خبرگزاری فرانسه: شینزو آبه در تهران به دنبال چیست؟

دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست نخست‌وزير ژاپن درحالي پس از چهار دهه به ايران سفر مي‌کند که ماموريت ديپلماتيک مهمي را براي کاهش تنش ميان تهران و واشنگتن بر دوش دارد. در اين ميان ژاپن به‌دليل داشتن روابط دوستانه با هر دو طرف مي‌تواند گزينه‌اي بي‌طرف و مناسب براي ميانجيگري در نظر گرفته شود. از اين‌رو آبه درنظر دارد براي نخستين‌بار در سال‌هاي گذشته يک ماموريت ديپلماتيک مهم را در عرصه بين‌المللي به سرانجام برساند. اگرچه برخي از مفسران بر اين باور هستند که ژاپن تاکنون نقش مهمي را در خاورميانه ايفا نکرده و درنتيجه احتمال حصول نتايج چشمگير در کوتاه‌مدت بسيار اندک است. با اين حال ژاپن مي‌تواند به‌عنوان نوعي کانال ارتباطي ميان تهران و واشنگتن ايفاي نقش کند تا احتمال وقوع ناگهاني يک تقابل نظامي به صفر برسد. خبرگزاري فرانسه در گزارشي که به بررسي اهداف رهبر ژاپن از سفر به ايران مي‌پردازد،؛ نوشت: شينزو آبه، نخست‌وزير ژاپن اين هفته و طي يک سفر ديپلماتيک کم‌سابقه وارد ايران خواهد شد با اميد به اينکه بتواند به کاهش‌ تنش‌ها ميان ايران و ايالات‌متحده کمک کند. ايران پس از خروج آمريکا از توافق هسته‌اي، اکنون ماه‌ها است که در تقابل با دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور آمريکا قرار گرفته است. واشنگتن ازسوي ديگر تحريم‌هايي را عليه ايران وضع و نيروهاي نظامي را به منطقه اعزام کرده است تا به اين ‌ترتيب فشار اقتصادي و نظامي را بر ايران افزايش دهد. فشار واشنگتن بر برخي از متحدانش نظير ژاپن درجهت توقف خريد نفت ايران نيز از اصلي‌ترين بخش‌هاي اين سياست بوده است. دولت ژاپن در رابطه با اين سفر خاطرنشان کرده است که بنا ندارد فهرستي از درخواست‌هاي دولت ترامپ يا پيامي را به ايران ارائه دهد و درعوض به‌دنبال آن است تا نقش يک ميانجي بي‌طرف را ايفا کند. ديپلماسي ميانجيگري مايکل بوساک، کارشناس ارشد شوراي مطالعاتي آسيا-اقيانوسيه با موثر دانستن اين رويکرد مي‌گويد: «ژاپن هيچ يک از سوابق تاريخي و ديني که ديگر ميانجي‌هاي احتمالي مي‌توانند داشته باشند را ندارد و نشان داده است که بنا دارد سياست خود را در خاورميانه دنبال کند.» وي مي‌افزايد: «اين فاکتور‌ها مي‌تواند موقعيت بهتري را براي آبه درجهت ديدار با آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر ايران فراهم کند. همچنين گزينه‌هايي که ژاپن پيشنهاد خواهد داد مي‌تواند موجب شود تا برخي در ايران بدون آنکه دربرابر راهکارهاي غربي تسليم شوند، از پيشنهاد ژاپن استقبال کنند.» آبه که پس از ۴۰ سال به‌عنوان يک نخست‌وزير ژاپني به ايران سفر مي‌کند قرار است در ۱۲ و ۱۴ ژوئن با حسن روحاني، رئيس‌جمهور و مقام معظم رهبري ديدار کند. مقامات ژاپني مي‌گويند اين کشور اميدوار است بتواند نقش مهمي در کاهش تنش‌ها ايفا کند. پس از ديدار ترامپ و آبه در ماه گذشته، اعلام شد که آبه براي انجام ماموريت کاهش تنش‌ها به ايران سفر خواهد کرد. يوشيهيده سوگا، دبير ارشد کابينه ژاپن در اين باره گفت: «ما بر اين باوريم که در سطوح عالي بسيار ضرورت دارد از ايران به‌عنوان يک قدرت اصلي منطقه درخواست کنيم تا به کاهش تنش‌ها بپردازد، به اجراي تعهدات در برجام پايبند بماند و نقشي سازنده را در ثبات منطقه‌اي ايفا کند.» برخي از کارشناسان ايراني بر اين باورند که آبه مي‌تواند پيام‌ها ميان تهران و واشنگتن را منتقل کند. يکي از اين کارشناسان مي‌گويد: «سفر آبه به ايران پس از ديدار با ترامپ انجام خواهد شد از اين رو آمريکايي‌ها به اين کانال ارتباطي تمايل دارند. مقامات ايران به آبه حقوق و مواضع خود را اعلام مي‌کنند و ژاپني‌ها نيز پيام‌هايي را مخابره مي‌کنند که درواقع از جانب رئيس‌جمهور آمريکا است.» اما درحالي‌که ژاپن داراي روابط ديرينه با ايران و ارتباط صميمي با واشنگتن است، تحليلگران بر اين باورند که آبه اهرم‌هايي در دو سوي مجادله ندارد و به اين ترتيب مسير ميانجيگري مي‌تواند با دشواري‌هاي فراواني مواجه شود. توبياس هريس، تحليلگر گروه مشورتي تنئو معتقد است که نخست‌وزير ژاپن با موانع جدي مواجه خواهد شد و بعيد است سفر او نتيجه‌بخش باشد. وي افزود: «درحالي‌که ژاپن داراي روابط مناسبي با هر دو طرف است اما اين به آن معنا نيست که در اين کشورها نفوذ هم دارد.» يک تير و دو نشان ژاپن اما نکته ديگر آن است که ژاپن تنها حامل پيام‌هاي ترامپ نيست چراکه منافع مهمي در اين ميان دارد. تا پيش از تحريم نفتي ايران، ژاپن پنج درصد از نفت مصرفي خود را از اين کشور وارد مي‌کرد. توکيو که به شدت براي تامين نفت به واردات وابسته است مي‌تواند متحمل زيان‌هايي جدي در صورت افزايش بهاي جهاني نفت شود. از سوي ديگر با نگاهي به سابقه نه‌چندان مناسب توکيو در عرصه ديپلماتيک طي سال‌هاي گذشته، اين سفر مجالي را براي آبه فراهم مي‌کند تا خود را به‌عنوان يک سياست‌مرد تعيين‌کننده در مناسبات بين‌المللي نشان دهد. در صحنه ديپلماسي ژاپن، سال جاري بار ديگر تلاش‌هاي توکيو و مسکو براي حل منازعه ديرينه بر سر مالکيت چند جزيره آغاز شده است. از سوي ديگر ژاپن خود را خارج از دايره‌اي مي‌بيند که يکي از مهم‌ترين مذاکرات ميان آمريکا و کره‌شمالي در همسايگي اين کشور انجام مي‌شود. تتسرو کاتو، استاد علوم سياسي دانشگاه توکيو در اين باره معتقد است ژاپن باتوجه به به بن‌بست خوردن در مذاکرات با روسيه و عدم تاثيرگذاري بر گفت‌و‌گوها با کره شمالي به يک دستاورد ديپلماتيک نياز دارد. با اين حال مفسران خاطرنشان کرده‌اند که هنوز انتظارها از نتايج اين سفر بسيار پايين است. کاتو مي‌گويد: «ژاپن تاکنون هيچ نقش فعالي را در خاورميانه ايفا نکرده است و از اين‌رو من انتظار چنداني از نتيجه اين سفر ندارم.» او همچنين انتظار از حصول نتايج کوتاه‌مدت در اين سفر را غير واقع‌بينانه توصيف مي‌کند. کاتو معتقد است اکنون اولويت، ممانعت از بروز تقابل نظامي است و ژاپن مي‌تواند با ايجاد يک کانال ارتباطي ميان تهران و واشنگتن به‌عنوان ميانجي اين مهم را ميسر کند. اين مدل ديپلماسي ممکن است تنها براي کاهش تنش‌ها کافي باشد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد