تشکر ونزوئلا-قاطعیت ایران

> تشکر فارسی مادورو از ایران
درچنین شرایطی است که روز پنج شنبه نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا از ایران تشکر کرد و به فارسی نیز به نشانه تشکر گفت:«ایران، سلام علیکم». در همین حال یکی از چالش‌هایی که وجود دارد واکنش آمریکا به این نفتکش‌ها خواهد بود. نزدیکی جغرافیایی ونزوئلا به ایالات متحده و حضور نیروهای دریایی این کشور در منطقه موجب شده تا برخی گمانه زنی‌ها نسبت به واکنش ایالات متحده به وجود‌ آید. در همین حال ولادیمیر پادرینو وزیر دفاع ونزوئلا اعلام کرد که به محض ورود تانکرهای حامل سوخت ایران به منطقه اقتصادی واقع در آمریکای جنوبی، نیرویی از ارتش ونزوئلا این تانکرها را اسکورت می‌کنند. او در گفت وگویی تلویزیونی تاکید کرد: این نیرو از تانکرهای حامل سوخت ایرانی استقبال و از ملت ایران نیز به خاطر حمایت و همکاری تقدیر و تشکر می‌کند. وزیر دفاع ونزوئلا خاطرنشان کرد که دولت این کشور همواره با وزیر دفاع ایران در تماس است. از سوی دیگر یک سخنگوی وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا(پنتاگون) اعلام کرد که وی هیچ اطلاعی از برنامه‌های این کشور برای توقیف نفتکش‌های ایران در مسیر حرکت به سمت ونزوئلا ندارد. این سخنگوی پنتاگون گفت که صادرات مواد نفتی توسط ایران به ونزوئلا نقض آشکار تحریم‌های بین‌الملل علیه هر دو کشور است. وی هم‌چنین افزود که در حال حاضر هیچ اطلاعی از عملیات نظامی و برنامه‌های دولت آمریکا برای توقیف نفتکش‌های ایرانی و جلوگیری از این صادرات ندارد.

> طرح جدید مادورو
علاوه براین از ونزوئلا خبر می‌رسد که این کشور به دنبال طرحی برای استفاده از بخش خصوصی در دور زدن تحریم‌های ایالات متحده نسبت به بخش بنزین و فرآورده‌های نفتی است. طرح نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا، شرکت نفتی دولتی PDVSA به شرکت‌های خصوصی اجازه خواهد داد سوخت وارد و توزیع کنند و به این طریق از تحریم‌های آمریکا که نهادهای دولتی را هدف گرفته است، اجتناب خواهد کرد. این اقدام با افزایش قیمت‌ها همراه خواهد بود. در این بین، انتظار می‌رود نفتکش‌های ایرانی حامل میلیون‌ها بشکه بنزین تا پایان هفته جاری به ونزوئلا برسند. وزارت خارجه ایران اعلام کرده که هرگونه اقدام آمریکا برای متوقف کردن این نفتکش‌ها با واکنش سریع و قاطع روبرو خواهد شد. خوان گوایدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا هشدار داده که به این نفتکش‌ها نباید اجازه داده شود لنگر بیاندازند. تکنسینهای ایرانی در پالایشگاه‌های کاردون و آموی سرگرم تعمیر تاسیسات هستند. در آوریل بیش از ده‌ها پرواز از تهران انجام گرفت و متخصصان به همراه مواد و قطعات برای مجتمع پالایشگاهی پاراگوانا به این کشور وارد شدند. اصلاح سیستم توزیع بنزین ونزوئلا به معنای پایان یافتن کنترل قیمتهاست که باعث شده بود مردم ونزوئلا تقریبا مجانی باک خودرویشان را پر کنند. همچنین چنین اقدامی به معنای تغییر شدید فرهنگ ملی و کاهش اختیارات دولت بر دارایی مرکزی این کشور است. شرکت PDVSA هم میلیونها دلاری که در یارانه‌ها از دست داده است، جبران خواهد کرد. اما چنین اقدامی بدون ریسک سیاسی نخواهد بود. مردم ونزوئلا بنزین مجانی را حق طبیعی خود می‌دانند و زمانی که قیمتها در سال ۱۹۸۹ افزایش داده شدند، کاراکاس صحنه شورشهای خشونت آمیز شد. مردم ونزوئلا قرنطینه فعلی را که با هدف مقابله با شیوع ویروس کرونا اعمال شده است، پذیرفته‌اند اما ویروس کرونا قربانیان اندکی در ونزوئلا داشته و هدف اصلی این قرنطینه، نگه داشتن مردم در خانه در شرایط کمبود بنزین بوده است. با کاهش محدودیت‌های قرنطینه و ازسرگیری رفت و آمدها، بحران کمبود سوخت دوباره خود را نشان می‌دهد و مخالفان که با حمایت آمریکا در تلاش برای سرنگونی دولت مادورو هستند، ناچار خواهند بود با احتیاط به چنین طرحی واکنش نشان دهند. کمبود به خصوص در مناطق روستایی ونزوئلا چندین سال است که وجود دارد و ناشی از سوء مدیریت شرکت PDVSA است. این بحران اکنون به کاراکاس رسیده و ارتش حفاظت جایگاههای سوخت را برعهده گرفته است و تنها پرسنل منتخب می‌توانند سهمیه بنزین را که برای هر خودرو ۲۰ لیتر تعیین شده است، دریافت کنند. مردم ونزوئلا که سابق بر این ارزان‌ترین بنزین دنیا را داشتند، اکنون در بازار سیاه برای هر لیتر بنزین چهار دلار پرداخت می‌کنند. وزارت نفت ونزوئلا سال گذشته طرحی را برای افزایش قیمت بنزین به سطح بین‌المللی ارایه کرد اما این طرح همچنان در دفتر معاون رئیس جمهور خاک می‌خورد که نشان دهنده حساسیت موضوع است. اما به نظر می‌رسد که تغییرات در راه است و اتصال اینترنتی ۲۵۰ جایگاه از ۱۵۳۰ جایگاه سوخت در این کشور مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر جایگاه‌های سوخت پول نقد دریافت می‌کنند اما زمانی که کارتهای اعتباری مجددا مورد استفاده قرار بگیرند، قیمتها احتمالا به دلار تعیین خواهد شد. حامیان مادورو در مجلس موسسان ملی این کشور موافق افزایش قیمت هستند. تغییری در این سطح مستلزم اقدامات قانونی و حقوقی است و ممکن است با مخالفت اپوزیسیون روبرو شود بنابراین مادورو ممکن است موضوع را به دادگاه عالی این کشور بسپارد که وفادارانش اکثریت آن را در اختیار دارند. نشریه معتبر «تایم» در گزارشی عنوان داشت در حالی که تنش میان ایران و آمریکا اوج گرفته است، تهران پنج نفتکش پر از سوخت خود را به ونزوئلا گسیل کرده است. این کشتی‌ها در حالی حدود ۱۷۵ هزار تن محموله را منتقل می‌کنند که هر دو کشور صادرکننده و واردکننده تحت تحریم کاخ سفید قرار دارند. این اقدام چند هفته پس از دریافت هوایی برخی کمک‌های پالایشگاهی از سوی تهران به کاراکاس صورت می‌گیرد. از دیدگاه ‌این نشریه، اقدام فوق از یک طرف منابع مالی مورد نیاز برای ایران را تا حدودی تامین می‌کند اما همزمان دولت و رئیس جمهوری ایالات متحده را که ایران و ونزوئلا را با فشار حداکثری تحریم‌ها روبرو کرده است، تحت فشار شدیدی قرار می‌دهد. از دیدگاه تحلیلگر تایم، اقدام تازه را باید در چارچوب همان تنش‌های نفتی سال قبل ارزیابی کرد که شکل و مکان آن تغییر کرده است. هنوز واکنش آمریکا به نفتکش‌ها مشخص نشده است. وزارت خزانه‌داری و گارد ساحلی هشداری را برای صنایع دریایی در مورد تاکتیک‌های نقض تحریم‌ها صادر کرده‌اند اما مقامات پنتاگون از ابراز نظر خودداری می‌کنند. اندیشکده آمریکایی «کارنگی» اعتقاد دارد ایران پیش از این تلاش‌های گسترده‌ای را برای افزایش تعامل با آمریکای لاتین انجام داده بود. تهران با اقدامات خود نه تنها نفوذش را افزایش داد بلکه موجب تقویت دیدگاه ساختار ‌چندقطبی جهان شد که تشدید رویکردهای ضدآمریکایی در آن منطقه را به همراه داشت. طبق تحلیل این اتاق فکر، از دیدگاه واشنگتن حضور ایران در نیمکره غربی تهدید محسوب می‌شود و این سیاست همچون نگاه دولت «جان اف. کندی» به حضور اتحاد جماهیر شوروی در کوبا مقایسه می‌شود. ایران حضور و نفوذ در آمریکای لاتین را
از جمله ظرفیت‌های خود و ابزاری جهت ضربه زدن و عقب راندن واشنگتن می‌بیند. به نوشته کارنگی، کاخ سفید در دوره ترامپ با همراهی «مایک پومپئو» تصمیم گرفته است تا نفوذ ایرانی‌ها در آمریکای لاتین را از بین ببرد. در این راستا تشدید تلاش‌های دیپلماتیک واشنگتن در کشورهای این منطقه با رویکرد فشار حداکثری رئیس جمهوری آمریکا همراه شده است. در این فرایند دولت ترامپ دیدگاه خاص خود را به دکترین مونروئه دارد؛ بدین نحو که نباید به کشورهای آمریکا لاتین اجازه دهد تا سیاست خارجی مستقلی را اجرایی سازند که به روابطی عمیق و زیربنایی با ایران منجر می‌شود. به اعتقاد گروهی از تحلیلگران این هشدارها ممکن است باعث افزایش دوباره تنش میان ایران و ایالات متحده شود. این درحالی است که ماه گذشته آمریکا از مانورهای نیروهای ایرانی در خلیج فارس خبر داده بود. تحلیلگر مرکز پژوهشی «میدل ایست مانیتور» اما بر این باور است یکی از اهداف این اقدام ایران شکستن تحریم‌های ایالات متحده است.

> پاسخ‌های ایران به تهدیدات احتمالی
همه این واکنش‌ها و تحلیل‌ها درحالی است که پیش از این علی ربیعی سخنگوی دولت درباره حرکت نفتکش‌های ایران به سمت ونزوئلا و مباحث شکل گرفته حول این موضوع گفت:«ایران و ونزوئلا دو کشور و دولت مستقل هستند. ما به علاوه همه دنیا با ونزوئلا نیز مبادلات تجاری داریم. ایران کالاهایی به ونزوئلا می‌دهد و اجناسی هم می‌گیرد، این موضوع در دنیا به کسی ارتباط ندارد. ما و ونزوئلا دو دولت مستقل هستیم و تبادل کالاهای مختلف داریم و دست روی دست نمی‌گذاریم و نفت خود را می‌فروشیم.» علاوه بر این عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه نیز روابط تجاری ایران و ونزوئلا را روابطی کاملا مشروع و قانونی دانست و اظهار کرد:«توسل به اقدامات قهری یا دیگر رفتارهای قلدرمآبانه از سوی آمریکا تهدیدی برای آزادی کشتیرانی و تجارت بین‌المللی و جریان آزاد انرژی بوده و تجلی آشکار دزدی دریایی و نقض فاحش حقوق بین‌الملل و مغایر با اهداف و اصول مندرج در منشور ملل متحد به شمار می‌آید.» معاون سیاسی وزیر امور خارجه هشدار داد:«هر گونه تهدید علیه نفتکش‌های ایرانی با واکنش فوری و قاطع ایران مواجه خواهد شد و دولت آمریکا مسئول عواقب آن خواهد بود. سفیر سوئیس نیز اعلام کرد مراتب را بلافاصله به مقامات دولت آمریکا منتقل خواهد کرد.»

> نقض برجام نیست
درباره اینکه صادرات فرآورده‌های نفتی ایران به ونزوئلا چه روندی را می‌تواند داشته باشد و چه نکاتی را باید در این زمینه مدنظر قرار دهیم گفتگو کردیم با یک تحلیلگر مسائل بین الملل. علی بیگدلی به «آفتاب یزد» گفت:«به لحاظ حقوقی این تصمیم ایران برای صادرات بنزین و فرآورده‌های نفتی منعی ندارد اگر تا کنون نیز چنین اقدامی را شاهد نبودیم به دلیل این است که مشتری وجود نداشته است و حالا با توجه به محدودیت‌هایی که ونزوئلا برای تامین فرآورده‌های نفتی خود دارد این فرصت استثنایی برای ما به وجود آمده است بنابراین چنین رخدادی نقض برجام از طرف ایران نیز به شمار نمی‌رود و این اقدام به لحاظ حقوقی منعی ندارد.» او افزود:«یکی از مباحثی که در این زمینه وجود دارد این است که آیا ایالات متحده تصمیمی برای توقیف این نفتکش‌ها خواهد گرفت یا خیر؟ اگر چنین بحثی مطرح شود در واقع باید گفت وارد مرحله جدیدی شده‌ایم، اگرچه وزیر دفاع ونزوئلا گفته آنها نفتکش‌ها را اسکورت می‌کنند اما نیروی دریایی این کشور از توان بالایی برخوردار نیست و توقیف نفتکش‌ها می‌تواند با توجه به اینکه ایران گفته پاسخ‌هایی را مدنظر قرار داده باعث افزایش تنش‌ها در خلیج فارس می‌شود. به هرحال باید این 10 تا 12 روز آینده را منتظر شویم». بیگدلی در ادامه گفت:«با توجه به ادامه تحریم‌های ثانویه و کارزار فشار حداکثری ایالات متحده صادرات به ونزوئلا یکی از معدود فرصت‌هایی است که پیش آمده و مشتری‌های دیگر تابع آمریکا هستند.» او در پایان گفت:«برخی دیگر از کشورها نظیر سوریه نیز خریدار نفت یا فرآورده‌های نفتی ایران بودند با این حال مزیت ونزوئلا این است که با توجه به ذخایر طلایی که دارد می‌تواند در قبال این صادرات نفت و بنزین ایران، درآمدهایی را برای کشور حاصل کند.» به نظر می‌رسد باید در حدود دو هفته آینده منتظر کنش و واکنش‌های بسیاری باشیم که می‌تواند رابطه و تنش میان تهران و واشنگتن را اینبار به واسطه‌ای به نام ونزوئلا وارد مرحله‌ای جدید کند.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید

instagram.com/akharinkhabar