توسياد و موسياد و نزديک بودن گرايشات سياسيشان با حزب جمهوري خواه خلق دارند بيش از پيش در فعاليت هاي اقتصادي و عمراني ترکيه فعال خواهند شد. به ويژه در منطقه بورسا که در احاطه منطقه دريايي مديترانه، مرمره و درياي سياه بوده و در واقع حلقه اتصال ترکيه به سوريه محسوب مي شود که اين هم سبب مي شود که ترکيه در بازسازي سوريه سهمي مهم پيدا کند و بتواند پشتوانه هزينه هاي نظامي و بازسازي خود در خاورميانه را ارتقا دهد.از طرفي در اين ميان مردم روستاي فتح الله گولن به کانديداي حزب حرکت ملي راي دادند و نتايج انتخابات در ايرزروم که محل اصلي اراي گروه جماعت ان بي سي پي وابسته به عبدالله فتح الله گولن است باپيروزي نامزد حزب اردوغان پايان يافته است که دستاورد بزرگي براي حزب عدالت و توسعه از لحاظ اسلام سياسي، رهيافت هاي حزبي و درون سازماني بود چرا که اردوغان گولن و جنبش فتو را دشمن خود و همچنين تروريست مي داند. اگر چه حزب عدالت و توسعه در آنکارا و استانبول نتيجه اي نگرفت، ولي به نظرم اين اتفاق شکستي خفيف براي حزب حاکم به شمار مي رود.ولي فراموش هم نکنيم در تاريخ انتخابات ترکيه از لحاظ درصد و امار ميزان اراي حزب عدالت و توسعه حول همين ميزان کنوني در گردش بوده است. به نظر شما آيا اردوغان در نهايت شکست را مي پذيرد و در نهايت شکاف هاي ايجاد شده در جامعه را ترميم مي کند و يا اينکه برنامه اي ديگر را در پيش خواهد گرفت؟ به نظر من بزرگترين اشتباه حزب عدالت و توسعه با توجه به با اهميت بودن شهر استانبول، وارد کردن بينالي يلدريم نخست وزير سابق و رييس مجلس ترکيه به اين انتخابات بود. همچنين اکرم امام اوغلو شهردار يکي از شهرهاي استانبول بوده است و درهمين راستا بيشترين تبعات و بار رواني که وجود دارد اين مساله است که بينالي يلدريم نخست وزير اسبق از شهردار يک شهر کوچک و يک شخصيت گمنام شکست خورده است. نکته ديگري که مطرح شده اين است که خود اردوغان قبلا با 25% درصد آرا شهردار استانبول شده است؛ در سال 1997 که بالاترين ميزان مشارکت در تاريخ ترکيه بوده است. اردوغان همچنين اشاره کرده بود که حتي اگر به اندازه يک رأي هم اختلاف به وجود بيايد نتايج را خواهد پذيرفت. اما هم اکنون نزديک يه 14 هزار رأي ميان اکرم امام اوغلو و بينالي يلدريم وجود دارد. همينطور شوراي نظارت بر انتخابات نيز به اين مساله ورود کرده است و اعتراضي که اردوغان و حزبش در اين باره مطرح مي کنند موضوع آراي باطله است که در اين راستا بر نقش جنبش فتو و فتح الله گولن تاکيد دارند و خواهان بررسي اين موضوع هستند قرار است شوراي عالي انتخابات نتايج فقط هفت شهرستان استان استانبول را بازشماري کنند در حاليکه مخالفان نتيجه خواهان بازشماري سي و هشت شهرستان هستند . معتقدم که با توجه به فضاي موجود در ترکيه شخص اردوغان نيزبه خوبي مي داند که در صورت تداوم اين بحث تنش هاي جريان هاي سياسي و اقتصادي تشديد خواهد شد. حتي اگر فرض کنيم که بينالي يلديريم هم برنده اعلام شود از نظر اجتماعي و سياسي نيز اين موضوع براي اردوغان باخت محسوب مي شود. بنابراين با در نظر گرفتن همه اين موارد به نظر مي رسد که در نهايت اکرم امام اوغلو به عنوان شهردار استانبول معرفي شود.اساسا قبل تر در زمان حاکميت حزب عدالت و توسعه ،مصطفي ساري گول از حزب جمهوري خواه خلق شهردار استانبول شده بود و يک شخصيت محبوب هم به شمار مي رود ،بنابراين پيروزي امام اوغلو از حزب جمهوري خواه براي شهرداري استانبول براي اولين بار اتفاق نيفتاده است. انتخابات شهرداريها شهرستانهاي استان استانبول به پاشنه آشيل حزب عدالت و توسعه به رهبري رجب طيب اردوغان تبديل شده است. اردوغان و دولت باغچه لي براي کسب پيروزي در انتخابات استانبول بنعالي ييلديريم نامزد شهردار کلان شهر استانبول معرفي کرد و انتظار داشت که چهره مشهور و موجه در مقابل اکرم امام اوغلو شهردار يکي از شهرستانهاي استان استانبول و نامزد ناشناس اتحاد ملت را با اکثريت قاطع شکست دهد. اما حساب در خانه متفاوت با نتيجه صورت حساب در ميان افکار عمومي بود. در سال هاي اخير تهران و آنکارا براساس منافع مشترکي که به يکديگر داشته اند به هم نزديک تر شده اند، مقام هاي ارشد هر دو کشور نيز ميزبان يکديگر بوده اند، به نظر شما نتايج اين انتخابات مي تواند بر روي روابط ايران و ترکيه اثر بگذارد؟ ايران اولين کشوري بود که پيروزي در انتخابات را به اردوغان تبريک گفت. اما مهمترين نکته گسترش سطح روابط ايران و ترکيه از فني به استراتژيک است. براي اولين بار شاهد بوديم که عالي ترين مقام نظامي ترکيه خارج از چارچوب نظامي ناتو ژنرال خلوصي آکار با سرلشگر باقري ديدار کرد و به نظر من اين اتفاقي تاريخي بود که در روابط دو کشور رقم خورد.ايجاد شوراي عالي همکاري هاي استراتژيک در سطح روساي جمهور دو کشور در سال 2014و طرحهاي مشترک از قبيل جاده ابريشم،راه اهن و ايحاد مناطق ازاد تجاري مشترک بين دو کشور و همچنين بحث افزايش روابط تجاري به 30 ميليارد دلار، نشست سوچي، آستانه و بحث سوريه چشم اندازهايي هستند که با حزب عدالت و توسعه ترسيم شده است. ترکيه همچنين ايران را جدا از کشورهاي عربي مي داند و در يک تقسيم بندي روابط ايراني - ترکيه اي را سواي از سياست هاي عربي خود بنا نهاده است در شرايط کنوني در بطن تاريخ روابط ايران و ترکيه طلايي ترين دوران خود را در ارزيابي تاريخي طي مي کند دو همسايه اي که سالها پشت به هم زندگي کرده اند اکنون از سطح گسترده اي از روابط راهبردي برخوردار هستند.اين درحالي است که اين ديدگاه در ائتلاف ملت کمرنگ تر است چرا که آنان اساسا گرايشاتي با چربش غرب محورانه دارند، در نتيجه چشم انداز روابط اقتصادي ،راهبردي و ژئوپليتيک در طي قريب به هفده سال اخير با سران حزب عدالت و توسعه ترسيم شده است ،ترکيه نيز هيچوقت ايران را بعنوان تهديد قلمداد نکرده است بلکه حتي در تعارضات منطقه اي نيز در بدترين شکل تعارضات انها نهايتا به رقابت منطقه اي پرداخته اند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد