رمزگشایی از جمله عجیب روحانی؛ ماجرای تورم ۵۲ درصدی چیست؟

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست. افزايش تورم در دو سال اخير با اوج‌گيري کسري بودجه دولت و نرخ ارز شتاب بيشتري گرفته، اين در حاليست که براي اولين بار حسن روحاني رئيس جمهوري اعلام کرد با برنامه‌هاي دولت نرخ تورم در سال ۹۸ از ۵۲ درصد به ۲۵ درصد در پايان اسفندماه کاهش يافته است.  حسن روحاني رئيس جمهوري در آخرين سخنان خود در سال ۹۸ اظهار داشت: در سالي که گذشت عليرغم همه فشارها، قهرمانان اقتصادي کشور از دولت و ملت و از همه نهاد‌ها و همه آن‌هايي که در صحنه بودند توانستند اقتصاد ما را در شرايط ثبات و آرامش نسبي قرار دهند. در اين سال از تورم نقطه به نقطه ۵۲ درصد رسيديم به ۲۵ درصد اين يعني افتخار براي ملت بزرگ ما. وي افزود: در سال ۹۸ آمار ۹ ماهه به ما مي‌گويد که روند رشد اقتصادي ما مثبت بوده، هم در ۳ ماهه اول و دوم و مخصوصاً در ۳ ماهه سوم، که هم اقتصاد بدون نفت مثبت است و هم اقتصاد با نفت ما مثبت است. اميدواريم ۳ ماهه چهارم هم ارقامي شبيه همان‌ها را داشته باشد و اين براي تاريخ ما بسيار اهميت دارد. آخرين سخنان روحاني در سال ۹۸؛ ماجراي تورم ۵۲ درصدي چيست؟تورم ۵۲ درصدي براي اولين بار اعلام شد محمود جامساز کارشناس مسائل اقتصادي در گفتگو با فرارو با اشاره به اينکه تورم اعلامي از سوي رئيس جمهوري اولين بار بوده که ذکر شده است، گفت: مطلبي که آقاي روحاني مبني بر کاهش تورم از ۵۲ درصد به ۲۵ درصد اعلام کرد، نقل آن تاکنون سابقه نداشته و تا قبل از آن چنين ميزان تورمي ذکر نشده بود، اين در حاليست که تورمي که همواره اعلام مي‌شود متوسطي از حدود ۳۷۵ قلم کالا بوده، اما تمام اين کالا‌ها مورد نياز مصرف مردم نيست. وي افزود: سبد معيشتي مردم حدود ۴۰ قلم کالا را شامل مي‌شود و تورم آن همواره بيش از آن چيزي است که مسئولان و مقامات آن را اعلام مي‌کنند، تورم اقلامي مانند بهداشت ودرمان، آموزش، خوراک، پوشاک ومسکن از جمله مواردي هستند که طي سال‌هاي گذشته افزايش‌بسيار زيادي را تجربه کرده، در اين رابطه بعضاً تورم اين کالا از ۱۵۰ درصد هم تجاوز پيدا کرده است. جامساز با بيان اينکه نرخ تورم را معمولاً از طريق فرمول لاسپيرز محاسبه مي‌کنند، اظهار داشت: در اين نوع از محاسبه، داده‌ها از اهميت بسيار زيادي برخوردار هستند، اين در حاليست که در ساليان گذشته جدال آماري بين مرکز آمار و بانک مرکزي هميشه وجود داشته، کدام از اين نهاد‌ها خود را مرجع اصلي اعلام آمار‌هاي رسمي مي‌دانند، اما بر اساس مداخله‌اي که دولت انجام داد، قرار بر اين شد که ديگر آمار‌هاي رسمي را مرکز آمار ايران اعلام کند، اما باز هم مشاهده مي‌کنيم که مسئولان آمار‌هاي متناقضي را از شاخص‌هاي اقتصاد کلان بيان مي‌کنند. اين اقتصاددان با تاکيد بر اينکه اعلام اعداد به هيچ عنوان نمي‌تواند ملاک عمل قرار گيرد و مهم باشد، بيان داشت: آن چيزي که از همه مهمتر است، آثار سياست‌هاي کلان دولت در زمينه‌هاي اقتصادي است، در اين راستا به دليل ناکارآمدي و عدم آشنايي مسئولان تصميم‌گير با علم اقتصاد اثرگذاري منفي اين سياست‌ها در سال‌هاي گذشته بسيار زياد بوده، به طوري که شاهد هستيم طي ساليان گذشته تمام شاخص‌هاي اقتصاد کلان از جمله رشد توليد ناخالص داخلي، تورم، نرخ رشد اقتصادي و...، همگي وضعيت بسيار بدي را تجربه کردند، اما نکته مهم اين است که تمامي شاخص‌ها ذکر شده اثر بسيار مهمي بر زندگي مردم گذاشته و آثار آن خيلي زود نمايان مي‌شود. تورم اين روزها بازهم در مسير افزايش است يکي از علل اصلي افزايش نرخ تورم استقراض دولت از بانک مرکزي است وي با اشاره به اينکه يکي از علل اصلي افزايش نرخ تورم استقراض دولت از بانک مرکزي است، بيان داشت: اين امر باعث رشد پايه پولي‌ و ضريب فزاينده مي‌شود که در ادامه موجبات رشد نقدينگي و افزايش تورم را فراهم مي‌آورد، همچنين با توجه به اين موضوع عليرغم اينکه توليد ثابت مانده و افزايش توليدي صورت نگرفته، قيمت‌ها با افزايش همراه مي‌شود، اين در حاليست که حقوق کارمندان و کارگران ثابت مانده، اما ما شاهد هستيم که نرخ تورم هرساله با رشد بسيار زيادي روبرو مي‌شود. اين کارشناس مسائل اقتصادي با اشاره به اينکه همواره طي ساليان گذشته قدرت خريد مردم با سير نزولي همراه بوده است، اضافه کرد: در اين رابطه تورم هر ساله سير صعودي داشته، اما در مقابل آن حقوق و مزاياي مزد بگيران همپاي نرخ تورم با رشد همراه نبوده، اين امر باعث کاهش قدرت خريد مردم و فقيرتر شدن آن‌ها شده، از سويي اين وضعيت سال‌ها ادامه داشته واين عقب‌ماندگي سال‌ها انباشت شده و حال خود در کوچک‌تر شدن سفره مردم نمايان کرده است. چرا قيمت‌ها در بازار کالا‌هاي اساسي بالا رفت؟ جامساز ادامه داد: افزايش تورم در بخش مسکن يکي از مواردي است که مشکلات زيادي را براي مردم به وجود آورده، در حال حاضر مستاجران بيش از ۶۰ درصد درآمد خود را به پرداخت اجاره بها اختصاص مي‌دهند، در چنين وضعيتي آن‌ها مجبور هستند که هر ساله محل زندگي خود را تغيير دهند که اين امر براي آن‌ها نيز چيزي جزء افزايش هزينه‌هاي زندگي را در پي ندارند، بنابراين همانطور که مشاهده مي‌کنيد در ساليان دراز سطح زندگي مردم به شدت کاهش يافته و اين مسئله در تمامي ابعاد و جنبه‌هاي زندگي مردم خود را نمايان ساخته که نتيجه آن نيز افت شديد رفاه اجتماعي بوده است. اين اقتصاددان با بيان اينکه دولت در سال آينده با کسري بودجه بسيار شديدي روبه رو است، اذعان داشت: به هيچ عنوان درآمد‌هاي وصولي دولت در بودجه سال جاري قابل تحقق نيست، دولت عنوان کرده روزي يک ميليون بشکه نفت به قيمت هر بشکه ۵۰ دلار به فروش خواهد رساند، اين در حاليست که اين روز‌ها به دليل شيوع ويروس کرونا بهاي طلاي سياه به محدوده ۲۰ دلاري وارد شده، بنابراين اين چنين درآمدي که دولت براي خود متصور بوده در سال ۹۹ قابليت تحقق آن وجود ندارد، از سوي ديگر دولت هر روز هنر کند با دور زدن تحريم‌ها حداکثر ۲۰۰ هزار بشکه نفت از طريق دور زدن تحريم‌ها بفروشد، اما وصول پول آن به دليل تحريم‌ها کار مشکي است و در اکثر اوقات در برابر نفت کالا دارو به ايران مي‌دهند. وي گفت: کسري بودجه دولت و کاهش درآمد‌هاي ارزي بر روي درآمد‌هاي ريالي، ميزان توليد واحد‌هاي صنعتي و همچنين رشد توليد ناخالص داخلي بسيار اثر گذار خواهد بود، در اين زمينه بر اساس پيش‌بيني‌ها تخمين زده مي‌شود که بيش از ۱۵۰ هزار ميليارد تومان دولت با کسري بودجه روبرو باشد، در شرايط کسري بودجه يکي از راه‌هاي اصلي جبران کسري بودجه، افزايش درآمد‌هاي مالياتي است، اما در اين بخش نيز دولت به دليل آنکه که فاقد ساز و کار لازم و مناسب براي وصول ماليات است، افزايش درآمد‌هاي مالياتي امکان پذير نيست، از سويي پيش‌بيني مي‌شود ساليانه به دليل عدم وجود نظام يکپارچه مالياتي، ۷۵ هزار ميليون تومان فرار مالياتي در نظام اقتصادي ايران وجود داشته باشد.