بزرگترین خطای دمیرتاش چه بود؟

تسنيم

بروزرسانی 1398/10/27 - 13:55

تسنيم/ متن پيش رو در تسنيم منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست همه انتظار داشتند که صلاح الدين دميرتاش رهبر حزب دموکراتيک خلق‌ها (ه.د.پ) در برابر خشونت و اقدامات جنگ‌طلبانه پ.ک.ک موضع‌گيري کرده و اعلام کند: اگر قصد جنگ و درگيري داريد٬ من نيستم.

احمد هاکان*/ در روزهاي اخير در فضاي سياسي و خبري ترکيه٬ يک بار ديگر نام صلاح الدين دميرتاش رهبر سابق حزب دموکراتيک خلق‌ها (ه.د.پ) بر سر زبان‌ها افتاد. دميرتاش که پيش‌تر يک مجموعه داستان و يک داستان بلند٬ در زندان نوشته و آنها را چاپ کرده بود٬ اين بار يک رمان هم روانه بازار کرد و برخي از رسانه‌هاي ترکيه نيز نقاشي‌ها و طراحي‌هايي را به نمايش گذاشتند که همگي محصول دوران حبس دميرتاش است. در همين حال٬ در شهر استانبول٬ نمايشنامه‌اي به قلم دميرتاش بر صحنه رفت که همسر او٬ همسر اکرم امام اوغلو شهردار استانبول٬ همسر کليچدار اوغلو رهبر حزب جمهوري خلق و خانم جانان کافتانجي اوغلو مسئول حزب جمهوري خلق در استانبول٬ از تماشاگران اين نمايش بودند. رسانه‌هاي ترکيه بر صحنه رفتن اين نمايش و حضور همسران و سران حزب جمهوري خلق در سالن نمايش را به عنوان سندي ديگر از همراهي و همکاري اين حزب با نهادهاي اقماري پ.ک.ک قلمداد کرده و به آنها تاختند. گروهي از تحليل گران نيز اعلام کردند که دميرتاش قصد دارد با ابزار هنر٬ موسيقي٬ نمايش و ادبيات٬ خود را نزد مردم ترکيه محبوب و مظلوم جلوه دهد و با اين اقدام٬ به خواسته‌ها و اهداف پ.ک.ک مشروعيت ببخشد. احمد هاکان تحليل‌گر و سردبير روزنامه حريت ترکيه که در دوران مذاکرات٬ در برنامه تلويزيوني خود در شبکه سي.ان.ان ترک در يک گفت‌وگوي زنده در شهر کردنشين دياربکر٬ براي دميرتاش٬ کيک جشن تولد بر ميز گذاشته بود٬ ديروز در يک تحليل مفصل به بررسي موقعيت کنوني اين سياست‌مدرا کُرد پرداخته است. نورالدين و صلاح ‌الدين دميرتاش صلاح الدين دميرتاش در سال 1973 ميلادي در يکي از روستاهاي پالو در استان الازغ به دنيا آمده است. او از کُردهاي زازا است و در رشته حقوق در دانشگاه استانبول تحصيل کرده و مدتي نيز به عنوان وکيل مدافع٬ فعاليت کرده است. صلاح الدين٬ يک سال از برادرش نورالدين کوچک‌تر است. آنها هر دو در سال 1991 ميلادي به اتهام فعاليت در شاخه جوانان پ.ک.ک دستگير شدند. مدتي بعد٬ صلاح الدين آزاد شد اما نورالدين 11 سال و 6 ماه در حبس ماند و به محض آن که آزاد شد٬ کرسي رهبري حزب جامعه دموکراتيک به او داده شد. پس از چند سال٬ به حکم دادگاه٬ نورالدين ناچار شد از رهبري استعفا دهد و به خدمت سربازي برود. نور الدين پس از خدمت سربازي به کوهستان قنديل در شمال عراق رفت و مسئوليت کميته آموزش سياسي در شوراي رهبري پ.ک.ک٬ به او سپرده شد. در همان مقطع بود که صلاح الدين بر صحنه آورده شد و نام حزب جامعه دموکراتيک (DTP) به حزب جامعه دموکراتيک خلق‌ها (HDP) تغيير داده شده و رهبري آن را به صلاح الدين سپردند. اوج‌گيري برادر کوچک‌تر صلاح ‌الدين دميرتاش در سخنراني‌ها و ديدارهاي سياسي‌اش در داخل و خارج از ترکيه٬ به مراتب موفق‌تر از برادرش ظاهر شد و محبوبيت فراواني کسب کرد. دميرتاش٬ همان سياست‌مداري است که در راس مهم‌ترين نهاد اقماري پ.ک.ک در ترکيه قرار گرفته و دو بار در انتخابات رياست جمهوري٬ با اردوغان رقابت کرد. در دوران مذاکرات صلح بين ترکيه و پ.ک.ک در سال 2013 ميلادي٬ دميرتاش محبوبيت و شهرت فراواني به دست آورد و به کانون و نقطه‌اي براي تعامل و ارتباط مثبت و مطلوب ترک‌ها و کردها تبديل شد. اما پس از آن که پ.ک.ک استراتژي حفر خندق و جنگ‌هاي خياباني به منظور فتح شهرهاي کوچک کردنشين را در دستور کار قرار داد٬ همه چيز به هم خورد و دميرتاش و بسياري از رفقا و همراهان او راهي زندان شدند. احمد هاکان در مورد محبوبيت دميرتاش در دوران مذاکرات صلح نوشته است: حالا همه در ترکيه به خاطر نمايشنامه و انتشار رمان دميرتاش٬ فرياد سر داده‌اند. اما تا ديروز چنين نبود. وقتي دميرتاش در برنامه زنده سي.ان.ان ترک ساز باغلاما به دست مي‌گرفت و به هر دو زبان ترکي و کُردي ترانه مي‌خواند٬ همه او را تحسين مي‌کردند و در مورد تاثير دميرتاش بر معادلات سياسي ترکيه٬ مي‌گفتند: يک اميد بزرگ ظهور کرده است٬ سلاح‌ها ساکت خواهند شد٬ مادران گريه نخواهند کرد٬ پايان جنگ و درگيري فرا رسيد٬ حتي محافظه‌کارترين ترک‌هاي استان‌هاي آناتولي٬ ديدگاه مثبتي به دميرتاش داشتند و همه فکر مي‌کردند حزب دموکراتيک خلق‌ها به رهبري دميرتاش٬ با حزب عدالت و توسعه و اردوغان شريک و همراه شده و مشکلات کشور را با هم حل مي‌کنند. دميرتاش در برنامه‌هاي تلويزيوني٬ تصويري از يک شهروند ترکيه را از خود به نمايش مي‌گذاشت و مواضع او کشوري و فراگير بود. در چنين فضايي بود که حزب دميرتاش٬ بزرگترين رکورد تاريخ جنبش سياسي کردها را ثبت کرده و صاحب 80 کرسي از 550 کرسي مجلس ترکيه شد. به يک باره همه چيز خراب شد با آن که يک فضاي دموکراتيک و مثبت در ترکيه به وجود آمده بود٬ به يک باره٬ پ.ک.ک دست به چندين جنايت زد. از بمب گذاري گرفته تا حمله و ترورهاي متعدد. پيام سران پ.ک.ک در کوهستان قنديل در اين ترورها چنين بود: «حرف‌ها و ايده‌هاي دميرتاش فقط شوخي‌ست٬ ما تعيين‌کننده مسير هستيم نه دميرتاش.» به يک باره٬ چشمان تمام مردم و مسئولين ترکيه به دميرتاش دوخته شد. يعني همان فردي که خيلي‌ها٬ او را ليدر و رهبر آينده ترکيه مي‌دانستند. همه انتظار داشتند که صلاح الدين دميرتاش رهبر حزب دموکراتيک خلق‌ها (ه.د.پ) در برابر خشونت و اقدامات جنگ‌طلبانه پ.ک.ک موضع‌گيري کرده و اعلام کند: اگر قصد جنگ و درگيري داريد٬ من نيستم. اگر مي‌خواهيد قتل عام کنيد٬ من نيستم. اگر مي‌خواهيد باز هم نارنجک بياندازيد و بنجنگيد٬ من نيستم. اما متاسفانه٬ دميرتاش هيچ کدام از اين جملات را بر زبان نياورد. با آن که تاريخ٬ شانس و مجال طلايي آن را در اختيار دميرتاش گذاشته بود که رهبر آينده ترکيه باشد٬ اما او٬ چنين فرصت عظيمي را از دست داد. صد البته٬ عصيان دميرتاش در برابر پ.ک.ک و مقاومت او در برابر دستوران سران٬ بسيار سخت و دشوار بود. فردي مي‌تواند در برابر سران پ.ک.ک بايستد و عليه جنگ‌طلبي آنان مقاومت کند که جگر و جسارت و تهور داشته باشد. مگر همين چيزها نيستند که اساسي‌ترين لازمه رهبري است؟ مگر نبايد در مخاطرات و مواضع حساس٬ از يک رهبر انتظار اقدام جسورانه داشته باشيم؟ اما دميرتاش چنين جسارتي نداشت و در برابر پ.ک.ک به راحتي تسليم شد. بعدها هم در ماجراي حفر خندق‌ها و کوباني٬ امتحان بدي پس داد و فرصت رهبر شدن را از دست داد. *تحليل‌گر و سردبير روزنامه حريت

ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد