صبح نو/ متن پيش رو در صبح نو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
اکبر ريحاني / وزير ارتباطات بالاخره بعد از چند روز فضاسازي در شبکههاي مجازي خودش، پنجشنبه از هديه ويژهاش براي مردم رونمايي کرد: يک ماه اشتراک رايگان يک تلويزيون اينترنتي به مشترکان اينترنت ثابت سراسر کشور با شعار «هر ايراني يک تلويزيون اينترنتي». آذريجهرمي اجراي اين طرح را به منظور ارتقاي سهم محتواي داخلي بر بستر شبکه ملي اطلاعات دانست و گفت هدف طرح، رسيدن به پنج ميليون مشترک فعال تلويزيون اينترنتي تا پايان سال1399 است. در اين طرح ۱۵تلويزيون اينترنتي و سرويسVOD براي اشتراک از سوي وزارت ارتباطات معرفي شدهاند.
فارغ از اينکه طبق ادبيات رايج در حوزه ارتباطات به رسانهاي که به صورت غيرخطي فعاليت ميکند يا فيلم و سريال استريم ميکند تلويزيون اينترنتي گفته نميشود و ساماندهي رسانههاي صوتي و تصويري حداقل دو سال است که توسط سازمان تنظيم مقررات صوت و تصوير فراگير (ساترا) انجام ميشود، سؤال اينجاست که اين ۱۵سرويسدهنده چگونه و بر چه مبنايي انتخاب شدهاند؟ آيا در انتخاب اين رسانهها ارتباطات شخصي ميان وزير و مديران آنها حکمفرما نبوده است؟
براساس دستور صريح رهبر انقلاب، متولي صدور مجوز و وضع مقررات در حوزه اين سرويسدهندهها سازمان صداوسيماست و جالب اينجاست که تعدادي از اين ۱۵سرويسدهنده معرفيشده توسط وزير جوان، موفق به کسب مجوز از سازمان صداوسيما و ساترا نشدهاند. يعني يک نهاد حاکميتي که متولي صدور مجوز به اين رسانههاست بهدليل عدم تأمين الزامات ضروري براي مجوز به آنها مجوز نداده است، اما نهاد حاکميتي ديگري اين رسانههاي بدونمجوز را به مردم معرفي کرده است!
از سوي ديگر، انتخاب صرفاً ۱۵رسانه و آن هم رسانههايي بزرگ و پرمخاطب از ميان تعداد زياد رسانههاي فعال در ميدان فضاي مجازي کشور، خطر دامن زدن به انحصارگرايي در ارائه خدمات در فضاي مجازي را بهشدت افزايش ميدهد. نگاهي به تجربههاي جهاني مرتبط، مويد اين نکته است که حاکميتها و نهادهاي تنظيمگري چون آفکام، بخشي مهم از تلاش خود را صرف مبارزه با انحصارگرايي در فضاي مجازي ميکنند. معرفي تعداد محدودي رسانه از سوي مرجعي چون وزارت ارتباطات و اعطاي بسته رايگان يکماهه به مشترکان اينترنت کشور، در واقع يک تسهيلات رانتي به نفع اين ۱۵رسانه اما به ضرر بيش از ۹۰رسانه مجوزدار ديگر است که اکثريت آنها کسب و کارهاي کوچکياند که به سختي در حال تلاش براي بقا در بازار صوت و تصوير هستند. وزيري که مدام از حمايت از کسبوکارهاي اينترنتي صحبت ميکند، بر چه اساس در طرح جايزه ويژه خود با غفلت از مسأله مهم انحصار، بخش زيادي از رسانههاي صوت و تصوير و VODهاي نوپا و مجوزدار کوچک را با خطر روبهرو ميکند؟
شايعات زيادي در خصوص ارتباطات پشتپرده وزير جوان و رسانههاي اينترنتي به گوش ميرسد؛ از انتخاب اين رسانهها براساس برخي ارتباطات رانتي تا اعطاي تجهيزات سختافزاري گرانقيمت به چند رسانه اينترنتي در يک ماه گذشته. نشانههاي ديگري نيز وجود دارند که براساس آنها ميتوان به وجود برخي ناصحيح پس از عدم استقبال مردم از اين طرح پي برد؛ براي نمونه پس از استقبال حداقلي مردم، بهطور همزمان چندين سلبريتي در اينستاگرام اقدام به تبليغ اين طرح و تشکر از آذريجهرمي با شمايلي يکسان کردند!
اقدامات اخير وزير ارتباطات بيش از آنکه به طرحهايي براي حمايت از کسبوکارهاي اينترنتي نمايد به يک کمپين انتخاباتي براي همراه کردن برخي رسانههاي مطرح صنعت صوت و تصوير کشور شباهت دارد. شايد مراد «آينده روشني» که مدام از آن سخن گفته ميشود، آينده سياسي يک تيم تازه وارد در فضاي حکمراني کشور، از طريق ايجاد ارتباطات فراقانوني با برخي از رسانههاي فضاي مجازي باشد. به هر حال سرمايهگذاري بر پنج ميليون مخاطب فعال تلويزيونهاي اينترنتي و مخاطب چند ده ميليوني فضاي مجازي يک سرمايهگذاري با بازده بالا محسوب ميشود، خواه اين سرمايهگذاري در کوتاه مدت قابليت نقدشوندگي داشته باشد يا بلند مدت.
بازار