ترکیه در شمال سوریه چه می‌خواهد؟

ايسنا/ متن پيش رو در ايسنا منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست علي منتظري| محدوده عمليات احتمالي ارتش ترکيه در مناطق عين العرب،تل ابيض،رأس العين و الدرباسيه خواهد بود که اکنون در دست مجموعه هاي مسلح کرد از جمله نيروهاي دمکراتيک سوريه است. بر خلاف ادعاهاي رسانه اي کاخ سفيد،در تمامي اين مناطق اکنون نيروهاي آمريکايي حضور دارند و هيچيک از آنها هنوز عقب نشيني نکرده اند به همين دليل است که آمريکا به ترکيه اخطار داده است که آسيب رساندن به سربازان آمريکايي خط قرمز محسوب مي شود. برنامه ترکيه چيست؟ ارتش ترکيه در نظر دارد مناطق چهارگانه فوق الذکر را از وجود نيروهاي نظامي کرد پاکسازي کند تا در نوار مرزي بين عين العرب تا الدرباسيه به عمق ۲۰ تا ۳۰ کيلومتر منطقه امن ايجاد و حدود دو ميليون از سوري هاي آواره که در داخل ترکيه و سوريه حضور دارند را به اين منطقه انتقال دهد.اين نوار مرز حدود۵۰۰ کيلومتر مي باشد که اگر مناطق تحت کنترل ترکيه از جرابلس تا عفرين را به آن اضافه کنيم حدود ۶۸۰ کيلومتر امتداد مي يابد. ارتش ترکيه براي اين حمله هزاران نفر از اعضاي ارتش موسوم به ارتش آزاد سوريه را تجهيز کرده است که به عنوان پيشقراولان نيروهاي پياده نظام تلقي مي شوند که در صورت تخليه اين مناطق از نيروهاي نظامي کرد سوريه ، آنها جايگزين خواهند شد. منابع نظامي تاکيد دارند اگر اين عمليات آغاز شود بين دو تا سه ماه استمرار خواهد داشت و پس از آن قرار است تا در يک برنامه بلند مدت سرمايه گذاري هايي تا سقف ۲۵ ميليادر دلار در اين مناطق صورت گيرد تا امکان استقرار دو ميليون سوري عرب در اين مناطق فراهم شده و زندگي کنند تا بافت سکاني آن از اکثريت کرد نشين به عرب سوري تغيير کند. برخي منابع خبري تاکيد کرده اند که اتحاديه اروپا به رغم مخالفت با سرکوب کردهاي سوريه توسط ارتش ترکيه اما به دولت ترکيه براي اين عمليات چراغ سبز نشان داده اند زيرا موفقيت ترکيه در اين عمليات موجب مي شود تا از سيل مهاجرت صدها هزار سوري به سوي اروپا جلوگيري شود و همه آوارگان و پناهندگان به منطقه امن تحت حمايت ارتش ترکيه منتقل شوند. براساس اين نقشه نظامي و تغيير بافت جمعيتي، کردهاي اين مناطق بدون سلاح مي توانند در مناطق کنوني خود هم چنان زندگي کنند اما آنها در يک دوره چند ساله به اقليتي در اين مناطق تبديل مي شوند. براساس طرح هاي درز کرده از برنامه ترکيه، در کنار هر يک از مناطق چهارگانه عين العرب،تل ابيض،رأس العين و الدرباسيه قرار است ده شهرک بزرگ ساخته شود که محل اسکان عرب هاي سوري مورد حمايت ترکيه خواهد بود. عمليات نظامي ترکيه و وضعيت جغرافيايي شمال سوريه اخبار متناقضي در باره بکارگيري نيروي هوايي ارتش ترکيه در اين حمله احتمالي به گوش مي رسد اما اگر نيروي هوايي ترکيه با تمام قدرت وارد عمليات شود آنگاه اردوگاه هاي نظامي کردهاي سوريه به سرعت فرو پاشيده شده و خسارت و تلفات انساني سنگيني به آنها وارد مي شود. از سويي ديگر وضعيت جغرافيايي منطقه نيز به کمک نيروهاي زرهي ترکيه مي آيد زيرا اين مناطق شبه بياباني است که امکان استقرار و پناه گرفتن کردهاي سوريه را به شدت کاهش مي دهد از همين رو در نگاه ابتدايي به نظر مي رسد ارتش ترکيه مي تواند عملياتي آسانتر از مناطق کوهستاني و دستيابي به اهداف نظامي اجراء کند اما اين در حالي است که اگر کردهاي سوريه در مقابل هجوم گسترده ارتش ترکيه مقاومت کنند آنگاه مي توانند ضمن وارد کردن خسارات سنگين، برنامه دو يا سه ماهه ارتش ترکيه را به ماه ها نبردهاي فرسايشي تغيير دهند. آيا نيروهاي مسلح کرد سوريه عقب نشيني مي کنند؟ از هم اکنون برخي اخبار حاکي از آن است که براي جلوگيري از خسارات و تلفات انساني گسترده به کردهاي سوريه توصيه شده است مانند عمليات در عفرين، از مناطق چهارگانه شمال سوريه عقب نشيني کنند تا اين عمليات به يک تراژدي انساني جديد تبديل نشود.در همين رابطه گفتگوهايي بين کردها با روسيه،ايران و دولت سوريه در جريان است. اگر چنين احتمالي به وقوع بپيوندد آنگاه نيروي کرد يا به سوي شرق حسکه و يا به سوي شهر رقه که اکنون تحت کنترل کردهاي مسلح سوريه است حرکت خواهند کرد. در اين صورت ارتش ترکيه نيروهاي وابسته به خود از ارتش موسوم به ارتش آزاد سوريه و ديگر هم پيمانان سوري اش را به اين مناطق گسيل مي دارد و پس از آن ممکن است مرحله دوم عمليات نظامي ترکيه در شرق فرات آغاز شود. شرق فرات اهداف بلند مدت ترکيه براساس اخبار و روند تحولات سوريه ، ترکيه در برنامه اي بلند مدت در نظر دارد شرق فرات که شامل ديرالزور و الرقه نيز خواهد شد را تحت کنترل خود قرار دهد تا به اين شکل بتواند با انتقال نيروهاي تحت حمايت خويش از جمله نيروهاي اخوان المسليمن سوريه ، بر بخش مهم سياسي سوريه نيز در آينده تسلط داشته باشد. البته برنامه سوريه براي تسلط سياسي – نظامي – امنيتي بر الرقه و ديرالزور بيشتر به يک رويا شبيه است زيرا اين اقدام به منزله جنگ فراگير با دولت سوريه و هم پيمانانش است که اخيرا موفق شده اند خط زميني و مرزي البوکمال را به ديرالزور و دمشق متصل کنند. شهر منبج و احتمال درگيري ترکيه با ارتش سوريه منبج در کنار عين العرب قرار دارد که براي حفظ امنيت و انتقال آب به شهر بزرگ حلب نقشي کليدي را بازي مي کند. اين شهر که اکنون نيروهاي آمريکايي در آن قرر دارند آيا پس از خروج قطعي آمريکايي ها از اين شهر تحت کنترل ترکيه قرار مي گيرد يا تحت کنترل دولت سوريه؟ در يک صورت احتمال وقوع جنگ بين ارتش سوريه و ترکيه وجود دارد و آن اين است که آمريکايي در صدد باشند که جاي خود را به ارتش ترکيه بدهند يا ترکيه سعي کند جايگاه آمريکا را در منبج بگيرد. در اين حالت احتمال وقوع جنگ بين ارتش سوريه و هم پيمانانش با ترکيه قطعي خواهد بود زيرا دولت مرکزي دمشق تحت هيچ شرايطي حاضر نيست منبج در غرب رود فرات را تحت اختيار ترکيه قرار دهد. ادلب و عمليات نظامي ترکيه ترکيه که از وقوع هرگونه عمليات نظامي عليه جبهه تروريستي النصره از سوي ارتش سوريه و هم پيمانانش نگران است انتظار دارد پس از آغاز عمليات آزاد سازي ادلب، صدها هزار نفر از اين منطقه در صدد فرار برآيند و سيلي از مهاجرت و آوارگي ايجاد شود. ترکيه در نظر دارد اين بخش از آورگان را در همان مناطق چهارگانه شمال سوريه پس از پاکسازي کردهاي مسلح سوريه قرار دهد. زنداني هاي داعش و مجموعه هاي مسلح در مناطق کرد نشين سوريه برخي آمارها حکايت از آن دارد که حدود يازده هزار نفر از نيروهاي داعش تحت نظارت نيروهاي کرد و آمريکايي در زندان به سر مي برند که بخشي از آنها نيروهاي اعزامي داعشي و تکفيري از اروپا بوده اند. اين نگراني از سوي اتحاديه اروپا وجود دارد که حمله ارتش ترکيه منجر به رهايي آنها شود. به نظر مي رسد توافقي بين آمريکايي ها و ترکيه صورت گرفته است که اين زنداني ها تحت کنترل ارتش ترکيه قرار بگيرند که حتما موافقت اتحاديه اروپا را نيز به دنبال خواهد داشت. حمله ارتش ترکيه و قانون اساسي سوريه از اهداف مهم سوريه در حمله به مناطق چهارگانه و سپس ايجاد منطقه امن و انتقال دو ميليون سوري به اين مناطق، تاثير بر روند سياسي آتي سوريه است. شکي نيست که اگر ظرف مدت فرضي دو تا سه ماه ارتش ترکيه موفق به شکست کردهاي مسلح سوريه شود سقف مطالبات سياسي خود در برنامه آتي سياسي سوريه را افزايش داده و حتما تلاش خواهد کرد تا قانون اساسي جديد سوريه را مطابق با ميل خود جهت دهي کند تا از بافت جديد جمعيتي و شهري ايجاد شده در منطقه امن از آنها در اينده استفاده کند و همين امر مي تواند به توافقات استانه اسيب جدي وارد کند. تلاش براي جلوگيري از جنگ عليه کردهاي سوريه ايران با وقوع جنگ اترش ترکيه عليه کردهاي سوريه مخالف است و در تلاش است براي جلوگيري از خسارت هاي جبران ناپذير با طرف هاي مختلف از جمله دولت هاي سوريه و ترکيه گفتگو کند. روسيه نيز به رغم مواضع مختلفي که تا کنون اتخاذ کرده با اين عمليات موافق نيست و ترجيح مي دهد موضوعات مورد علاقه ترکيه از طريق گفتگو با طرف هاي سوري و کردهاي سوريه حل شود به خصوص آن که اجراي طرح هاي ترکيه براي روسيه در منطقه دردسر ساز خواهد بود. منابع سوري نيز تاکيد دارند که در ارتباط با کردهاي اين کشور هستند تا بتواند از وقوع جنگ مورد نظر ترکيه جلوگيري کنند. روشن است که حمله احتمالي ارتش ترکيه مي تواند تحولات سوريه را وارد بن بست جديدي کند زيرا اين اقدام ترکيه بمثابه يک نوع از تصفيه هاي قوميتي در يک کشور مستقل به شمار مي رود از سويي ديگر اقدام ترکيه با ايجاد منطقه امن با مخالفت شديد دولت سوريه روبرو است. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد