روزنامه شهروند/ متن پيش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
عرفان هودي، کارشناس بورس: «آزادسازي سهام عدالت يکي از عوامل افت شاخص بورس و ايجاد ترس و وحشت بين سهامداران و حتي فعالان قديمي بازار شده است؛ جمع کثيري از مشمولان سهام عدالت ممکن است دانش و صبوري لازم را در بازار سهام نداشته باشند و همچنين بيش از نيمي از اين افراد ممکن است به دليل احتياجات مالي خود بدون هيچگونه تحليلي اقدام به فروش سهام خود کنند که اين موضوع باعث خواهد شد تا بازار در وضع کنوني به پيشواز آزادسازي سهام عدالت رفته و در مسير نزولي قرار بگيرد.»
کسي بايد پيدا شود تا به صورت جدي و حتي شايد قدري با تحکم به سهامداران عدالت هشدار دهد تا در معامله سهامشان کمي محتاط باشند، هشداردهنده حتما بايد مورد اعتماد سهامداران باشد تا هشدارش جدي گرفته شود و مردم حرفش را باور کنند و سهامشان را نگه دارند و از فروشش چشمپوشي کنند.
نکته اين است که اعتماد عمومي در جامعه خدشهدار شده و حتي شايد از بين رفته است پس پيداکردن کسي که مورد وثوق مردم باشد دشوار است. در نتيجه مردم هشدارها را -هر چند خيرخواهانه باشد- پس ميزنند و در بدبينانهترين حالت ممکن است در جهت مخالف توصيهها و هشدارها حرکت کنند؛ مثلا اگر کسي بگويد سهامتان را نفروشيد از فردا عزمشان را جزم ميکنند که هر چه سريعتر سهامشان را به پول تبديل کنند.
سراشيبي پيش روست
ميزان اشتياق به فروش سهام را ميشود از حرکت نمودارهاي بازار بورس اندازه گرفت؛ سرازيري و سربالايي اين نمودارها ميتواند نشانهاي از اشتياق فروشندگان باشد. يک کارشناس هم اين مسأله را گوشزد کرده و گفته که آزادسازي سهام عدالت هم يکي از عواملي است که بر افت شاخص بورس تأثير گذاشته است.
عرفان هودي به خبرگزاري ايرنا گفته: «آزادسازي سهام عدالت يکي از عوامل افت شاخص بورس و ايجاد ترس و وحشت بين سهامداران و حتي فعالان قديمي بازار شده است؛ جمع کثيري از مشمولان سهام عدالت ممکن است دانش و صبوري لازم را در بازار سهام نداشته باشند و همچنين بيش از نيمي از اين افراد ممکن است به دليل احتياجات مالي خود بدون هيچگونه تحليلي اقدام به فروش سهام خود کنند که اين موضوع باعث خواهد شد تا بازار در وضع کنوني به پيشواز آزادسازي سهام عدالت رفته و در مسير نزولي قرار بگيرد.»
او معتقد است: «شايد تأثير سهام عدالت بر کل بازار بورس ايران کم باشد اما به دليل وجود ترس، سهامداران سهام خود را -بهخصوص سهمهاي شاخصساز که موقعيت بنيادي بسيار خوبي دارند- در صف فروش قرار دادهاند.»
در اين شرايط آگاهيرساني به صاحبان سهام نه تنها لازم بلکه ضروري به نظر ميرسد اما همانگونه که اين کارشناس هم اشاره کرده از آنجا که صاحبان سهام عدالت نهتنها فاقد آگاهي لازم در اين زمينه هستند بلکه به دليل نياز مالي درصدد فروش هر چه سريعتر سهامشان هستند و به نظر ميرسد تلاش براي به تأخيرانداختن زمان فروش سهام چندان ممکن نباشد.
فروش يکجاي ٣٠درصدي
دولت براي صاحبان سهام عدالت شروطي نيز تعيين کرده است؛ صاحبان اين نوع سهام فقط اجازه دارند که ٣٠درصد از سهامشان را بفروشند اما اين ٣٠درصد را به صورت يک جا ميتوانند بفروشند.
اين شرط از يک سو به دليل محدوديت ٣٠درصدي ايجادشده مزيت دارد؛ به اين معنا که افراد اجازه ندارند تمامي سهام خود را بفروشند اما از سوي ديگر اگر کسي بخواهد کمتر از ٣٠درصد از سهامش را بفروشد هم اجازه اين کار را ندارد؛ مثلا اگر فردي تصميم بگيرد ١٠درصد از سهامش را بفروشد اجازه اين کار را هم نخواهد داشت، به نوعي ميتوان گفت که تصميمگيري درباره فروش تا حد زيادي از سوي دولت محدود شده است. حسين فهيمي، سخنگوي ستاد راهبري آزادسازي سهام عدالت، با اشاره به اينکه مهلت مراجعه مشمولان سهام عدالت به بانکها براي فروش يکجاي ۳۰درصد از سهامشان افزايش يافته، توضيح داد: «مشمولان تا ساعات پاياني روز پنجشنبه، پانزدهم خردادماه، جاري فرصت دارند به سامانه samanese.ir مراجعه و روش سهامداري مستقيم را انتخاب کنند.»
او تذکر داده با توجه به اينکه امکان لغو تصميم از روش مستقيم به غيرمستقيم وجود ندارد مشمولان اين سهام در انتخاب اين روش دقت کافي را داشته باشند.
اگر چه او تلاش کرده در کلامش تشويقي براي فروش سهام وجود نداشته باشد و گفته: « اين حرفها به معناي درخواست يا تشويق براي فروش سهام نيست بلکه درخواست ما اين است که مردم اين دارايي ارزشمند را در سبد دارايي خود نگهداري کنند اما چنانچه قصد فروش اين سهام را دارند، ميتوانند با دو روش سفارش يکجاي فروش با اعطاي اختيار به شبکه بانکي به شعب بانکها مراجعه کنند يا اينکه از روز دهم خردادماه جاري در دفاتر شرکتهاي کارگزاري حضور يابند و به انتخاب خود تا سقف ۳۰درصد از سهامشان را به فروش برسانند.»
وثيقهگذاري و دريافت وام
رئيس سازمان بورس و اوراق بهادار از تلاش براي وثيقهگذاري و دريافت وام براي دارندگان سهام عدالت خبر داده و اجراي اين کار را به تصميم بانک مرکزي منوط دانسته است.
حسن قاليباف توضيح داده: «قابليت وثيقهگذاري و استفاده از کارت اعتباري و وام بانکي به وسيله مشمولان سهام عدالت نيز در شوراي عالي بورس بررسي شد و موضوع اکنون منوط به بررسي، اعلام نظر و تصميمگيري بانک مرکزي است.»
به نظر ميرسد که اعلام اين خبر و انتقال مسئوليت اجراي آن به بانک مرکزي به نوعي تشويق دارندگان سهام عدالت به نفروختن سهامشان است. با توجه به اشتياق مردم به دريافت وامهاي کمبهره و مشکلاتي که سيستم بانکي براي دريافت وام پيش پاي مردم ميگذارد اين احتمال وجود دارد که اگر مردم بتوانند سهام عدالتشان را بهعنوان وثيقه نزد بانک امانت بگذارند و وام دريافت کنند از فروش سهام منصرف شوند و سهام را بهعنوان يک پشتوانه اقتصادي قابل اتکا نزد خود نگه دارند.
بازار