سرمقاله سیاست روز/ بازی میانجی‌گر و تحریم

سياست روز/ « بازي ميانجي‌گر و تحريم » عنوان سرمقاله روزنامه سياست روز به قلم قاسم غفوري است که مي‌توانيد آن را در ادامه بخوانيد: ديپلماسي جهان اين روزها دوباره حول برجام و به ادعاي برخي چگونگي تعامل و تقابل ميان ايران و آمريکا مي‌چرخد و در اين ميان تحولات مهمي همچون کشتار کودکان يمني به دست سعودي، به خاک و خون کشيدن مردم فلسطين و اشغال سرزمينشان، وضعيت بحراني مسلمانان ميانمار و روزهاي درد و رنج مردم افغانستان از ۱۷ سال حضور اشغالگران و آنچه اين روزها در سودان و ليبي مي‌گذرد به حاشيه رفته‌اند. اما در باب آنچه در حوزه برجامي روي مي‌دهد آنچه نقش ميانجي گرايانه گفته مي‌شود پر رنگ‌تر از ساير امور است آنچه که هايکو ماس وزير خارجه آلمان به تهران سفر داشته و امروز نيز آبه شينزو نخست‌وزير ژاپن به ايران مي‌آيد. در اين ميان صحبت‌هايي نيز درباره کانال مالي مشترک ايران و اروپا (اينستکس) صورت گرفته است. اين روند در حالي صورت مي‌گيرد که در اقدامي قابل توجه «مورگان اورتگاس» سخنگوي وزارت خارجه آمريکا اعلام کرد که تنها راه‌حل پايان بحران با ايران دستيابي به توافق هسته‌اي جديد با تهران است. اورتاگوس گفت: تنها راه‌حل، يک توافق جديد و بهتر است تا تمامي جنبه‌هاي تهديدي ايران را پوشش دهد. اين تهديدات، اساس دوازده درخواستي هستند که رئيس‌جمهور ترامپ و مايک پمپئو وزير خارجه آمريکا از ايران دارند. ما آماده مذاکره هستيم؛ مقامات ايران بايد حالا با ما تماس بگيرند! وي همچنين در ادامه، تهديد کرد: هر شرکتي را - خواه در بخش نفتي يا غيرنفتي - که از فعاليت‌هاي ايران حمايت مالي کند، تحريم مي‌کنيم. اين مواضع در حالي مطرح مي‌شود که در باب آنها نکاتي چند قابل توجه است. مواضع مطرح شده نشان مي‌دهد که آمريکا همچنان در توهم برتري جهاني و سلطه است و ادعاي مذاکره صرفا يک ادعاي ساختگي است. شروط ۱۲گانه يعني اينکه آمريکا به دنبال مذاکره هسته‌اي نيست بلکه همان براندازي است چنانکه انتهاي اين شروط تغيير ماهيت نظام مطرح شده است. نکته قابل توجه آنکه به اذعان جهانيان زبان تهديد و مذاکره سياستي شکست خورده است چنانکه سناريوي جنگ و مذاکره که اخيرا مطرح شده بود سوخته شد اکنون اين سوال مطرح است که آمريکايي که به برجام پايبند نبوده چگونه ادعاي مذاکره‌اي جديد را مي‌دهد؟ در تحليل رفتاري آمريکا مي‌توان گفت که واشنگتن به دنبال القا شکست ميانجي‌گري و مذاکراتي همچون سفر ماس و آبه تهران است تا تنها گزينه را مذاکره با آمريکا نشان دهد حال آنکه ايران تنها گزينه را مقاومت مي‌داند. آمريکا تلاش دارد تا چنان القا سازد که نه ميانجي گري و نه اينستکس نمي‌تواند دستاوردي داشته باشد تا با اين اقدام از يک‌سو مسئولان ايران را گرفتار اشتباه محاسباتي تنها گزينه مذاکره است نمايد و از سوي ديگر جهان را از به نتيجه نرسيدن روند برجامي، مايوس و تنها گزينه آنها را فشار بر ايران براي پذيرش زياده‌خواهي آمريکا عنوان نمايد حال آنکه ايران تاکيد دارد که حاضر به عقب‌نشيني از مواضع خود نيست و با اجراي مصوبه شوراي عالي امنيت ملي درباب تعليق گام به گام تعهدات برجامي پاسخ اين رفتار آمريکا را مي‌دهد. مسئله ديگر آنکه ادعاي تحريمي آمريکا در حالي مطرح مي‌شود که جهان حاضر به اجراي زياده‌خواهي ضد ايراني آمريکا نيست چنانکه مقامات هندي طي روزهاي گذشته تلاش‌هاي وسيعي را براي از سرگيري واردات نفت از ايران آغاز کرده‌اند. اخيرا نيز سران روسيه و چين بر عدم پذيرش تحريم‌هاي ايران گفته‌اند. نکته مهم ديگر که بايد مورد توجه باشد آن است که رفتار آمريکا تحقيرسازي ساير کشورها است و اعضا برجام با اجراي تعهدات برجامي و ساير کشورها با روابط با ايران مي‌توانند پاسخ اين زياده‌خواهي را بدهند. آمريکا در حال ايجاد بدعتي خطرناک از سلطه‌گري است که ايران مقابل آن ايستاده و جهان با حمايت از ايران مي‌تواند مقابل امريکا قرار گيرد. اما در باب سفر امروز نخست‌وزير ژاپن به ايران نيز اين امر قابل توجه است که سفر آبه تهران بيش از هر چيز در چارچوب روابط دوجانبه است و نه ميانجي‌گري. اين واقعيتي انکارناپذير است که آمريکا با محروم‌سازي ژاپن از توان نفتي ايران به دنبال وابسته‌سازي ژاپن و باج خواهي از آن است آمريکا با ادعاي تحريم ايران در اصل به دنبال مقابله با توسعه اقتصادي ژاپن است که نفت ايران و ظرفيت‌هاي عظيم ايران نقشي مهم در اين توسعه دارد. در اين ميان ژاپن براي ايفاي نقش ميانجي بايد رويکردي مستقل داشته و نه در چارچوب بازي آمريکا براي سوق دادن ايران به تسليم شدن گام بردارد عامل تنش‌هاي ايجاد شده در برجام آمريکا و بدعهدي اروپاست و ژاپن اگر به دنبال حل مشکل است بايد به مقابله با اين رفتارها بپردازد اقدام ژاپن بايد در چارچوب تعهدپذير‌سازي طرف‌ها مقابل باشد نه سوق دادن ايران به اجراي تعهدات بدون تعهدپذيري طرف‌هاي مقابل. ژاپن بايد به اين مهم توجه داشته باشد که ايران بر اصل اجراي موصبه شوراي عالي امنيت ملي در باب تعليق گام به گام تعهدات برجامي تاکيد و ژاپن حق درخواست لغو آن را ندارد و اين طرف‌هاي مقابل هستند که بايد تغيير رفتار داشته و اجراي عملي برجام را اجرايي سازند. ميانجي‌گري که براساس منطق مقابله با ناقضان برجام باشد مي‌تواند به ارتقا جايگاه جهاني ژاپن منجر شود در اين ميان طرح مباحثي وراي برجام نظير موشکي و منطقه که از سوي اروپايي‌ها و آمريکا دائما مطرح مي‌شود کمکي به حل مسئله نمي‌کند و آبه با رعايت اين مسئله مي‌تواند نقشي مثبت تر در روند ايفاي نقش در معادلات سياسي داشته باشد. در اين ميان بايد توجه داشت که سفر نخست‌وزير ژاپن به تهران بيش از هرچيز برگرفته از ديپلماسي فعال جمهوري اسلامي است که براساس اصل فرصت دادن به طرف‌هاي مقابل براي بازنگري در رفتارشان پيش از بسته شدن پنجره ديپلماسي صورت مي‌گرد چرا که مصوبه شوراي عالي امنيت ملي در باب تعليق گام به گام تعهدات برجامي آخرين فرصت براي طرف‌هاي مقابل است و اگر اين فرصت را به دليل تعلل در اجراي تعهدات از دست بدهند ديگر نبايد انتظاري از ايران و آينده برجام داشته باشند. در جمع بندي نهايي از آنچه ذکر شد مي‌توان گفت که رفتار آمريکايي فرستادن ميانجي با ادعاي مذاکره و همزمان تحريم ميانجي‌گران براي نمايش بي‌اثر بودن ميانجي‌گري‌ها و معرفي خود به تنها راه باقي مانده است حال آنکه ملت ايران و نظام اسلامي تاکيد دارند که هرگز گرفتار چنين اشتباه محاسباتي نشده و با اجراي مصوبه شوراي امنيت ملي مبني بر تعليق گام به گام تعهدات برجامي پاسخ اين سناريوي آمريکايي را مي‌دهند. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد