فرارو/
متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
يک هفته از توقيف نفتکش حامل نفت ايراني در تنگه جبل الطارق توسط بريتانيا ميگذرد. در اين مدت، که با اجراي گام دوم کاهش تعهدات هستهاي ايران همزمان شده، گمانهزنيهاي متعددي درباره اهداف بريتانيا از تشديد تنشها با ايران مطرح شده است.
ايران به طور رسمي اعلام کرده است که اقدام بريتانيا در توقيف نفتکش حامل نفت ايراني را بيپاسخ نخواهد گذاشت و در مکان و زمان مناسب به اين «اقدام ذلتبار» پاسخ ميدهد. در همين رابطه، سردار سرلشکر پاسدار محمد باقري، رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح، در مراسم تکريم و معارفه جانشين رئيس ستاد کل نيروهاي مسلح، گفت: «توقيف نفتکش ايران بدون پاسخ نخواهد ماند و در صورت مقتضي، در زمان و مکان مناسب، پاسخ اين اقدام ذلتبار مدنظر قرار خواهد گرفت.»
بريتانيا روز پنج شنبه ادعا کرد چند قايق سپاه پاسداران تلاش کردند يک نفتکش انگليسي را در تنگه هرمز توقيف کنند. سپاه، اما، اين ادعا را تکذيب کرد.
اسپانيا که با بريتانيا بر سر مالکيت آبهاي اطراف تنگه جبل الطارق اختلاف دارد، اعلام کرد توقيف نفتکش «گريس ۱» به دستور آمريکا صورت گرفته است. اما حتي اگر اين توقيف به دستور آمريکا نبوده، قطعا با اهداف استراتژي آمريکا در برابر ايران همخواني دارد. جان بولتون، مشاور امنيت ملي آمريکا، در واکنش به ماجراي جبل الطارق، از اقدام بريتانيا تمجيد و آن را يک «خبر عالي» توصيف کرد.
صرفنظر از درستي يا نادرستي ادعاي اسپانيا، در روزهاي اخير اتفاقاتي در مناسبات ايران، آمريکا و بريتانيا رخ داده ست که ظن تباني در بريتانيا عليه ايران را قوي ميکند.
توقيف نفتکش ايراني در بحبوحه رقابت سرسختانه بوريس جانسون و جرمي هانت براي تصدي سمت نخستوزيري بريتانيا اتفاق افتاده است. رقابتي که با افشاي مکاتبات محرمانه سفير مستعفي لندن در واشنگتن ابعاد جديدي به خود گرفته و ممکن است بر مناسبات ايران و بريتانيا هم تاثير بگذارد.
کيم داراک، سفير بريتانيا در آمريکا، طي گزارش محرمانهاي که براي وزارت امور خارجه کشورش ارسال کرده و به طرز مشکوکي افشا شده است، دونالد ترامپ، رئيسجمهور آمريکا، را فردي بيکفايت توصيف و تصريح کرد که رياست جمهوري وي ممکن است به رسوايي ختم شود. اين اظهارات، به شدت ترامپ را خشمگين کرد و نهايتا به استعفاي داراک منجر شد. ترامپ در چند توئيت، سفير بريتانيا را فردي «احمق» خواند.
افشاي مکاتبات ديپلماتيک محرمانه امر بيسابقهاي نيست، اما نحوه فاش شدن مکاتبات داراک، آن هم در روزنامه حامي بوريس جانسون، بر ابهامات ماجرا افزوده است. برخي ناظران معتقدند که بعضي محافل سياسي در بريتانيا تلاش ميکنند از روابط خارجي اين کشور به عنوان ابزاري براي کسب امتيازات سياسي داخلي استفاده کنند. ظاهرا در اين ميان، داراک و نفتکش گريس ۱ در اين رقابت قرباني شدهاند. رقابتي که روابط لندن با تهران و واشنگتن نيز به بخشي از آن تبديل شده است.
رامين مهمانپرست، سخنگوي اسبق وزارت امور خارجه ايران، اخيرا طي يادداشتي در روزنامه آرمان، اعلام کرد که برخي جريانات مليگرايانه بريتانيا که خواهان خروج اين کشور از اتحاديه اروپا هستند، ميخواهند از طريق توقيف نفتکش ايراني روابط نزديکي با کاخ سفيد برقرار کنند. وي نوشت: «دولت بريتانيا وضعيت با ثباتي در اين کشور ندارد و جرياناتي با گرايشات مليگرايانه دنبال خروج از اتحاديه اروپا بود، روابط نزديکي را با جريانات افراطي حاکم در کاخ سفيد برقرار کردهاند. بعد از آنکه طرح برگزيت به نتيجه نرسيده و نخست وزير در شرايط بسيار بدي در بريتانيا قرار گرفته، وضعيت احزاب به گونهاي است که ثبات قابل لمسي در تصميمگيريهاي اين کشور وجود ندارد. شايد در حال حاضر اقدامي که انگليسيها دنبال ميکنند به خاطر اين است که جريانات خواهان خروج از اتحاديه، خود را به آمريکا نزديکتر کنند. شايد لندن ميخواهد از وضعيت بدي که در آن قرار گرفته خارج شود.»
ظاهرا اين جريانات در ماجراي کيم داراک نيز دست دارند. يک ديپلمات بين المللي مستقر در سازمان ملل در نيويورک، طي يادداشتي در روزنامه اينديپندنت عربي، ماجراي يادشده را مشکوک دانست. اين ديپلمات که با اسم مستعار «امين پاشا» مطلب خود را منتشر کرده، بر اين باور است که در ماجراي افشاي مکاتبات سفير بريتانيا، يک شخص تلاش ميکند از روابط خارجي کشورش براي کسب امتيازات داخلي استفاده کند.
به نوشته امين پاشا، افشاي مکاتبات داراک در يک روزنامه حامي بوريس جانسون، ظاهرا به مثابه حمايت از آمال جانسون است.
جرمي هانت، رقيب اصلي جانسون براي تصدي سمت نخست وزيري است. با توجه به اينکه هانت اکنون وزير خارجه بريتانياست، احتمالا کسي که مکاتبات سفير را افشا کرد، ميخواست هانت را در برابر ترامپ قرار دهد. چون هانت به عنوان وزير خارجه، مجبور است به نحوي از سفير کشورش در آمريکا حمايت کند. همين امر هم اتفاق افتاد. اما سرانجام داراک مجبور به استعفا شد.
اگر دو ماجراي نفتکش جبل الطارق و جنجال داراک را کنار هم بگذاريم، معلوم ميشود که در ماجراي اول، يک جريان در بريتانيا خواسته است خود را به آمريکا نزديک کند و در ماجراي دوم نيز دنبال اين بوده است که يک رقيب داخلي را تضعيف کند. شايد جانسون با اين دو ماجرا ارتباطي ندارد، اما به هر حال، او از آنها سود ميبرد. خصوصا که او در اين اواخر سعي کرده مواضع سرسختانهاي در برابر ايران بگيرد و خودش را به اسرائيل و آمريکا نزديک کند. ترامپ نيز علنا از جانسون حمايت ميکند.
جانسون اخيرا با بيان اينکه اگر او نخست وزير شود، براي مهار ايران هر کاري را انجام خواهد داد، گفت: «نميخواهم باور عمومي متصور شود که من در مواجهه با ايران نرمي و انعطاف به خرج ميدهم. اما من شرايط حاضر را دشوار و حساس ميبينم. منتظرم ايران برجام را نقض کند در آن صورت من به روش خود با اين موضوع برخورد ميکنم. اما در اين شرايط از ايران ميخواهم ديوانگي نکند.»
بازار