عملیات ادلب؛ واقعیت میدانی به کدام سمت می‌رود؟

عمليات ارتش سوريه در شمالغرب اين کشور از ماه گذشته ميلادي آغاز شده که تاکنون شهرهاي خان طومان، معره النعمان، سراقب و العيس به تصرف نيروهاي ارتش سوريه در آمده‌اند و جاده مهم و راهبردي M5 که حلب در شمال سوريه را به حماة در جنوب اين کشور متصل مي‌کند به کنترل کامل نيروهاي سوري در آمده است. اين عمليات ارتش سوريه اما با واکنش تند ترکيه مواجه شده است. دلايل ترکيه در مخالفت با عمليات ارتش سوريه مقامات آنکارا بر اين اعتقادند که چنين عملياتي اولاً با روح توافقنامه‌هاي سوچي و آستانه در تناقض است و در ثاني باعث پديد آمدن موج ديگري از آوارگان سوري به سوي مرزهاي ترکيه مي‌شود که در حال حاضر بيش از 150 هزار نفر از ادلب به سوي ترکيه در حرکتند. بر اين اساس هيئتي از آنکارا به رياست سدات اونال معاون وزير خارجه به همراه مقامات نظامي و امنيتي، 4 دور مذاکرات با همتاي روس خود در آنکارا و مسکو برگزار کرد تا طرف روس را ترغيب به دست کشيدن از عمليات کند. درباره خواسته ترکيه با سخنان ابراهيم کالين سخنگوي رياست جمهوري اين کشور روشن کننده اين بخش است که گفته است: تنها راه حل براي گذار از وضعيت شبه بن بست کنوني در ادلب، اين است که نيروهاي اسد، به خطوطي بازگردند که قبلاً در چارچوب توافق سوچي به آنها اشاره شده است. سرگئي لاوروف وزير خارجه روسيه نيز در پاسخ به خواسته ترکيه عنوان کرده است که "تنها راه حل اين است که تروريست‌ها و معارضين معتدل، از هم جدا شوند". اين همان خواسته‌اي است که طي ماه‌هاي اخير مقامات روسيه و سوريه بارها بر آن تاکيد داشتند؛ يعني جدا کردن تروريست‌ها و مقابله با آنها، خلع سلاح تروريست‌ها از تسليحات سنگين و تامين امنيت مسيرهاي مواصلاتي M4 و M5 که لاذقيه را به حسکه، و حلب را به دمشق و حماه متصل مي‌کند. اما ترکيه طي سال‌هاي گذشته يا نتوانسته يا نخواسته به اين تعهد عمل کند که باعث حملات گاه و بيگاه تروريست‌ها به پست‌هاي ديده‌باني روسيه و سوريه و نيز از کار انداخته شدن اين مسيرهاي مواصلاتي حياتي شده بود. بر همين مبنا بود که سوريه به پشتيباني روسيه اقدام به طرح ريزي عملياتي کرد تا ضمن رسيدن به اهداف مد نظر خود، ادلب را از لوث وجود تروريست‌ها پاکسازي کرده و تماميت ارضي سوريه را براي دمشق تثبيت کند. چرا ترکيه دست به اقدام زد؟ ترکيه که شرايط موجود را به زيان خود ديده و سرمايه گذاري‌هاي چند ده ميليارد دلاري خود براي تروريست‌ها و نيز اميد به تاثير گذاري در آينده سوريه از طريق در اختيار داشتن ادلب را در حال نابودي مي‌بيند با تمام توان وارد ميدان شده و تلاش دارد تا مانع ادامه عمليات سوريه در اين منطقه شود. در همين راستا بيش از يک هزار دستگاه تانک، نفربر و زره پوش و نيز چند هزار نيروي نظامي ترک از مرزهاي جنوبي ترکيه وارد ادلب شده مانع ادامه اين عمليات شود اما نتيجه آن تاکنون کشته و مجروح شدن بيش از 50 نيروي ترک، بمباران کاروان آنها و از بين رفتن بخشي از تسليحات سنگين آنهاست. گفته مي‌شود در آخرين ديدارهايي که بين هيئت‌هاي ترکيه و روسيه انجام گرفته طرف روس پيشنهاد خروج نيروهاي ترک تا فاصله 6 کيلومتري مرز سوريه را داده تا اگر دغدغه موج آوارگان را دارد در همين منطقه اسکانشان دهد اما اين پيشنهاد از سوي ترکيه رد شده است. در همين خصوص بود که ابراهيم کالين سخنگوي رياست جمهوري ترکيه اعلام کرد طرح‌ها و نقشه‌هاي ارائه شده از سوي روسيه را نمي‌پذيريم و نقاط ديده باني خود را جابجا نخواهيم کرد. تندتر شدن مواضع ترکيه با گذشت زمان و پيشروي بيشتر ارتش سوريه مواضع مقامات ترک نيز تندتر مي‌شود. رئيس جمهور ترکيه در همين راستا در اقدامي عجيب، ضرب الاجلي تعيين کرده و به دولت اسد هشدار داد که بايد تا پايان ماه جاري ميلادي به خطوط مرزي توافق سوچي بازگشته و دست از اعمال حاکميت بر ادلب بردارد. اين درخواست رئيس جمهور ترکيه از منظر حقوق و روابط بين‌الملل در نوع خود عجيب‌ترين درخواستي است که در ساليان اخير در مورد بحران سوريه بيان شده است. پس از آن نيز اردوغان طي اظهاراتي که هفته گذشته داشت عنوان کرد: ادلب را به اسد و حاميانش نخواهيم سپرد. آماده برقراري امنيت در ادلب براي مردم ترکيه و منطقه به هر بهاي ممکن هستيم. طرح و برنامه خود را براي ادلب آماده کرده‌ايم، مثل عمليات‌ گذشته مي‌گوييم هر آن ممکن است بياييم. اما نکته مهم اين است که اين‌ بار عمليات ترکيه به‌خلاف گذشته (عمليات شاخه زيتون، سپر فرات و چشمه صلح) ضدگروه‌هاي مسلح و تروريست نخواهد بود بلکه عليه ارتش سوريه است که اگر انجام شود با واکنش‌هاي تندي از سوي دمشق و کشورهاي تأثيرگذار در سوريه و نيز جامعه جهاني روبه‌رو خواهد شد. در همين رابطه «ديميتري پسکوف» سخنگوي کرملين تأکيد کرد: اگر اقدام ترکيه عليه نيروهاي مشروع دولت سوريه باشد که قطعاً همين طور است، بدترين سناريو از طرف آنکارا خواهد بود. واقعيت ميداني براي ترکيه به موازات اين اظهارات اما نگاهي به وضعيت ميداني سوريه نشان مي‌دهد که عليرغم اظهارات تند مقامات آنکارا، ترکيه با واقعيت ميداني تا حدود زيادي کنار آمده و تمام تلاش خود را به کار بسته تا سوريه را تا همين مقطع کنوني متوقف کند. نگاهي به نقشه ميداني نشان مي‌دهد که ارتش ترکيه نيروهاي خود را به صورت طولي کمي جلوتر از موضع کنوني ارتش سوريه مستقر کرده تا ضمن عدم اجازه به پيش روي بيشتر به دمشق، با مذاکره و چانه زني سياسي، مسکو را به قانع کردن موضع کنوني ميداني از سوي سوريه وادار کند. حقوق بين‌الملل چه مي‌گويد از منظر حقوق بين‌الملل، سوريه حق دارد تا تمام خاک خود را از لوث وجود تروريست‌ها پاکسازي کند و جامعه جهاني نيز عليرغم مواضعي که برخي کشورها عليه دولت اسد دارند، اين حق را براي سوريه قائل است و ترکيه نيز با علم به اين موضوع همه تلاش خود را به کار بسته تا با مذاکرات سياسي و حتي تهديد و اعزام نيرو مانع از پيش روي ارتش سوريه و يا جنگ احتمالي با آن شود. در مجموع مي‌توان گفت که ارتش سوريه با حمايت روسيه و مقاومت در حال پيش روي است و اين اقدام هم راستا با حقوق و موازين بين‌المللي بوده و پيشنهاد احتمالي روسيه به ترکيه نيز مي‌تواند نگراني ادعايي ترکيه مبني بر به راه افتادن موج آوارگان را برطرف کند. حال بايد ديد که آيا سوريه از اين حق قانوني خود استفاده خواهد کرد يا شرايط ميداني و سياسي وضعيت ديگري را رقم خواهد زد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---