جنجال یک نوار صوتی مرموز

فرارو/ متن پیش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست

به تازگی نوار صوتی جدیدی از سرهنگ معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی، منتشر شده است که به تحولات منطقه، خصوصا عربستان سعودی می‌پردازد. این نوار صوتی که توسط یک معارض عمانی منتشر شد، بار دیگر تنش‌های سیاسی در منطقه را برجسته کرد.

در این نوار، قذافی با یوسف بن علوی، وزیر خارجه عمان، گفتگو می‌کند. قذافی در ابتدا ضمن اشاره به خنجر بن علوی، به تحولات مهم منطقه‌ای از قبیل تغییر استراتژی‌ها و اتحاد‌های سیاسی می‌پردازد و سپس، سراغ موضوع جنجالی دیگری می‌رود که به آینده سیاسی خاندان آل سعود می‌پردازد.

سرهنگ قذافی می‌گوید محافل سیاسی آمریکایی به او گفته اند که «تاریخ انقضای» خاندان آل سعود تمام شده و تنها مانع تغییر این خاندان، فقدان «جایگزینی» برای آن‌هاست. بن علوی در پاسخ به قذافی می‌گوید: «جایگزین وجود دارد.»

قذافی، به تفصیل درباره لزوم تغییر نظام عربستان سخن گفته است. از دیدگاه قذافی، دو دشمن وجود دارد: «دشمن استراتژیک» که آمریکاست و «دشمن ثانوی»، خاندان آل سعود است. دشمن استراتژیک دنبال براندازی دشمنان ثانوی است. قذافی می‌گوید پس چرا از دشمن استراتژیک در برابر دشمن ثانوی حمایت نکنیم و آل سعود را صحیح و سالم از قدرت برکنار و آن‌ها را در منطقه الدرعیه (این منطقه محل اولیه خاندان آل سعود بود) سکونت دهیم؛ خصوصا که آمریکا ممکن است بعد از براندازی آل سعود سراغ ما هم بیاید؟

نگویند فردا نوبت ما شده است
اما قذافی براندازی به سبک اشغال عراق در سال ۲۰۰۳ را مناسب نمی‌داند. بلکه، او می‌گوید باید مانند فروپاشی شوروی، به تجزیه عربستان و خارج کردن نفت از دست یک خاندان واحد کمک کرد. به ادعای قذافی، چه عرب‌ها مداخله کنند چه نکنند، آمریکایی‌ها دنبال براندازی در عربستان هستند و این کار را خواهند کرد. بنابراین، بهتر است که کشور‌هایی مانند لیبی، عمان، اردن و قطر که همه از تجزیه عربستان سود خواهند کرد، به آمریکایی‌ها کمک کنند تا هم از یک دشمن تاریخی خلاص شوند و هم از تمایل آمریکا به براندازی در این کشور‌ها جلوگیری کنند.

قذافی به بن علوی می‌گوید بهتر است ما با آمریکایی‌ها در براندازی آل سعود مشارکت کنیم. این بهتر از این است که آمریکایی‌ها به تنهایی آل سعود را براندازند و بعد «نوبت ما برسد.» در ادامه، قذافی خطاب به بن علوی می‌گوید: «فرض کن آمریکایی‌ها، کارشان علیه عربستان را انجام دادند، آنوقت ممکن است به فکر {براندازی در} عمان یا کویت بیافتند. به آن‌ها چه بگوییم؟ آن‌ها در نهایت خواهند گفت این برنامه‌مان هست و با این {کشور} تسویه حساب کردیم حالا می‌خواهیم با آن {کشور} تسویه حساب کنیم. اما ما، باید با آن‌ها مشارکت کنیم. ما توافق نظر داریم که این {نظام سعودی} از بین برود. چون برای همه ما خطر دارد. در ازای {این مشارکت، به آمریکایی‌ها خواهیم گفت که} شما دوستان‌مان هستید و نباید به ما تجاوز کنید. {دوست نداریم که فردا پس فردا آمریکایی‌ها بگویند که} فلانی نوبت {براندازی} تو شده است.»

تهران، عامل تغییرات گسترده منطقه‌ای خواهد بود
قذافی برای محافظت از خود در مقابل «طوفان» براندازی در آینده، می‌گوید: «از زوال عربستان و تجزیه آن استقبال می‌کنیم.» قذافی به وضوح از سناریوی فروپاشی شوروی در عربستان حمایت کرده و گفته راه مناسب برای تجزیه عربستان، تقسیم مسالمت‌آمیز آن کشور به چند کشور کوچک است به نحوی که نفت بین همه آن‌ها تقسیم شود. مثلا، در احساء یک کشور شیعی تاسیس شود. حجاز، کشور دیگری خواهد بود و نجران و عسیر به یمن داده شود و بدین ترتیب، خاندان «کافر» و «نجس» آل سعود در منطقه الدرعیه از قدرت بازنشست خواهند شد.

بن علوی در خلال صحبت‌های قذافی سکوت کرده بود و ظاهرا به دقت به اظهارات جنجالی قذافی گوش می‌داد. پس از توقف قذافی، بن علوی در تایید اظهارات وی گفت که منطقه شاهد تغییراتی خواهد بود. اما عامل این تغییرات واشنگتن نخواهد بود بلکه، تهران موجب این تغییرات بزرگ خواهد شد. به گفته بن علوی، سعودی‌ها از این امر بسیار هراسناک هستند.

از دیدگاه بن علوی، کشور‌های عربی مجاور عربستان محدودیت‌هایی دارند و نمی‌توانند به نحو موثری در تغییرات عربستان نقش بازی کنند. البته بن علوی، امیر سابق قطر را از این امر مستثنا می‌داند. بن علوی می‌گوید شیخ حمد بن خلیفه مرد «جسوری» است. آمریکایی‌ها نیز بدون شک طرح‌هایی دارند. اما عامل بزرگ تغییرات، تهران خواهد بود.

پشت پرده نوار صوتی جدید
معروف است که قذافی گفتگوهای‌اش با رهبران و مقامات خارجی را ضبط می‌کند. پیش تر، نوار گفتگو‌های قدافی با حمد بن خلیفه، امیر سابق قطر و حمد بن جاسم، نخست وزیر سابق قطر، منتشر شده بود. در آن گفتگو، حمد بن جاسم از حرکت عربستان به سوی تجزیه سخن گفته بود.

اما انتشار این نوار در حال حاضر نمی‌تواند بدون دلیل باشد. برای فهمیدن این دلیل احتمالی، باید به منبع انتشار این نوار اشاره کرد. فردی که این نوار را منتشر کرد، «سعید جداد» نام دارد که یک معارض عمانی و مقیم لندن است.

جداد می‌گوید از آنجا که او معارض است و در یوتیوب و توئیتر صفحاتی دارد، مردم نزد وی تظلم می‌کنند و اسنادی را برای او ارسال می‌کنند تا آن‌ها را افشا کند. اما توضیح نداد که مردم عادی چگونه به یک نوار صوتی رسمی و محرمانه دست یافته اند. یک احتمال این است که این نوار از طریق قطر به جداد رسیده است. اما چگونه؟ پاسخ در طرابلس، پایتخت لیبی، است. این روزها، جنگ در لیبی میان دو گروه به رهبری فایز السراج و خلیفه حفتر شدت گرفته است. السراج در طرابلس سیطره دارد و از حمایت نیرومند ترکیه و قطر برخوردار است. در مقابل، حفتر در شرق لیبی قدرت دارد و مورد حمایت عربستان، امارات و مصر است. از آنجا که پایتخت طرابس تحت سیطره دولت السراج است، این نوار احتمالا از طریق دولت السراج به قطر و سپس از قطر به جداد رسیده است.

این نوار ممکن است با هدف تخریب روابط عربستان و عمان منتشر شده باشد. عمان، به تازگی شاهد انتقال قدرت بوده و در حال بازنگری در سیاست‌های داخلی و خارجی خود است. در روز‌های اخیر، برخی رسانه‌های نزدیک به عربستان، اختلافات ترکیه و قطر با عمان برجسته کرده و به سختی تلاش می‌کنند که عمان را در کنار عربستان نشان دهند.