ساز گـرانی بازار خودرو دوباره کــوک شد

آرمان ملی/ متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست

روند نزولی قیمت خودروهای خبر خوبی بود که طی ماه‌های گذشته منتشر شد و این روند تا همین هفته قبل ادامه داشت. با این حال به نظر می‌رسد انتشار تولید خودروسازان بهانه خوبی به دست فعالان بازار داد تا بار دیگر شیب قیمت محصولات را وارونه کنند و بر گرانی خودرو صحه بگذارند. طوری‌که بررسی بازار خودرو در هفته جاری نشان از افزایش یک میلیون تا ۲۰ میلیون تومانی محصولات مختلف دارد. در این بین حسین رسولی، عضو اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، معتقد است که با توجه به اینکه تعداد خودروهای خانگی کم شده و خودروهای باقی‌مانده به‌اصطلاح برای فعالان این حوزه است قیمت‌ها کنترل‌شده خواهد بود. از طرف دیگر اگر روند کاهش عرضه ادامه داشته باشد پیش‌بینی می‌شود که روند صعودی قیمت‌ها ادامه داشته باشد.

ثبات نرخ ارز در یکی دو ماه گذشته سیگنال مثبتی را به بازارهای دیگر، ازجمله بازار خودرو فرستاد. البته در این بین مسئولان هم بیکار ننشستند و هم‌راستا با سیاست کاهش نرخ ارز، اقداماتی نظیر ممنوعیت درج قیمت در سایت‌های خرید و فروش اینترنتی را به اجرا گذاشتند و در کنار آن، با دستگیری مدیران متخلف خودروسازی سعی کردند تا آرامش را به بازار خودرو برگردانند. این اقدامات تاحدودی باعث تخلیه حباب بازار شد، اما در شرایطی که تولید آنچنانی صورت نمی‌گیرد و مرزهای کشور به روی خودروهای خارجی بسته شده، این انتظار می‌رفت که دیر یا زود حباب به قیمت محصولاتی که عرضه می‌شود بازگردد. روندی که از هفته گذشته آغاز شد و این هفته به اوج خود رسید. به‌عنوان مثال پراید 111 که هفته گذشته را نرخ 45 میلیون و 800 هزار تومان آغاز کرده بود، روز گذشته در بازار 47 میلیون و 200 هزار تومان قیمت‌گذاری شد. همچنین در این بازه زمانی پژو 206 تیپ 2 با افزایش پنج میلیون تومانی از 73 میلیون و 500 هزار تومان به 78 میلیون و 500 هزار تومان رسید. ساینا اتوماتیک نیز از 73 میلیون تومان به 79 میلیون تومان ارتقای قیمت پیدا کرد تا جزو رکوردداران افزایش قیمت طی 10 روز باشد. البته 206 تیپ 5، سمند، پژو 2008 و رنو ساندرو هر کدام رشد حدود پنج میلیون تومانی را به ثبت رساندند تا از این قافله عقب نمانند. در این بین مزدا new با رشد 15 میلیون تومانی در این بازه پرچمدار گرانی خودرو شد.

خداحافظی 8 خودرو
بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که انتشار گزارش تولید و فروش ماهانه خودروسازان به‌عنوان اصلی‌ترین عامل کوک‌شدن ساز گرانی خودرو نقش‌آفرینی کرد. کاهش 30 درصدی تولید خودرو در شهریور سال جاری نسبت به ماه مشابه سال قبل بهترین بهانه را به دست دلالان و واسطه‌گران داد تا فصل پاییز را متفاوت‌تری از هر زمانی آغاز کردند. تجربه ثابت کرده است که اصولا تابستان هر سال پیک خرید و فروش خودرو به حساب می‌آید و با افزایش متقاضیان در بازار، معمولا قیمت‌ها دستخوش تحولاتی می‌شوند و سیر صعودی را در پیش می‌گیرند و در پاییز فروکش می‌کنند. اما به نظر می‌رسد در سال جاری شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده است. در حالی که در تابستان در بازار خبری از خریداران نبود، بهای خودرو با کاهش مواجه شد. این روند باعث ایجاد خوش‌بینی‌هایی نسبت به نیمه دوم سال شد تا طبق روال سال‌های قبل قیمت‌ها بیش از هر زمانی کاهش یابد. اما انتشار آمار تولید سه خودروساز در سایت کدال تمام رشته‌ها را پنبه کرد این گزارش نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال جاری تولید انواع محصول سواری از 536 هزار دستگاهِ سال گذشته به حدود 376 هزار دستگاه رسیده است. بررسی این آمار نکات منفی دیگری را نیز به نمایش می‌گذارد که از جمله آن می‌توان به توقف تولید هشت خودرو عمدتا مونتاژی اشاره کرد. بر اساس این آمار به نظر می‌رسد هشت خودرو سراتو، آریو، سوزوکی گرند ویتارا، تندر90 ایران‌خودرو، تندر90 پارس‌خودرو، ساندرو، پارس‌تندر و دانگ‌فنگ دیگر جایی در خط تولید ایران نخواهند داشت. اتفاقی که بازار را دچار شوک کرد و پاییزی سرسبز و بهاری را برای دلالان رقم زد.

برخورد پلیسی به‌جای تصمیم اقتصادی
روند رو به افزایش قیمت خودرو در شروع پاییز و همزمان با انتشار کاهش 160 هزار دستگاهی خودرو حداقل به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران ثابت کرد که رشد قیمت‌ها نه ارتباطی به سایت‌هایی نظیر دیوار و باما دارد و نه با دستگیری چند فرد آرامش به بازار بازمی‌گردد. اگر نگاهی اقتصادی به هر بازاری وجود داشته باشد اولین اصل آن اعتماد به اصل عرضه و تقاضاست. یعنی هرگاه تولید و عرضه کاهش یابد، قیمت‌ها رو به بالا حرکت می‌کنند، هر وقت هم که تولید و عرضه نسبت از تقاضا سبقت بگیرد، نرخ فروکش می‌کند. حال اکنون که گزارش‌دهی خودروسازان به بورس کاهش 30 درصدی تولیدات را نمایان ساخته، دلالان هم دست به کار شده‌اند و دوباره سعی در کاهش عرضه در بازار دارند. با اینکه اکنون مشتری چندانی هم در این بازار به چشم نمی‌خورد، اما بالطبع زمانی که کالایی کمیاب شود، بهای آن افزایش می‌یابد. اما گویا مسئولان اعتقادی به این اصل اقتصادی ندارند و برخورد سیاسی و پلیسی را به هر اصل دیگری ترجیح می‌دهند. در حالی که بارها ثابت شده چنین رفتارهایی جز مقطعی چندروزه دردی را دوا نخواهند کرد. البته در چنین شرایطی مسئولان وزارت صمت و خودروسازان مدام وعده کاهش قیمت‌ها را می‌دهند و گویا کاهش 30 درصدی تولید محصولات را اتفاق مهمی نمی‌دادند. حال باید از آنها پرسید زمانی که تقاضای مردم سرکوب شده و تولید چندانی هم صورت نمی‌گیرد، به چه شکل می‌خواهند قیمت‌ها را کاهش دهند؟ در این بین وارداتی هم صورت نمی‌گیرد که این گروه از مسئولان به آن امید ببندند و از طریق آنها عرضه و تقاضا را به یک نقطه تعادل برسانند. متاسفانه در طول این سال‌ها خودروسازان نشان داده‌اند که اراده تولید خودرو را ندارند و با حتی به دلیل افزایش قیمت‌ها، از کاهش تولید هم استقبال می‌کنند. دولت نیز با بهادادن بی‌حد و اندازه به این شرکت‌ها، در مقابل ظهور هر رقیبی برای آنها جلوگیری می‌کند. دولت نه به خصوصی‌ها اجازه قدرت‌نمایی می‌دهد و نه واردات خودرو را می‌پذیرد. مشخص است در چنین شرایطی خودروسازان هم نسبت به عرضه محصولات خود اطمینان حاصل می‌کنند و حتی گاه برای خودروهایی که توان و اجازه تولید آن را ندارند طرح پیش‌فروش می‌گذارند. هرگاه هم که انتقاداتی از آنها می‌شود از نبود نقدینگی می‌نالند و با مظلوم‌نمایی خود را تبرئه می‌کنند. اما اگر در سال رونق تولید داخلی مسئولان واقعا قصد شکوفایی اقتصاد را دارند بهتر است چنین رفتارهای پوپولیستی را کنار بگذارند و خود را از قید و بند شعاردادن رها کنند. شاید وزیر صمت که امروز از توقف تولید پراید و پژو 405 سخن می‌گوید و برای شرکت‌های رنو و پژو خط و نشان می‌کشد، عده‌ای برای او کف بزنند، اما به جای شعاردهی برای توقف تولید و مشارکت، بهتر است جایگزین‌هایی مناسب برای این خودروها تعیین شود تا خرید همان پراید برای جوانان و خانواده‌ها به یک آرزو تبدیل نشود. در صورتی که وزارت صنعت بر رشد تولید و مشارکت صحه بگذارد، می‌توان به کاهش قیمت‌ها در نیمه دوم سال امید داشت، اما در غیر این‌صورت بعید است که تغییر خاصی در شرایط به وجود آید.