رد سیل در گلستان؛ بعد از ۴ ماه

سازندگي/ متن پيش رو در سازندگي منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست با گذشت بيش از ۱۱۰ روز از سيل گلستان، مردم هنوز در خانه‌هاي رطوبت‌زده به ‌سر مي‌بردند مريم لطفي| ۱۱۳ روز از سيل گلستان گذشته و همچنان مي‌شود رد سيل را در شهر ديد. هنوز خط آب روي ديوارها مانده است، خطي که نشان مي‌دهد سيل تا کجا خودش را بالا کشيده و روي نوک پا ايستاده است. تا همانجا هنوز رطوبت کمين کرده، توي عيدگاه، کل‌آباد، کوي ايثار و باقي محله‌هاي آق‌قلا و گميشان. هنوز توي دورهمي زن‌ها در اين عصرهاي کشيده و تبدار، سين سيل است که گُل مي‌کند. حرف از تلويزيوني است که خراب شده، حرف از فرشي است که رفته و جايش پر نشده هنوز، حرف از کسالتي است که روي نم خانه‌ها نشسته و خانه‌اي که حالا حالاها کار دارد تا خانه شود. نه از وام خبري هست، نه از وعده‌ها! مردم حالا ديگر عادت کرده‌اند به وضعيت، به بوي رطوبت. خيلي‌ها خودشان دست به کار شده‌اند دارند دستي به سر و روي زندگي‌شان مي‌کشند. البته که تغيير فرماندار شهر هم در اين ماجرا بي‌تاثير نبوده است؛ «از وقتي فرماندار عوض شده وضع ما بهتر شده است. آقاي توماج دارند خيابان‌هاي آق‌قلا را آسفالت مي‌کنند. همه‌ي آسفالت‌ها خراب شده بود، همه گود گود شده بود و افتاده بود توي هم. مي‌گفتند بعضي از خانه‌هايي را که خيلي خراب شده‌ مي‌خواهند نوساز کنند، اما فعلا که خبري نيست، فقط قولش را داده‌اند. حالا اوضاع تقريبا عادي شده، مردم مي‌روند سر کارشان و خيلي‌ها به دنبال گرفتن وامند. يعني شنيدم به بعضي‌ها قرار است وام بدهند، اما هنوز کسي چيزي نگرفته. به من که گفتند اصلا وام تعلق نمي‌گيرد، البته به آنها که از اول قول داده بودند هم هنوز چيزي ندادند». اينها را قليچ‌زاده، يکي از ساکنان محله‌ي عيدگاه به «سازندگي» مي‌گويد. دل پري دارد؛ «چند وقت پيش از طرف کميته‌ي امداد و بهزيستي براي بازديد بعضي از خانه‌ها آمدند. اما براي ما که نه تحت پوشش کميته‌ي امداديم نه بهزيستي، کاري نکردند. دولتي‎ها هم اگر بيايند بيشتر به خانواده‌ي شهدا سر مي‌زنند. الان فقط برعکس قبل کمي کار زياد شده. مردم که تفريحي ندارند، کار نوسازي بعضي خانه‌ها شروع شده و براي همين خيلي‌ها مي‌روند کارگري، گچ‌کاري و بنايي. ديگر توي شهر خبري از نيروهاي سپاه، بسيج و ارتش نيست. توي هلال احمر هم که بايد آشنا داشته باشي تا بتواني چيزي بگيري». آنطور که او مي‌گويد الان مشکل اصلي، درست کردن خانه‌هاست؛ «آنهايي که خيلي پولدارند که غم و غصه‌اي ندارند. اما کساني که پايين‌دستند و وضعشان خوب نيست، دستشان به جايي نمي‌رسد. زندگي ما خيلي عقب افتاده، حالا حالاها فاصله داريم با جاي قبلي که بوديم. فقط بتون‌ريزي خانه براي من پنج شش ميليون تمام شد. تلويزيونم افتاد شکست، لباسشويي خانمم خراب شد. مگر به همين راحتي مي‌شود اين‌ها را جبران کرد. منِ کارگر اگر هم بتونم حداقل پنج شش سال زمان لازم دارم. حالا بماند که مردم هنوز اعصابشان ضعيف است، هنوز هم توي فکر سيل‌اند. هر روز ساعت پنج‌و‌نيم شش خانمم با چند تا از زن‌هاي همسايه جلوي در مي‌شينند. به قول خودشان توي کوچه جلسه‌ دارند. گاهي وقت‌ها از لب ايوان صدايشان را مي‌شنوم، هنوز هم توي حرف‌هايشان صحبت سيل است». چماق سيل و تورم! جرجاني يکي ديگر از اهالي آق‌قلاست. کاسب است و تازه کار را شروع کرده؛ به «سازندگي» مي‌گويد: «فرماندار و شهردار عوض شدند و با پيگيري‌هاي آقاي توماج ساخت‌وسازها شروع شده‌اند. تا قبلش بانک‌ها به خاطر وام‌ها دست نگه مي‌داشتند. اما در اين بين بعضي‌ها يک روز قبل از سيل پروانه‌ي ساخت‌وساز گرفته بودند و الان هم درگيرند. ضمن اينکه ساختمان‌هايي که قرار است خراب شوند تا دوباره بازسازي شوند، پروانه ساختشان رايگان است. اما هنوز درست و حسابي انجام نشده. اين يکي از مشکلات ماست. اما به هرحال کارهايي هم انجام مي‌شود. جاده‌ها دارد بازسازي مي‌شود و آسفالت شده. زندگي روزمره جريان پيدا کرده و اوضاع به نسبت قبل بهتر شده است. اما مشکل اصلي هنوز همان ساخت‌وساز است، بعضي از مردم هنوز توي چادر زندگي مي‌کنند؛ کنار خانه‌هايشان».او مي‌گويد: «بعضي‌ از مردم براي گرفتن وام مي‌روند بنياد مسکن و بنياد هم بهشان مي‌گويد که بازديدهايمان تمام شده و ديگر پيگير نيستيم. اينها هم دستشان به جايي بند نيست و به سختي از جيب خودشان هزينه مي‌کنند يا همينطور برمي‌گردند توي خانه‌هايشان. در حالي که بيشتر ساختمان‌ها نشست کرده است. قسمت شمال آق‌قلا که سيل بيشتر بود، بافتش قديمي است. ساختمان‌هايي که پي اصولي ندارند و زود نشست مي‌کنند. ضمن اينکه دور و بر اين ساختمان‌ها فاضلاب و آب انبار هم هست. توي اين گرما زندگي توي خانه‌هاي رطوبت‌زده واقعا سخت است. مردم دست‌تنها مانده‌اند. البته بعضي از نيروهاي مردمي هنوز توي شهرند اما دولتي‌ها را نديده‌ام. البته فرماندار جديد واقعا پيگير است، بنده‌ي خدا هر روز بين جمعيت دارد مي‌گردد. بعضي از هنرمندها هنوز دارند کمک مي‌کنند، خانم هديه تهراني در روستاهاي اطراف اکيپي تشکيل داده‌ و دارد براي کساني که خانه‌هايشان خيلي خراب شده آلاچيق‌هاي سنتي درست مي‌کند تا به جاي چادر توي آلاچيق باشند». مشکلات اقتصادي مردم درد ديگري است، مي‌گويد: «تورم بالاي سر مردم است. حساب کنيد منِ مغازه‌دار، دو ماه مغازه‌ام توي آب بود. يعني دو ماه خرجي نداشتم. بعد از سيل دو ماه زمان مي‌برد تا مغازه را تميز و تکميل کنم و دوباره کار را شروع کنم. توي اين مدت بازار کساد بود. هر وقت بازار رونق بگيرد جريان زندگي هم عادي مي‌شود. ضمن اينکه وقت درو بود و زمين‌ها هم که توي آب بودند. براي همين کشاورزها محصولي نداشتند. تورم جدا و سيل جدا، هر دو باعث شدند رونق اقتصادي ما امسال فقط ۲۰ درصد باشد. اقتصاد منطقه‌ي ما به درو بستگي دارد. چون بيشتر مردم کشاورزند. کشاورزي که زمينش داخل آب رفته ديگر چيزي ندارد. بايد يک سال صبر کنيم تا کشاورز محصول بکارد و حداقل يک سال زمان مي‌برد تا وضعيت عادي شود».او خواسته‌اي هم دارد: «دولت بايد از ساخت‌وسازها حمايت کند، وام بلاعوض بدهد. تا الان فکر مي‌کنم تنها ۳۰ درصد قول‌هايي که داده‌اند عملي شده، کشاورزهايي که زمين‌هايشان از بين رفته هنوز از دولت خسارتي نگرفته‌اند». تکليف‭ ‬تسهيلات‭ ‬چه‭ ‬شد؟ هرچند که هلال احمر و ستاد اجراي فرمان امام در دو مرحله بخشي از لوازم خانگي مردم آسيب‌ديده از سيل نوروز امسال را جبران کرده‌اند، اما مردم سيل‌زده‌ي گلستان از روند نوسازي خانه‌ها گلايه دارند، در حالي که مسئولان دولتي اذعان دارند که کار ساخت‌وساز و پرداخت تسهيلات را مدتي است آغاز کرده‌اند. جواد رهبر، مسئول فني ستاد معين گيلان دراين‌باره به «سازندگي» مي‌گويد: «براي هر شهر يک ستاد معين تعيين شده و گيلان عمليات بازسازي گميشان را انجام مي‌دهد. بازسازي آق‌قلا به عهده‌ي خود استان گلستان و بازسازي گنبد هم به عهده‌ي خراسان است. در گميشان از مجموع سه هزار و خورده‌اي واحد آسيب‌ديده، ۸۰۰ واحد احداثي بوده و مابقي به صورت تعميري بوده است. از اين ۸۰۰ واحد، حدود ۵۰۰ واحد روستايي است و ۳۰۰ واحد شهري. براي اين واحدها هم نقشه به صورت رايگان طراحي مي‌شود و هم پروانه‌اش رايگان اخذ مي‌شود. در روستاها پکيج ۷۰ ميليوني به اهالي داده مي‌شود؛ شامل ۵۵ ميليون تسهيلات با بازپرداخت ۱۵ ساله و ۱۵ ميليون هم به صورت بلاعوض. البته پرداخت تسهيلات پروسه‌اي دارد و پرداخت آن به صورت مرحله‌به‌مرحله و با توجه به پيشرفت پروژه انجام مي‌شود». او در رابطه با وضعيت شهر گميشان مي‌گويد: «در گميشان پکيج ۷۰ ميليوني به ۸۲ ميليون تومان تبديل شد که مبلغ ۶۵ ميليون آن وام با بازپرداخت ۱۵ ساله است و مابقي ۱۷ ميليون بلاعوض خواهد بود؛ بلاعوض معيشت و بلاعوض احداث. رويکرد و سياست بنياد مسکن اين است که فرهنگ ساخت‌وساز را عوض کرده و خانه‌هاي مقاوم احداث کند». او در رابطه با سطح معيشت مردم مي‎گويد: «وضعيت معيشت مردم اصلا خوب نيست. مثلا در گميشان شبکه‌ي فاضلاب وجود ندارد، سينما و استخر ندارد، حتي کيوسک روزنامه‌فروشي نمي‌بينيد. سطح معيشت مردم به قدري پايين است که مزد کارگر روزمزد ۳۰ هزار تومان است. مردم اينجا يا دامدارند يا سماک که شغلشان به صورت فصلي است. موقعيت زيرساخت‌هاي شهر هم خراب است». يکي از گلايه‌هاي جدي مردم سيل‌زده دشواري دريافت تسهيلات است. رهبر دراين‌باره مي‌گويد: «کل تسهيلات را بانک‌هاي عامل پرداخت مي‌کنند. مشکل انعقاد قرارداد وجود دارد، بانک‌ها ضوابط خاصي داشتند و اين بروکراسي طولاني مردم را اذيت مي‌کرد و در واقع آنها به درخواستشان نمي‌رسيدند. اما چند وقت پيش، وزير کشور به صورت مستقيم به دستگاه‌هاي ذي‌ربط ابلاغيه‌اي زد تا کارها با سهل‌ترين حالت ممکن انجام شوند. الان حدود ۲۰ روز است که سرعت انعقاد قرارداد بانک‌ها خيلي بيشتر شده و مردم هم به نسبت قبل رضايت بيشتري دارند. تاکنون حدود ۶۰، ۷۰ درصد تسهيلات پرداخت شده و مابقي هم در حال پرداخت است». نکته‌ي ديگري که مردم سيل‌زده به آن اشاره مي‌کنند، اين است که مي‌گويند به بنياد مسکن مراجعه مي‌کنيم و مي‌گويند بازديدها تمام شده و به شما تسهيلاتي تعلق نمي‌گيرد. رهبر در توضيحاتي مي‌گويد: «زماني‌که سيل آمد، بازديد اوليه انجام شد و طي يک بازه‌ي ۲۵ روزه جامعه‌ي آماري مورد نظر حاصل شد. اما در نظر بگيريد که در اين مناطق سطح معيشت مردم بسيار پايين است، حدود ۴۰ سال بود که به مردم تسهيلاتي داده نشده بود و مردم فکر نمي‌کردند دولت تسهيلاتي پرداخت کند. براي همين بعد از گذشت مدتي از سيل، عده‌ي زيادي آمدند و گفتند از منازل ما بازديد نشده. در حالي که اگر بازمانده‌اي وجود داشت بايد تعدادشان محدود مي‌بود اما وقتي اين تعداد مثلا به ۷۰۰، ۸۰۰ نفر مي‎رسد، مي‌شود حدس زد بسياري از آنها واقعا آسيب‌ديده نيستند. الان بعد از گذشت چهار ماه، عقل سليم قبول نمي‌کند که اين حجم مراجعه کنند و بگويند منازلشان ارزيابي نشده است. درحالي که دولت اين تسهيلات را براي کساني که واقعا منازلشان آسيب ديده در نظر گرفته است». ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد