تشکر ونزوئلا-قاطعیت ایران

> تشکر فارسي مادورو از ايران درچنين شرايطي است که روز پنج شنبه نيکلاس مادورو رئيس جمهوري ونزوئلا از ايران تشکر کرد و به فارسي نيز به نشانه تشکر گفت:«ايران، سلام عليکم». در همين حال يکي از چالش‌هايي که وجود دارد واکنش آمريکا به اين نفتکش‌ها خواهد بود. نزديکي جغرافيايي ونزوئلا به ايالات متحده و حضور نيروهاي دريايي اين کشور در منطقه موجب شده تا برخي گمانه زني‌ها نسبت به واکنش ايالات متحده به وجود‌ آيد. در همين حال ولاديمير پادرينو وزير دفاع ونزوئلا اعلام کرد که به محض ورود تانکرهاي حامل سوخت ايران به منطقه اقتصادي واقع در آمريکاي جنوبي، نيرويي از ارتش ونزوئلا اين تانکرها را اسکورت مي‌کنند. او در گفت وگويي تلويزيوني تاکيد کرد: اين نيرو از تانکرهاي حامل سوخت ايراني استقبال و از ملت ايران نيز به خاطر حمايت و همکاري تقدير و تشکر مي‌کند. وزير دفاع ونزوئلا خاطرنشان کرد که دولت اين کشور همواره با وزير دفاع ايران در تماس است. از سوي ديگر يک سخنگوي وزارت دفاع ايالات متحده آمريکا(پنتاگون) اعلام کرد که وي هيچ اطلاعي از برنامه‌هاي اين کشور براي توقيف نفتکش‌هاي ايران در مسير حرکت به سمت ونزوئلا ندارد. اين سخنگوي پنتاگون گفت که صادرات مواد نفتي توسط ايران به ونزوئلا نقض آشکار تحريم‌هاي بين‌الملل عليه هر دو کشور است. وي هم‌چنين افزود که در حال حاضر هيچ اطلاعي از عمليات نظامي و برنامه‌هاي دولت آمريکا براي توقيف نفتکش‌هاي ايراني و جلوگيري از اين صادرات ندارد.

> طرح جديد مادورو علاوه براين از ونزوئلا خبر مي‌رسد که اين کشور به دنبال طرحي براي استفاده از بخش خصوصي در دور زدن تحريم‌هاي ايالات متحده نسبت به بخش بنزين و فرآورده‌هاي نفتي است. طرح نيکلاس مادورو، رئيس جمهور ونزوئلا، شرکت نفتي دولتي PDVSA به شرکت‌هاي خصوصي اجازه خواهد داد سوخت وارد و توزيع کنند و به اين طريق از تحريم‌هاي آمريکا که نهادهاي دولتي را هدف گرفته است، اجتناب خواهد کرد. اين اقدام با افزايش قيمت‌ها همراه خواهد بود. در اين بين، انتظار مي‌رود نفتکش‌هاي ايراني حامل ميليون‌ها بشکه بنزين تا پايان هفته جاري به ونزوئلا برسند. وزارت خارجه ايران اعلام کرده که هرگونه اقدام آمريکا براي متوقف کردن اين نفتکش‌ها با واکنش سريع و قاطع روبرو خواهد شد. خوان گوايدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا هشدار داده که به اين نفتکش‌ها نبايد اجازه داده شود لنگر بياندازند. تکنسينهاي ايراني در پالايشگاه‌هاي کاردون و آموي سرگرم تعمير تاسيسات هستند. در آوريل بيش از ده‌ها پرواز از تهران انجام گرفت و متخصصان به همراه مواد و قطعات براي مجتمع پالايشگاهي پاراگوانا به اين کشور وارد شدند. اصلاح سيستم توزيع بنزين ونزوئلا به معناي پايان يافتن کنترل قيمتهاست که باعث شده بود مردم ونزوئلا تقريبا مجاني باک خودرويشان را پر کنند. همچنين چنين اقدامي به معناي تغيير شديد فرهنگ ملي و کاهش اختيارات دولت بر دارايي مرکزي اين کشور است. شرکت PDVSA هم ميليونها دلاري که در يارانه‌ها از دست داده است، جبران خواهد کرد. اما چنين اقدامي بدون ريسک سياسي نخواهد بود. مردم ونزوئلا بنزين مجاني را حق طبيعي خود مي‌دانند و زماني که قيمتها در سال ۱۹۸۹ افزايش داده شدند، کاراکاس صحنه شورشهاي خشونت آميز شد. مردم ونزوئلا قرنطينه فعلي را که با هدف مقابله با شيوع ويروس کرونا اعمال شده است، پذيرفته‌اند اما ويروس کرونا قربانيان اندکي در ونزوئلا داشته و هدف اصلي اين قرنطينه، نگه داشتن مردم در خانه در شرايط کمبود بنزين بوده است. با کاهش محدوديت‌هاي قرنطينه و ازسرگيري رفت و آمدها، بحران کمبود سوخت دوباره خود را نشان مي‌دهد و مخالفان که با حمايت آمريکا در تلاش براي سرنگوني دولت مادورو هستند، ناچار خواهند بود با احتياط به چنين طرحي واکنش نشان دهند. کمبود به خصوص در مناطق روستايي ونزوئلا چندين سال است که وجود دارد و ناشي از سوء مديريت شرکت PDVSA است. اين بحران اکنون به کاراکاس رسيده و ارتش حفاظت جايگاههاي سوخت را برعهده گرفته است و تنها پرسنل منتخب مي‌توانند سهميه بنزين را که براي هر خودرو ۲۰ ليتر تعيين شده است، دريافت کنند. مردم ونزوئلا که سابق بر اين ارزان‌ترين بنزين دنيا را داشتند، اکنون در بازار سياه براي هر ليتر بنزين چهار دلار پرداخت مي‌کنند. وزارت نفت ونزوئلا سال گذشته طرحي را براي افزايش قيمت بنزين به سطح بين‌المللي ارايه کرد اما اين طرح همچنان در دفتر معاون رئيس جمهور خاک مي‌خورد که نشان دهنده حساسيت موضوع است. اما به نظر مي‌رسد که تغييرات در راه است و اتصال اينترنتي ۲۵۰ جايگاه از ۱۵۳۰ جايگاه سوخت در اين کشور مورد بررسي قرار گرفته است. در حال حاضر جايگاه‌هاي سوخت پول نقد دريافت مي‌کنند اما زماني که کارتهاي اعتباري مجددا مورد استفاده قرار بگيرند، قيمتها احتمالا به دلار تعيين خواهد شد. حاميان مادورو در مجلس موسسان ملي اين کشور موافق افزايش قيمت هستند. تغييري در اين سطح مستلزم اقدامات قانوني و حقوقي است و ممکن است با مخالفت اپوزيسيون روبرو شود بنابراين مادورو ممکن است موضوع را به دادگاه عالي اين کشور بسپارد که وفادارانش اکثريت آن را در اختيار دارند. نشريه معتبر «تايم» در گزارشي عنوان داشت در حالي که تنش ميان ايران و آمريکا اوج گرفته است، تهران پنج نفتکش پر از سوخت خود را به ونزوئلا گسيل کرده است. اين کشتي‌ها در حالي حدود ۱۷۵ هزار تن محموله را منتقل مي‌کنند که هر دو کشور صادرکننده و واردکننده تحت تحريم کاخ سفيد قرار دارند. اين اقدام چند هفته پس از دريافت هوايي برخي کمک‌هاي پالايشگاهي از سوي تهران به کاراکاس صورت مي‌گيرد. از ديدگاه ‌اين نشريه، اقدام فوق از يک طرف منابع مالي مورد نياز براي ايران را تا حدودي تامين مي‌کند اما همزمان دولت و رئيس جمهوري ايالات متحده را که ايران و ونزوئلا را با فشار حداکثري تحريم‌ها روبرو کرده است، تحت فشار شديدي قرار مي‌دهد. از ديدگاه تحليلگر تايم، اقدام تازه را بايد در چارچوب همان تنش‌هاي نفتي سال قبل ارزيابي کرد که شکل و مکان آن تغيير کرده است. هنوز واکنش آمريکا به نفتکش‌ها مشخص نشده است. وزارت خزانه‌داري و گارد ساحلي هشداري را براي صنايع دريايي در مورد تاکتيک‌هاي نقض تحريم‌ها صادر کرده‌اند اما مقامات پنتاگون از ابراز نظر خودداري مي‌کنند. انديشکده آمريکايي «کارنگي» اعتقاد دارد ايران پيش از اين تلاش‌هاي گسترده‌اي را براي افزايش تعامل با آمريکاي لاتين انجام داده بود. تهران با اقدامات خود نه تنها نفوذش را افزايش داد بلکه موجب تقويت ديدگاه ساختار ‌چندقطبي جهان شد که تشديد رويکردهاي ضدآمريکايي در آن منطقه را به همراه داشت. طبق تحليل اين اتاق فکر، از ديدگاه واشنگتن حضور ايران در نيمکره غربي تهديد محسوب مي‌شود و اين سياست همچون نگاه دولت «جان اف. کندي» به حضور اتحاد جماهير شوروي در کوبا مقايسه مي‌شود. ايران حضور و نفوذ در آمريکاي لاتين را از جمله ظرفيت‌هاي خود و ابزاري جهت ضربه زدن و عقب راندن واشنگتن مي‌بيند. به نوشته کارنگي، کاخ سفيد در دوره ترامپ با همراهي «مايک پومپئو» تصميم گرفته است تا نفوذ ايراني‌ها در آمريکاي لاتين را از بين ببرد. در اين راستا تشديد تلاش‌هاي ديپلماتيک واشنگتن در کشورهاي اين منطقه با رويکرد فشار حداکثري رئيس جمهوري آمريکا همراه شده است. در اين فرايند دولت ترامپ ديدگاه خاص خود را به دکترين مونروئه دارد؛ بدين نحو که نبايد به کشورهاي آمريکا لاتين اجازه دهد تا سياست خارجي مستقلي را اجرايي سازند که به روابطي عميق و زيربنايي با ايران منجر مي‌شود. به اعتقاد گروهي از تحليلگران اين هشدارها ممکن است باعث افزايش دوباره تنش ميان ايران و ايالات متحده شود. اين درحالي است که ماه گذشته آمريکا از مانورهاي نيروهاي ايراني در خليج فارس خبر داده بود. تحليلگر مرکز پژوهشي «ميدل ايست مانيتور» اما بر اين باور است يکي از اهداف اين اقدام ايران شکستن تحريم‌هاي ايالات متحده است.

> پاسخ‌هاي ايران به تهديدات احتمالي همه اين واکنش‌ها و تحليل‌ها درحالي است که پيش از اين علي ربيعي سخنگوي دولت درباره حرکت نفتکش‌هاي ايران به سمت ونزوئلا و مباحث شکل گرفته حول اين موضوع گفت:«ايران و ونزوئلا دو کشور و دولت مستقل هستند. ما به علاوه همه دنيا با ونزوئلا نيز مبادلات تجاري داريم. ايران کالاهايي به ونزوئلا مي‌دهد و اجناسي هم مي‌گيرد، اين موضوع در دنيا به کسي ارتباط ندارد. ما و ونزوئلا دو دولت مستقل هستيم و تبادل کالاهاي مختلف داريم و دست روي دست نمي‌گذاريم و نفت خود را مي‌فروشيم.» علاوه بر اين عباس عراقچي معاون سياسي وزارت خارجه نيز روابط تجاري ايران و ونزوئلا را روابطي کاملا مشروع و قانوني دانست و اظهار کرد:«توسل به اقدامات قهري يا ديگر رفتارهاي قلدرمآبانه از سوي آمريکا تهديدي براي آزادي کشتيراني و تجارت بين‌المللي و جريان آزاد انرژي بوده و تجلي آشکار دزدي دريايي و نقض فاحش حقوق بين‌الملل و مغاير با اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد به شمار مي‌آيد.» معاون سياسي وزير امور خارجه هشدار داد:«هر گونه تهديد عليه نفتکش‌هاي ايراني با واکنش فوري و قاطع ايران مواجه خواهد شد و دولت آمريکا مسئول عواقب آن خواهد بود. سفير سوئيس نيز اعلام کرد مراتب را بلافاصله به مقامات دولت آمريکا منتقل خواهد کرد.»

> نقض برجام نيست درباره اينکه صادرات فرآورده‌هاي نفتي ايران به ونزوئلا چه روندي را مي‌تواند داشته باشد و چه نکاتي را بايد در اين زمينه مدنظر قرار دهيم گفتگو کرديم با يک تحليلگر مسائل بين الملل. علي بيگدلي به «آفتاب يزد» گفت:«به لحاظ حقوقي اين تصميم ايران براي صادرات بنزين و فرآورده‌هاي نفتي منعي ندارد اگر تا کنون نيز چنين اقدامي را شاهد نبوديم به دليل اين است که مشتري وجود نداشته است و حالا با توجه به محدوديت‌هايي که ونزوئلا براي تامين فرآورده‌هاي نفتي خود دارد اين فرصت استثنايي براي ما به وجود آمده است بنابراين چنين رخدادي نقض برجام از طرف ايران نيز به شمار نمي‌رود و اين اقدام به لحاظ حقوقي منعي ندارد.» او افزود:«يکي از مباحثي که در اين زمينه وجود دارد اين است که آيا ايالات متحده تصميمي براي توقيف اين نفتکش‌ها خواهد گرفت يا خير؟ اگر چنين بحثي مطرح شود در واقع بايد گفت وارد مرحله جديدي شده‌ايم، اگرچه وزير دفاع ونزوئلا گفته آنها نفتکش‌ها را اسکورت مي‌کنند اما نيروي دريايي اين کشور از توان بالايي برخوردار نيست و توقيف نفتکش‌ها مي‌تواند با توجه به اينکه ايران گفته پاسخ‌هايي را مدنظر قرار داده باعث افزايش تنش‌ها در خليج فارس مي‌شود. به هرحال بايد اين 10 تا 12 روز آينده را منتظر شويم». بيگدلي در ادامه گفت:«با توجه به ادامه تحريم‌هاي ثانويه و کارزار فشار حداکثري ايالات متحده صادرات به ونزوئلا يکي از معدود فرصت‌هايي است که پيش آمده و مشتري‌هاي ديگر تابع آمريکا هستند.» او در پايان گفت:«برخي ديگر از کشورها نظير سوريه نيز خريدار نفت يا فرآورده‌هاي نفتي ايران بودند با اين حال مزيت ونزوئلا اين است که با توجه به ذخاير طلايي که دارد مي‌تواند در قبال اين صادرات نفت و بنزين ايران، درآمدهايي را براي کشور حاصل کند.» به نظر مي‌رسد بايد در حدود دو هفته آينده منتظر کنش و واکنش‌هاي بسياري باشيم که مي‌تواند رابطه و تنش ميان تهران و واشنگتن را اينبار به واسطه‌اي به نام ونزوئلا وارد مرحله‌اي جديد کند.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar

---

بازار

---