پوتین و دوستی مصلحتی با ترامپ

شيوع ويروس کوويد 19 در سطح جهاني به بهانه‌اي براي ارتباط‌هاي بيشتر ديپلماتيک تبديل شده است. روسيه در زمره کشورهايي است که چندان در مسير هجوم اخبار کرونايي قرار نگرفته است. 

خبرگزاري امريکايي سي‌ان‌ان در تازه‌ترين گزارش خبري به تماس‌هاي بيش از پيش شده دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات‌متحده امريکا با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه پرداخته است. براساس اين گزارش، ترامپ و پوتين در دو هفته گذشته تماس‌هاي مداوم بيشتري با هم داشته‌اند به‌گونه‌اي که ميزان تماس‌هاي تلفني اين دو مقام در اين دو هفته به بالاترين تعداد از 2016 تا به امروز رسيده است. به نظر مي‌رسد که کرملين قصد دارد از فرصت اپيدمي کرونا براي نزديک‌تر شدن به دونالد ترامپ در راستاي تنش‌زدايي از رابطه مسکو و واشنگتن استفاده کند. روساي جمهور امريکا و روسيه در دو هفته گذشته حداقل چهار بار با هم تلفني صحبت کرده‌اند که به گزارش سي‌ان‌ان اين تعداد تماس تلفني ميان پوتين و ترامپ بي‌سابقه بوده است. نگاهي به گزارش تماس‌هاي تلفني دو رييس‌جمهور نشان مي‌دهد که چگونگي مبارزه با کرونا و همچنين جنگ قيمت‌ها که به بي‌ثباتي بازار نفت منتهي شده اصلي‌ترين محورهاي گفت‌وگوي تلفني پوتين و ترامپ را به خود اختصاص داده است. اين تماس‌هاي تلفني در حالي ميان سران دو کشور برقرار شده که پوتين و ترامپ هر دو با چالش‌هاي سياسي در داخل کشورهاي‌شان روبه‌رو شده‌اند و تصور مي‌کنند که مي‌توانند با تنش‌زدايي از رابطه دوجانبه کرملين و کاخ سفيد تا حدودي راهي براي نجات بيابند. با اين همه برخي تحليلگران معتقدند که تلاش پوتين براي تعميق دوستي شخصي با ترامپ مي‌تواند با ريسک‌هايي براي امريکا و شخص رييس‌جمهور اين کشور همراه باشد.

 يک کارشناس مسائل شرق دور در اين رابطه به سي‌ان‌ان مي‌گويد: مصالحه با ايالات‌متحده سياست قديمي پوتين براي زيرسوال بردن قدرت امريکا به عنوان بازيگري مهم در سيستم بين‌المللي و همچنين تضعيف اتحاد اروپا و امريکاست. هر چه روسيه در اين مسير موفق‌تر شود، فشار کمتري را از جانب کمپ نامتحد و از هم گسسته غرب متحمل مي‌شود. تلاش پوتين براي دوستي با ترامپ در حقيقت به معني دور زدن بروکراسي امنيت ملي امريکا، وزارت خارجه، پنتاگون و جامعه اطلاعاتي اين کشور است. نهادهايي که بسيار بيش از شخص رييس‌جمهور به روسيه و نيت‌هايش مشکوک هستند. سي‌ان‌ان در ادامه مي‌نويسد: رابطه روسيه و امريکا در دوره رياست‌جمهوري ترامپ پيچيده‌تر از قبل شده است. هر چند که رابطه شخصي ترامپ با پوتين گرم است اما مسکو به دليل تحولات اوکراين و اشغال کريمه به اضافه ادعاي دخالت کرملين در انتخابات رياست‌جمهوري 2016 امريکا متحمل تحريم‌هاي واشنگتن شده است. ليست اختلاف‌هاي کاخ سفيد با کرملين کم نيستند: جدا از مساله اوکراين و دخالت روسيه در انتخابات امريکا، دو کشور درباره فعاليت‌هاي سايبري روسيه، نقش حقوق بشر در اين کشور، سياست‌هاي روسيه در قبال سوريه، کره‌شمالي و ونزوئلا با هم اختلاف‌هاي بسياري دارند. در نتيجه همين اختلاف‌ها بوده که تنش ميان مسکو و واشنگتن بعضا از دعواهاي ديپلماتيک ميان کشورها فراتر رفته است. روز چهارشنبه هفته گذشته بود که نيروي دريايي امريکا اعلام کرد يک جت سوخو 35 روسيه اقدام به ايجاد مزاحمت براي هواپيماهاي نظارتي امريکا هنگام گشت‌زني اين هواپيماها در محدوده هوايي بين‌المللي بر فراز درياي مديترانه کرده است. همان روز روسيه دست به آزمايش موشک ضدبالستيک کرد که اين اقدام از سوي مقام‌هاي امريکايي تحريک‌زا خوانده شد. تنش‌هاي به وجود آمده در رابطه واشنگتن با مسکو عملا همکاري‌هاي دوجانبه دو کشور در برخي حوزه‌هاي مشترک را هم زير سوال برده است: به عنوان نمونه معاهده نيو استارت در فوريه سال 2021 منقضي مي‌شود اما دو کشور هنوز نتوانسته‌اند درباره مفاد معاهده جديد به توافقي دست پيدا کنند. جمعه گذشته بود که مايک پمپئو، وزير خارجه امريکا در گفت‌وگوي تلفني با همتاي روس خود اعلام کرد که هرگونه بازخواني نيو استارت بايد شامل چين هم بشود. برخي تحليلگران بر اين باورند که اين پيشنهاد به معناي تلاش براي مقصر جلوه دادن پکن در هرگونه شکست مذاکراتي محتمل است. ذخيره مواد هسته‌اي چين بسيار کمتر از امريکا يا روسيه است لذا هيچ دليلي ندارد که پکن با حضور در مذاکرات سه‌جانبه با مسکو و واشنگتن دست به کوچک ‌کردن بيشتر اين ذخاير بزند. در داخل امريکا نيز مخالفت‌ها با روسيه به‌خصوص به دليل نزديک شدن به رقابت انتخاباتي 2020 بيشتر شده و کنگره همچنان وضع تحريم‌هاي بيشتر عليه مسکو را بررسي مي‌کند؛ تحريم‌هايي که اين‌بار قاعدتا بايد بخش نفتي روسيه را شامل شود. با اين همه سياست ترامپ در قبال مسکو بسيار کمتر از کنگره و برخي اعضاي دولت امريکا خصمانه است. پوتين با همين پشتوانه به ساير چهره‌هاي حاضر در دولت امريکا نشان داده که رويکرد و نگاه آنها به روسيه اهميتي براي کرملين ندارد، چراکه سکاندار کرملين دسترسي مستقيم به شخص رييس‌جمهور امريکا دارد. آنجلا استنت از کارشناسان مرکز اوراسيا دانشگاه جورج تاون در اين باره مي‌گويد: تماس‌هاي پوتين با ترامپ از يک الگوي آشنا پيروي مي‌کند. اين دو رييس‌جمهور هربار با هم ديدار يا تماس تلفني داشته‌اند، اغيار را به راحتي ناديده گرفته‌اند. همواره ديده‌ايم که پوتين و ترامپ با هم ديدار يا گفت‌وگو داشته‌اند آن‌هم در حالي که خبري از بقيه نبوده است. اين ديدارهاي خصوصي و دونفره به ويژگي رابطه ترامپ و پوتين تبديل شده است. مثلا ما نمي‌دانيم که اين دو مقام در تاريخ جولاي سال 2018 در ديداري دو جانبه در فنلاند به هم چه گفتند؛ ديداري که در آن برخلاف عرف رايج ديپلماتيک فقط پوتين، ترامپ و يک مترجم حضور داشتند. مت روجانسکي از کارشناسان مرکز ويلسون در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان اعتقاد دارد که اين رويکرد برگرفته از بي‌اعتمادي ترامپ به سيستم بروکراسي امريکاست. اين کارشناس با اشاره به طرح اتهام‌هايي درباره تباني تيم انتخاباتي ترامپ در سال 2016 با روسيه مي‌گويد: ما رييس‌جمهوري داريم که به دليل پرونده راشاگيت و استيضاح ديگر به چهره‌هاي حاضر در دولت خود هم اعتماد ندارد. وقتي صحبت از ترامپ و پوتين مي‌شود، پروسه سياسي معمول جوابگو نيست. به گزارش سي‌ان‌ان، ترامپ هيچ‌گاه پيش از اين در تماس تا اين اندازه عيان با همتاي روس خود نبوده است. براساس آمار سي‌ان‌ان، اين دو رييس‌جمهور تاکنون 16بار با هم گفت‌وگوي تلفني داشته و شش‌بار هم چهره به چهره ديدار کرده‌اند. در سه سال گذشته هر بار بحراني بالا گرفته فاصله تماس‌هاي دو طرف هم کمتر شده است. مثلا مناقشه اخير بر سر نفت در اجلاس اوپک به بهانه‌اي براي تماس‌هاي مداوم دو رييس‌جمهور تبديل شد. البته حوزه‌هاي همکاري دو رييس‌جمهور هم در اين سه سال کم نبوده‌اند. دو مقام در پرونده ‌سوريه براي پايان دادن به بحران با هم همکاري کردند. درباره نحوه تنش‌زدايي از بحران هسته‌اي کره‌شمالي رايزني داشتند و البته اين دو حوزه دقيقا همان پرونده‌هايي هستند که باراک اوباما هم تلاش کرد با روس‌ها پيش ببرد. تماس‌هايي با مصرف داخلي آنجلا استنت در بخش‌هاي ديگري از گفت‌وگو با سي‌ان‌ان مي‌گويد: فشارهاي سياسي داخلي روي پوتين يکي ديگر از دلايل رويکرد مصالحه‌جويانه او در مقابل همتاي امريکايي‌اش است. يک ماه پيش روسيه از تفاهم با عربستان درباره ميزان نفت توليدي سر باز زد که اين امتناع منجر به افزايش بهاي نفت شد. هرج و مرجي که پس از اين اتفاق بازار جهاني نفت و به تبع آن اوضاع اقتصادي روسيه را دربرگرفت تبعات بسياري براي پوتين دارد که تنها يکي از آنها اين است که او بايد رفراندوم مدنظر که قرار بود اواخر اين ماه برگزار شود را به تعويق بيندازد؛ رفراندومي که درنتيجه آن پوتين مي‌توانست با خيال راحت تا 2036 بر کرسي قدرت در روسيه تکيه کند اما اتفاق‌هايي که در نتيجه جنگ نفتي رخ داد منجر به کاهش محبوبيت پوتين در روسيه شد. تاتيانا استانوايا از پژوهشگران موسسه کارنگي در اين باره مي‌گويد: مجموعه حوادثي که در چند ماه اخير به ضرر روسيه رخ داده عملا پوتين را با بدترين بحران چند سال اخير زمامداري‌اش روبه‌رو کرده است. آنجلا استنت درباره هدف اصلي پوتين از نزديک شدن به روسيه مي‌گويد: اگر ترامپ با روسيه به عنوان بازيگري جدي در عرصه بين‌المللي برخورد کند اين مساله مي‌تواند به کمک رييس‌جمهور روسيه در عرصه داخلي برود. رابطه روسيه و امريکا همواره ملغمه‌اي از رقابت و همکاري بوده است. به نظر مي‌رسد که تنها کاري که هر کدام از طرفين بايد انجام بدهند اين است که بدانند در چه حوزه‌هايي همکاري ممکن است و در چه حوزه‌هايي بايد بي‌خيال هرگونه همکاري دوجانبه بشوند. مت روجانسکي در اين باره مي‌گويد: کرملين قطعا در حال استفاده از فرصت ويروس کرونا و پيشنهاد همکاري براي مهار آن در راستاي عادي‌سازي رابطه با امريکاست. البته اين بدان معنا نيست که تلاش براي همکاري دسته‌جمعي در ميانه يک اپيدمي جهاني اشتباه است. در حال حاضر نيز واشنگتن مي‌تواند پيشنهاد پوتين براي همکاري را جدي بگيرد و روي آن سرمايه‌گذاري کند. روسيه و امريکا همچنين مي‌توانند در دوره پساکرونا با يکديگر همکاري کنند اما اينکه امريکا مابه‌ازاي اين تنش‌زدايي چه چيزي را مطالبه کند به شخص ترامپ و زيرکي او بستگي دارد. #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---