هدف قاهره از کشیدن خط و نشان برای لیبی و ترکیه چه بود؟

فارس/ متن پیش رو در فارس منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست

با وجود آنکه در آغاز هفته جاری رئیس‌جمهور مصر برای ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی خط و نشان کشید، منابع آگاه در قاهره می‌گویند که دخالت نظامی مصر در لیبی محدود خواهد بود.

 در حالی که «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر، روز شنبه ( ۲۰ ژوئن) دولت وفاق ملی لیبی را به دخالت نظامی تهدید کرد و این دخالت نظامی را در چارچوب دفاع از امنیت ملی قاهره توصیف کرد، منابع آگاه دیپلماتیک و دولتی مصر بعید می‌دانند که اساسا، قاهره نیروی نظامی زمینی یا دریایی به لیبی اعزام کند.

روزنامه قطری «العربی الجدید» چاپ لندن در یادداشتی با تیتر «جنگ السیسی در لیبی؛ عملیات محدود بدون حمله زمینی» نوشت: منابع آگاه دیپلماتیک و دولتی مصر، بعید می‌دانند که قاهره برای حمایت از شبه‌نظامیان تحت فرمان «خلیفه حفتر»، نیروی زمینی یا دریایی به لیبی اعزام کند.

در این یادداشت آمده است: عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر روز شنبه، دخالت نظامی کشورش در لیبی در چارچوب حق قاهره در دفاع از خود و امنیت ملی و عمق استراتژیک مصر را قانونی تلقی کرد و از امکان تشدید انجام «عملیات‌های محدود» در داخل منطقه «الشرقیه» به منظور اعلام توسعه نفوذ مصر در لیبی با اهدافی استراتژیک خبر داد.

منابع آگاه مصر می‌گویند: این اظهارات غیر از اینکه دارای بعد رسمی و علنی هستند، تازگی ندارند و تصمیم‌گیرندگان در حکومت مصر به خوبی از عدم امکان جنگ گسترده در میدان عملیاتی همچون لیبی آگاهند.

این منابع درباره اشاره السیسی به دخالت نظامی در لیبی می‌گویند: بیشترین کاری که مصر می‌تواند در لیبی انجام دهد، انجام عملیات‌های هوایی برای جلوگیری از پیشروی نیروهای متخاصم در لیبی است. این امر نیز جدید نیست و طی پیشروی‌های اخیر نیروهای دولت وفاق ملی لیبی به سوی «سرت» پس از عقب‌نشینی شبه‌نظامیان حفتر از مناطق غربی لیبی نیز روی داد و نیروی هوایی مصر با انجام عملیات‌هایی مانع پیشروی این نیروها شد و بخش از ادوات نظامی آنها را نابود کرد.

به گفته این منابع، تصمیم‌گیرندگان در مصر پس از آنکه به طور ناگهانی دیدند با شکست بزرگ نیروهای حفتر از معادله لیبی خارج شده‌اند، می‌‌خواهند که بار دیگر خود را وارد این معادله کنند. ضمن اینکه نادیده گرفتن طرح پیشنهادی قاهره به طور کامل از سوی آنکارا و دولت وفاق ملی لیبی، دلیل اصلی این واکنش مصر بود.

در ادامه یادداشت العربی الجدید آمده است: قاهره، پیام‌های غیررسمی مهمی از یک سو از ترکیه و از سوی دیگر از منطقه مدیترانه، درباره توافق درباره اوضاع جاری لیبی دریافت کرد. در این میان دو رویکرد وجود دارد که یکی برتری دادن منافع مصر بر اختلافات سیاسی است اما رویکرد اصلی مبتنی بر رد هرگونه توافق است که نظر نهاد نظامی کشور بود و اختلاف شخصی میان السیسی و همتای ترکش یعنی «رجب طیب اردوغان» مانع اصلی دستیابی به هرگونه توافقی است.

منابع مصری بعید می‌دانند که دولت مصر به زودی برای دخالت نظامی مستقیم در لیبی ـ به آن‌ گونه‌ای که در سخنان السیسی القاء می‌شد- اعلام بسیج و آمادگی کند. این به نفع مصر نیست که در شرایط کنونی، جبهه‌ نظامی گسترده‌ای که آن طرف آن ترکیه و نیروهای دولت وفاق قرار دارند، باز کند. به ویژه که موضع‌گیری‌های ترکیه و اشاره‌های دولت وفاق ملی لیبی نشان می‌دهد که اولویت آنها توافق با مصر درباره آینده اوضاع لیبی است اما تاکید دارند که باید حفتر از معادله سیاسی و راهبردی لیبی حذف شود و از آن دور نگه داشته شود.

به گفته این منابع آگاه، سرویس اطلاعات کل مصر بر روی پرونده لیبی متمرکز است و عملا این اشاره‌ها و نشانه‌ها را به ویژه در جریان بازگرداندن چند روز پیش 23 کارگر مصری به کشورشان دریافت کرده است. همچنین وزارت خارجه ترکیه بارها بر اهمیت راهبردی لیبی برای مصر و امکان هماهنگی میان طرفین تاکید کرده است.

بر اساس این گزارش، موضع‌گیری اعلامی جدید مصر با هدف ایجاد چند تغییر در نحوه تعامل با پرونده لیبی و مشارکت در واقعیت موجود صورت گرفته است. مشروعیت بخشی به حملات هوایی مصر در لیبی و کمک‌های نظامی که به شبه‌نظامیان شرق لیبی طی سه سال گذشته ارائه کرده و علنی کردن آن، زمینه‌سازی برای افزایش این فعالیت‌ها به طور مشخص و نظارت بر شمار نیروهای تحت هدایت مصر در لیبی که هسته اولیه آنها را نیروهای حفتر تشکیل می‌دهند، از جمله اهداف مصر در اعلام موضع صریح خود در قبال پرونده لیبی است.

العربی الجدید می‌نویسد، مصر با این موضع‌گیری تلاش می‌کند بدون دخالت زمینی در لیبی، حمایت نظامی خود از نیروهای همپیمانش در این کشور را افزایش دهد و امنیت و کنترل منطقه مرزی خود تا محور سرت - الجفره را به عنوان یک منطقه حائل در دست بگیرد و مانع ورود نیروهای ترکیه یا دولت وفاق ملی لیبی تا پایان درگیری‌ها در لیبی شود.

بر اساس این گزارش، این امر موجب خواهد شد که مشارکت مصر و سایر کشورهایی که به دنبال تقسیم سیطره خود در آینده لیبی و تلاش‌ها برای بازسازی آن هستند، تضمین شود و منطقه الشرقیه برای روسیه و نیروهای غربی که در حوادث پیشین به ویژه پس از کنفرانس برلین نیت‌های آنها مشخص شده، خالی نشود.

این منابع مصری درباره پیچیدگی مسأله اعزام نیروهای دایمی به لیبی گفتند: امارات پیشتر، بارها به ویژه پس از شکست‌های متعدد حفتر، از السیسی خواسته بود که نیروی نظامی زیاد و تاثیرگذاری به لیبی اعزام کند اما هربار السیسی توصیه می‌کرد که باید از حوادث داخل لیبی فاصله بگیرد و مانع وارد شدن نیروهای ارتش مصر یا هر کشور عربی دیگر به آن شود.