دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
شدت نوسان در بازار نفت طي چند ماه گذشته به حدي رسيده است که در ماه آوريل پايينترين قيمت نفت را شاهد بوديم و در مي بهترين بازدهي ماهانه براي نفتخام آمريکا رخ داد. ماه گذشته ميلادي، بهاي نفت شاخص وست تگزاس اينترمدييت ۸۸ درصد افزايش يافت که با اختلاف بزرگترين رشد ماهانه تاريخ بهشمار ميآيد. پيش از اين در سپتامبر ۱۹۹۰ اين نفت شاخص ۶/ ۴۴ درصد افزايش يافته بود که بيشترين رشد را در يک ماه نشان ميداد. در اين ميان، نفت برنت نيز ۸۱/ ۳۹ درصد در اين بازه زماني افزايش يافت که بهترين ماه اين شاخص از سال ۱۹۹۹ به حساب ميآيد.
بزرگي اين اعداد نيز تا حدودي به دليل پايين بودن قيمتها است که با افزايش جزئي، بازدهي قيمتي درصدهاي به نسبت بزرگي را نشان ميدهد. در همين راستا بايد گفت که نفت هنوز نتوانسته حدود نيمي از ارزش خود از اوج ابتداي سال را بازيابد. با اين وجود عوامل بنيادين بازار نيز از اواخر آوريل روزبهروز بهتر شده که در گزارشهايي مبني بر نزديک شدن حجم عرضه و تقاضا در بازار نفت قابل مشاهده است. تقاضا در ماه آوريل به يکي از پايينترين سطوح خود با کاهش حدود ۳۰ درصدي رسيده بود که با کنترل شيوع کرونا بهخصوص در چين و بازگشايي بسياري از کسبوکارها در آسيا، اروپا و آمريکا روندي رو به رشد به خود گرفته است. موضوعي که کارشناسان بر آن صحه ميگذارند تغيير در سطح واکنش بازار به تغييرات در عرضه و تقاضا است. به اين معنا که در گذشته و در زماني که نفت درحال سقوط به سطوح پايينتر بود، تقاضا مهمترين عامل در بازار بود. اما در ماه اخير با اجرايي شدن توافق کاهش توليد اوپکپلاس، افت توليد در آمريکا، کانادا، نروژ و... و چشمانداز ادامه اين کاهش با توجه به پايين آمدن تعداد دکلهاي حفاري فعال در ميادين شيل، کفه اهميت عرضه نسبت به تقاضا سنگيني ميکند.
مراسم جشن نفت؟
نفتخام آمريکا بهترين ماه خود را به لحاظ بازدهي درصدي پشتسر گذاشت. در اين ماه شاخص وست تگزاس اينترمدييت ۸۸ درصد افزايش يافت تا دو برابر رکورد قبلي بهترين بازدهي ماهانه در سپتامبر ۱۹۹۰ رشد کند. با اين وجود نفت حال و روز چندان خوشي ندارد. در واقع شدت ضربهاي که به قيمت نفت در ماههاي مارس و آوريل خورد آنقدر سنگين بود که اولا هر ميزان رشدي با درصدهاي بزرگ در شاخصها نمايان ميشد و دوما نفت براي رسيدن به سطوح قيمتي ابتداي سال راه بسيار طولاني در پيش دارد، بهطوريکه نفتخام آمريکا درحالحاضر ۴۶ درصد پايينتر از اوج خود در ژانويه (۶۵/ ۶۵ دلار در هر بشکه) قرار دارد. کموبيش همين روند براي نفت شاخص برنت نيز صادق است. اين نفت شاخص براي سررسيد ماه جولاي که در روز جمعه، آخرين روز معاملاتي ماه منقضي شد به ۳۳/ ۳۵ دلار بر بشکه رسيد. اين سطح قيمتي رشد ماهانه ۸۱/ ۳۹ درصد را نشان ميدهد که بيشترين بازدهي در يک ماه از سال ۱۹۹۹ است. با اين حال سررسيد پرمعاملهتر آگوست برنت در اين روز بيش از ۵ درصد رشد کرد تا به قيمت ۸۴/ ۳۷ دلار در هر بشکه برسد. با احتساب سررسيد آگوست، بازدهي ماهانه برنت به ۷۴/ ۴۹ درصد خواهد رسيد. با وجود رقم خوردن چنين بازدهي کمنظيري، برنت نيز فاصله زيادي تا حدود ۷۲ دلار بر بشکه ژانويه دارد. اين شاخص ابتداي سال ۶۵ دلار بر بشکه معامله ميشد. در اين راستا رجينا مير، رئيس بخش جهاني انرژي در KPMG به سيانبيسي ميگويد: «مشخصا (مي) حس بهترين ماه نفت را نميدهد. بهاي ۳۰ و چند دلاري نفت وست تگزاس اينترمدييت به طور واضح بهتر از جايي است که در انتهاي آوريل بوديم، اما براي بازگرداندن بخش عمدهاي از توليد به مدار کافي نيست.» به معناي ديگر نفت در اين سطح چيزي براي جشن گرفتن ندارد، هرچند فعالان اميدوارند اين روند ادامه پيدا کند. مير معتقد است بازار بيشتر از چيزي که واقعا در جريان است، مثبت است و هنوز براي خوشبيني زود است. او در مورد تغيير اهميت عرضه و تقاضا در بازار فعلي نيز گفته فکر نميکند عامل تقاضا ريشه اين خوشبيني باشد و کاهش سريع عرضه است که حس بازار را مثبت نگه داشته است. به عقيده مير همين موضوع ريسک فشار کاهشي بر قيمت نفت را افزايش داده است. علاوه بر اين، بسياري از کارشناسان حوزه نفت نگران بازگشت توليد در برخي ميادين بهدليل روند افزايشي قيمت نفت هستند، چراکه در صورت وقوع سريع اين سناريو، توازن نسبي بازار از بين ميرود و قيمتها توانايي رشد بيش از سطوح فعلي را نخواهند داشت يا حتي به سطوح پايينتر خواهند رفت.
کاهش توليد در چه وضعيتي قرار دارد؟
هفته گذشته گزارش اوپک منتشر شد که نشانگر تعهد ۷۴ درصدي اعضاي اين گروه به توافق اوپکپلاس بود. بر اساس اين گزارش، عربستان به سهميه خود بسيار نزديک شده و در ماه مي روزانه ۶/ ۸ ميليون بشکه نفت توليد کرده که حدود ۱۰۰ هزار بشکه بيش از ميزان توافق شده در آوريل است. در اين ميان عراق و نيجريه هنوز تعلل زيادي نسبت به اين موضوع نشان ميدهند. دانيل گربر، مدير اجرايي پترولجستيکس که عرضه نفت اوپک را از طريق رديابي نفتکشها بررسي ميکند گفت: «اوپک شروع بزرگي در ماه مي داشت و توليد خود را ۵ ميليون بشکه در روز نسبت به ماه آوريل پايين آورد. ولي هنوز تا تعهد کامل به قرارداد کاهش توليد راه زيادي در پيش است. پس از گذشت کمتر از چهار هفته بين امضاي قرارداد و آغاز اجراي آن بسياري از کشورها هنوز هم به قراردادهاي خود با خريدارانشان پايبند هستند و کاهش توليد خود را به سطحي که در مورد آن توافق شده نرساندهاند.» در اين ميان، عربستان قول داده از امروز (اول ژوئن) کاهش توليد خود را به ميزان يک ميليون بشکه ديگر تعميق کند که به نظر ميرسد اثر اين تصميم که با همراهي امارات و کويت روبهرو شد، در قيمت نفت در بازارهاي آتي لحاظ شده باشد اما با به وقوع پيوستنش، بازار فيزيکي جان تازهاي خواهد گرفت و اين بر آتيها نيز تاثير ميگذارد. علاوه بر اين موضوع ديگري که بسيار در رالي نفت در پنج هفته گذشته موثر بوده، کاهش توليد در آمريکا بوده است. براساس آماري که اداره اطلاعات انرژي آمريکا پنجشنبه هفته گذشته منتشر کرد، توليد در اين کشور ۱۰۰ هزار بشکه در يک هفته کاهش يافته و به ۴/ ۱۱ ميليون بشکه در روز رسيده است.
علاوه بر اين تعداد دکلهاي حفاري در آمريکا به دوران پيش از ظهور نفت شيل در سال ۲۰۰۹ رسيده است که چشمانداز کاهش توليد در آينده را پيشروي تحليلگران ميگذارد. بر اساس گزارش بيکر هيوز، دکلهاي نفتي فعال در آمريکا براي يازدهمين هفته پياپي کاهش يافت تا به ۲۲۲ واحد برسد. بيکر هيوز تعداد ماشينآلات حفاري خاموش شده در آخرين هفته بررسي شده را ۱۵ عدد اعلام کرده است.
از طرفي روابط تجاري آمريکا با چين، دو اقتصاد برتر دنيا، که در ژانويه به يک آتشبس رسيده بودند، در هفتههاي اخير تنشآلود شده و برخي از کارشناسان همين موضوع را مانعي براي بازگشت قيمت نفت به سطوح پيش از شيوع کرونا در نيمه دوم سال ميدانند. با اين وجود وقتي اواخر هفته گذشته يک مقام دولتي آمريکا گفت با وجود بالا گرفتن اختلافات و احتمال اعمال تحريم عليه چين، لغو فاز اول توافق تجاري دو طرف در دستور کار نيست، بهاي طلاي سياه با جهشي ۵ درصدي مواجه شد.
بازار