ابتکار/ متن پيش رو در ابتکار منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
اين روزها طرح پيشفروش مسکن از طريق بازار سرمايه سروصداي زيادي را به پا کرده است. در اين طرح چارچوبي تحت عنوان اوراق سلف موازي استاندارد در بازار سرمايه پيادهسازي شده که سازندگان ميتوانند اقدام به انتشار اوراق کنند و خريداران نيز ميتوانند بر مبناي متراژي که خريداري کرده واحد تحويل بگيرند يا سود آن را در زمان سررسيد دريافت کنند. اما آيا اجرايي شدن چنين طرحهايي ميتواند ابزاري مناسب براي بهبود شرايط اقتصاد و همچنين معيشت افراد باشد يا خير؟
از گذشته تا کنون افراد براي حفظ ارزش نقدينگي خود اقدام به سرمايهگذاري در بازارهاي مختلف اقتصادي مانند ارز، طلا، سکه و يا مسکن ميکردند. اما رفته رفته بازارهاي سنتي همانند طلا و سکه به بازار بورس که داراي ساختاري مدرن بود ورود پيدا کردند. حالا اخيرا صحبت از ورود بازار مسکن به بورس به ميان آمده است. البته بايد اشاره کرد که اين طرح را در سالهاي گذشته نيز مطرح کرده بودند اما عملا راه به جايي نبرد و نيمهکاره رها شد. اين طرح براي نخستينبار در زمان دولت اصلاحات پيشنهاد شد اما به مرحله اجرا نرسيد و بار ديگر در زمان رياست محمدباقر قاليباف بر شهرداري تهران موضوع فروش متري مسکن به ميان آمد. اما بازهم فروش متري مسکن در بورس اجرايي نشد و حالا براي سومين بار و دوراني که بورس رکوردهاي بيسابقهاي را به ثبت رسانده فروش متري مسکن بار ديگر سر زبانها افتاده است. حال بايد ديد که فروش متري مسکن در بورس چه پيامي را براي اقتصاد به همراه خواهد داشت؟ فردين آقابزرگي، کارشناس بازار سرمايه با اشاره به فروش متري مسکن در بورس و پيام آن براي اقتصاد به «ابتکار» گفت: «رشد و تعالي بازار سرمايه مرتبط با استفاده از ابزارهاي نوين مالي است. يکي از اين بزارهاي نوين مالي ورود سازوکارهايي است که به هر شکلي بتوانيم نقدينگي را به سمت نيرو و بنگاههاي مولد هدايت کنيم. فعاليت در بازارهايي همانند ارز، سکه و طلا اولين نتيجه افزايش سفتهبازي خواهد بود، بنابراين ورود منابع نقد به سمت بازار مسکن که حداقل بين 50 تا 70 صنعت مختلف را تحت تاثير خود قرار داده است و جنبه سازندگي در اقتصاد را دارد يک اولويت مهم به شمار ميرود و به همين دليل فروش متري مسکن در بورس ميتواند اقدام مفيدي براي اقتصاد باشد».
اين کارشناس بازار سرمايه در بخش ديگري از صحبتهايش به ضرورت استفاده از تجارب بينالمللي اشاره کرد و دراينباره ادامه داد: «اقتصاد ما اين روزها در شرايط خاصي به سر ميبرد و در اين موقعيت يکي از تصميمات مهم اين است که از همه ظرفيتها و تجارب بينالمللي براي هدايت نقدينگي به بخشهاي اقتصادي مولد تلاش کنيم. سازوکارهاي صندوق پروژه، معاملات متري مسکن و ورود کليه ابزارهايي که بتواند به شکلي به اقتصاد کمک کند از جمله اين تجارب است». وي در پاسخ به اين پرسش که آيا با ورود بازاري همچون مسکن به ساختارهاي مدرن شکل سنتي آن مخدوش ميشود يا خير، گفت: «قطعا ورود بازارهاي اقتصادي به سمت ساختار مدرن بورس باعث ميشود که شکل سنتي آنها کمرنگتر شود. سازوکاري که بازار سرمايه دارد اين است که با استفاده از ابزارهاي نوين نظام تجارت سنتي را متحول ميسازد. اين تحولات دريچه مناسبي است که منابع را به دور از سفتهبازي و ايجاد رانت به سمت توليد و بنگاههاي اقتصادي مولد هدايت کنيم.»
تحليلگران درمورد فروش متري مسکن چه ميگويند؟
از روز ۱۶ ارديبهشتماه سال جاري تفاهم نهايي بين وزارت راه و شهرسازي و سازمان بورس براي تامين مالي پروژههاي مسکن و حمل و نقل از طريق بازار سرمايه انجام شد. آنطور که گفته ميشود اگر در صحن دولت با اين طرح موافقت صورت گيرد در مرحله اول قرار است ۱۰۰۰ واحد مسکوني از اين طريق تامين مالي شود. در اين ميان اهداف زيادي براي اين طرح مطرح کردهاند که خانهدار شدن افراد در شرايط تورمي يکي از اهداف اجرايي شدن اين طرح اين است. اين مسئله در حالي مطرح ميشود که برخي از کارشناسان اقتصادي مسکن معتقدند عرضه متري مسکن در بورس نميتواند راهي براي خانهدار شدن مردم باشد چراکه حضور بخش مسکن در بورس، افزايش قيمت هر متر واحد مسکوني را تشديد خواهد کرد و با افزايش تقاضاي سرمايهاي در اين بازار همچنان دهکهاي پايين از خريد خانه محروم ميمانند. اما از سويي ديگر برخي از تحليلگران معتقدند اجراي اين طرح ميتواند مشکل تامين مسکن را حل و فصل کند چراکه با آغاز طرح پيش فروش متري مسکن، قيمت در نقاط مختلف کشور شفافيت بيشتري پيدا خواهد کرد. به گفته آنها برخي افراد که سرمايه کافي براي خريد يک واحد آپارتمان را ندارند با آغاز معاملات متري مسکن ميتوانند متراژي از يک ملک را خريداري کنند. بنابراين دهکهاي پايين حتي ميتوانند با سرمايههاي خرد هم در بازار مسکن سرمايهگذاري داشته باشند. طرح عرضه مسکن در بورس بار ديگر مطرح شده و نظر مخالفان و موافقان را برانگيخته است و در اين ميان بايد منتظر ماند و ديد که درصورت اجرايي شدن اين طرح چه سرنوشتي در انتظار بازار مسکن خواهد بود، آيا به خانهدار شدن مردم و حفظ ارزش سرمايه آنها همسو با نوسانات قيمت مسکن کمک خواهد کرد و يا موجب افزايش نقش تقاضاي سرمايهاي در اين بازار شده و دهکهاي کمدرآمد را محروم از صاحبخانه شدن ميکند؟
بازار