ترکیه به دنبال توافق مکمل با روسیه

اعتماد/ متن پيش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست ميثم سليماني| شمال سوريه تبديل به نقطه‌اي پر ابهام شده است. واقعا هيچ کس به طور دقيق نمي‌داند بازيگران اصلي در اين منطقه به دنبال چه چيزي هستند. حتي ترکيه که به شمال سوريه تجاوز کرده مشخص نيست به دنبال مبارزه با تروريسم است يا به دنبال تغيير چارچوب قوميتي منطقه؛ حتي امريکايي‌ها نيز که اعلام مي‌کنند که قصد دارند از سوريه خارج شوند نيز مشخص نيست چه برنامه و استرات‍ژي را دنبال مي‌کنند. حتي روسيه هم با وجود مخالفت اوليه بازي روشني در مقابل ترکيه انجام نداده است و حتي برخي گمانه‌زني‌ها حاکي از آن است که روس‌ها نيز براي حضور ترکيه در شمال سوريه چراغ سبز نشان داده‌اند. حالا که امريکا و ترکيه پس از پنج روز عمليات نظامي در شمال سوريه به يک آتش‌بس موقت دست پيدا کرده‌اند روز سه‌شنبه بناست رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور ترکيه با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهوري روسيه روز سه‌شنبه در ساحل شهر سوچي ديدار کنند. اردوغان روز دوشنبه در سخناني عنوان کرد که پس از ديدار با ولاديمير پوتين اقدامات لازم در شمال سوريه انجام خواهد شد. به نظر مي‌رسد ترکيه به دنبال تکميل کريدور امنيتي خود است چرا که طبق توافقي که با امريکايي‌ها به امضا رسانده‌اند کردهاي سوري در حال عقب‌نشيني از مناطق مورد نظر ترکيه در عمليات چشمه صلح هستند و اردوغان در ديدار با پوتين به دنبال برداشتن قدم‌هاي نهايي در راستاي پايان عمليات و اجرايي‌سازي اهداف خود است. گفته مي‌شود ديدار ميان پوتين و اردوغان زماني تنظيم شد که در روز 15 اکتبر و در بحبوحه فشارها به ترکيه براي پايان جنگ در شمال سوريه، طي تماس تلفني که دو رهبر با يکديگر داشتند، پوتين از اردوغان دعوت کرد به روسيه بيايد تا در خصوص مسائل سوريه صحبت کنند. روسيه نيز از همان زمان تلاش کرده در مناطقي که امريکا عقب‌نشيني کرده به سرعت جاي خالي آنها را در شمال سوريه پر کند و طي واسطه‌گري که ميان کردها و ارتش سوريه انجام داد، نيروهاي ارتش در مناطق حساس شمال سوريه مستقر شدند و در نزديک‌ترين حالت به مرز ترکيه قرار گرفتند. مجموعه جابه‌جايي نيروها طي روزهاي اخير در سوريه نشان از شرايط استراتژيک منطقه دارد و به حدي مهره‌ها هماهنگ در حال جابه‌جايي هستند که به نظر مي‌رسد يک توافق نانوشته ميان تمامي اين بازيگران وجود دارد و حتي از قدم‌هاي بعدي يکديگر نيز به نحوي مطلع هستند. جوزف ووتل و اليزابت دنت در تحليلي که در سايت آتلانتيک منتشر کرده به ابعاد برنامه آينده امريکا براي مبارزه با داعش پرداختند. در اين مقاله آمده است که روساي جمهور ترکيه و روسيه در ديداري که با يکديگر دارند، مي‌خواهند حوزه‌هاي نفوذ خود در سوريه را در غياب ايالات متحده مستحکم‌تر کنند. اما نکته اينجاست که اگرچه ايالات متحده در اطراف کماکان مي‌تواند بر عليه داعش مبارزه کند ولي توان گذشته خود به لحاظ ميداني را در سوريه از دست مي‌دهد. در اين مقاله به دولت امريکا توصيه مي‌کند که اگر مي‌خواهد کماکان به مبارزه خود با داعش ادامه دهد، نياز دارد پنجره‌هاي ارتباطي محدودي را با روسيه و همچنين دولت کنوني سوريه باز کند. در اين مقاله عنوان شده است که اگر زندان‌هايي که اکنون نيروهاي داعشي در آن حضور دارند در اختيار روسيه و ارتش سوريه قرار گيرد قطعا از آن به عنوان اهرم فشاري عليه غرب استفاده خواهند کرد. اتفاقي که اکنون بيش از گذشته به چشم مي‌آيد تلاش‌هايي است که پشت پرده در راستاي برقراري ارتباط ميان ترکيه و کردها و حتي آنکارا با دمشق است. مظلوم کوباني، فرمانده نيروهاي دموکراتيک سوريه تمايل خود را براي مذاکره با دولت مرکزي ترکيه اعلام کرده است. هر چند ترکيه کردهاي سوريه را به مانند پ‌ک‌ک مي‌داند، اما اگر کردهاي سوري بتوانند مرز خود را با پ‌ک‌ک روشن و مشخص کنند شايد راه براي بهبود شرايط ميان کردها و دولت ترکيه فراهم شود. اعتماد‌سازي اولين قدمي است که کردهاي سوريه مي‌توانند بردارند که در نهايت اگر چنين اتفاقي رخ دهد قطعا به سود آنها تمام خواهد شد. در طرفي ديگر سرکان دميرتاش طي مقاله‌اي در روزنامه حريت ترکيه مينويسد، روسيه و ايران ممکن است ترکيه را به سمت آغاز گفت‌وگو با سوريه سوق دهند. نشانه اين موضوع را نيز حضور فرستاده ويژه روسيه در امور سوريه در آنکارا مي‌دانند. دميرتاش عنوان مي‌کند همزمان با توافق ميان ترکيه و ايالات متحده، الکساندر لاورنتيف فرستاده وي‍ژه روسيه در امور سوريه به عنوان سرپرست يک هيات روسيه وارد آنکارا مي‌شود تا مقدمات گفت‌وگو ميان اردوغان و بشار اسد را فراهم کند. گفته مي‌شود نمايندگان روسيه نقش عمده‌اي در تسهيل توافق بين دولت سوريه و کردهاي سوري انجام دادند. دميرتاش در ادامه مقاله خود مي‌نويسد: ديپلماسي روسي در فراهم کردن تفاهم ميان دمشق و کردهاي سوريه سريع و کارآمد بود تا نيروهاي روسي به همراه ارتش سوريه براي جاي خالي سربازان امريکايي در منبج، کوباني و برخي ديگر شهرهاي سوريه را پر کنند. در ادامه اين مقاله آمده است هدف روسيه و ايران براي تحت فشار قرار دادن ترکيه براي آغاز گفت‌وگو با سوريه مشخص است. آنها مدت‌هاست از آغاز پروسه آستانه در اوايل سال 2017 مذاکره مستقيم ميان دولت ترکيه و سوريه را پيشنهاد مي‌کنند. اکنون نيز جمهوري اسلامي معتقد است که توافق آدنا که در سال 1998 بين ترکيه و سوريه منعقد شده مي‌تواند پايه مذاکراتي ميان طرفين باشد تا نگراني‌هاي آنکارا از نفوذ پ‌ک‌ک در سوريه را برطرف کند. هر چند در حال حاضر دولت ترکيه تاکيد کرده است که مذاکرات غيررسمي بين مقامات امنيتي و اطلاعاتي آنکارا و دمشق در حال انجام است. اما همه اين خطوط ارتباطي غيررسمي است و مشخص نيست که آيا طرفين به اين نتيجه رسيده‌اند که يک خط ارتباطي مستقيم و رسمي با يکديگر ايجاد کنند. در حال حاضر اين انتظار وجود دارد که در ديدار ميان اردوغان و پوتين در سوچي، طرف روسيه بار ديگر در خصوص گفت‌وگوي مستقيم ميان ترکيه و سوريه تاکيد کند. به نوشته دميرتاش، ديدار در سوچي بين دو رهبر بسيار مهم خواهد بود زيرا شرايط در شرق فرات به نفع روسيه و سوريه تغيير کرده است. در بخش پاياني مقاله حريت آمده است، ترکيه نيازمند يک توافقنامه مکمل با روسيه براي وضعيت منطقه حايل است اما بايد ديد طرف روسيه چه برداشتي از منطقه امن ترکيه دارد که اين موضوع براي موفقيت آنکارا بسيار تعيين‌کننده است. به نوشته پل آيدون در روداوو، اين انتظار وجود دارد که رهبران در سوچي در خصوص آينده يگان‌هاي نظامي حفاظت از خلق کردستان (YPG) مذاکره کنند. نيروهاي که عمده‌ترين بخش از نيروهاي دموکراتيک سوريه در مبارزه با داعش را تشکيل مي‌دادند. مولود چاووش اوغلو وزير خارجه ترکيه تاکيد کرده است اين يگان‌ها بايد مناطق مورد درگيري و همچنين مناطقي که ارتش سوريه در آن مستقر شده خارج شود. در حال حاضر پليس نظامي روسيه در حال گشت‌زني در مناطق و خط تماس نيروهاي سوريه و ترکيه در منبج است. مسکو هشدار داده است که درگيري بين اين نيروها کاملا غيرقابل قبول خواهد بود. تيمور احمدوف، محقق شوراي امور بين‌المللي روسيه مستقر در آنکارا در گفت‌وگو با روداوو گفت: من فکر نمي‌کنم روسيه آمادگي آن را داشته باشد که گفت‌وگوهاي مثبت و موثر خود با ترکيه را درباره سوريه به خاطر نيروهاي کرد سوري با خطر مواجه کند. موضع اصلي روسيه اين است تا اقتدار دمشق بر همه سرزمين‌هاي اصلي گسترش دهد و من معتقدم که روسيه همين چارچوب را پيش مي‌برد. او در ادامه گفت: روسيه با پيش بردن همين رويکرد، به دنبال آن است که به ترکيه نشان دهد، دمشق مي‌تواند با موفقيت جايگزين نيروهاي کرد سوري در همه مناطق شود و اين موضوع مي‌تواند به تلاش براي شروع مجدد گفت‌وگو ميان دولت سوريه و ترکيه کمک کند. آنکارا نيز پيش‌تر گفته بود که مخالفتي با اعزام نيروهاي ارتش سوريه به مناطق شمال شرق ندارد؛ چرا که اين، به آن معناست که نيروهاي نظامي کرد از اين مناطق خارج خواهند شد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد