شرق/ متن پيش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معني تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
ابوالقاسم دلفي-سفير پيشين ايران در فرانسه/ حوادث چند هفته اخير در اوضاع داخلي لبنان و تشديد پيچيدگيهاي اقتصادي اين کشور که ظاهرا ريشه در نابسامانيهاي مالي و تغيير برابري نرخ لير لبناني با دلار داشته است، شرايط را بهگونهاي رقم زده است که نهفقط لبنان را شديدا متأثر کرده؛ بلکه مناسبات و درهمتنيدگيهاي روابط اين کشور با سوريه را نيز دستخوش تحولاتي کرده است.
آنچه ميتوان از سخنراني هفته گذشته سيدحسن نصرالله، دبيرکل جنبش حزبالله لبنان و اشارات صريح و روشن او به دخالتهاي آمريکا در امور داخلي اين کشور و بهويژه بازار مالي لبنان و تأميننشدن دلار لازم براي تداوم فعاليتهاي بانکي پولي اين کشور استنباط کرد، طراحي پلکاني واشنگتن و همفکران منطقهاياش براي افزايش و تشديد فشارها بر عوامل و بازيگران منطقهاي که در تحقق و توفيق مردم و حاکميت سوريه در مبارزه و جنگ با تروريسم به عمل آوردند، خودنمايي ميکند.
تظاهرات و برخي نارضايتيهاي گروههايي از مردم لبنان از گراني و کمبود دلار در بازار مالي اين کشور، در شرايطي به وقوع پيوست که قانون موسوم به «سزار» که از سوي دولت ترامپ و در اواخر سال ۲۰۱۹ به تصويب رسيده و اساسا موضوع بازسازي سوريه و عوامل تسهيلکننده در روند عاديسازي اوضاع اين کشور پس از جنگ را تحت شديدترين تحريمهاي ممکن قرار ميدهد، وارد مراحل اجراي خود ميشد.
قانون موسوم به «سزار»، برگرفته از نام مستعار عکاس سابق و فراري ارتش سوريه است که با بيش از ۵۰ هزار قطعه عکس از اتفاقات سالهاي اخير جنگ در سوريه به خارج از اين کشور گريخته و ظاهرا يکي از مستندات مورد توجه بانيان اوليه اين قانون بوده است.
سيدحسن نصرالله در سخنراني هفته گذشته خويش در تحليل اوضاع سوريه خاطرنشان کرده است که اين کشور در حوزه نظامي، امنيتي و سياسي در جنگ پيروز شده است و قانون سزار درصدد است که محاصره اقتصادي را بهعنوان آخرين حربه آمريکايي عليه سوريه به کار بگيرد که ممنوعيت معامله با اين کشور، هرگونه خريدوفروش کالا به سوريه، محروميت بانک مرکزي و ديگر بانکهاي اين کشور از انجام عمليات بانکي و سرانجام تحميل فقر و گرسنگي به مردم سوريه را مدنظر دارد.
به گفته دبيرکل حزبالله لبنان چنانچه اين هدف تحقق يابد و سوريه تحت تحريم و محاصره قرار گيرد، تنها راه ارتباطي زميني لبنان براي صادرات محصولاتش به ديگر کشورهاي منطقه هم مسدود ميشود؛ بنابراين مردم لبنان نيز دچار مضيقه و نابسامانيهاي فراواني ميشوند. بديهي است که همپيمانان سوريه اگرچه خود نيز دچار مشکلاتي هستند، در اين جنگ اقتصادي سوريه را تنها نخواهند گذاشت.
او همچنين با توجه به پيچيدگيهاي دخالتهاي آشکار و پنهان آمريکا در اوضاع داخلي لبنان و حصاري که قرار است بر سوريه تحميل شود، موضوع همکاريهاي کشورش با چين که آماده سرمايهگذاري در بخش حملونقل لبنان است و برخي ديگر از بازيگران تأثيرگذار منطقهاي را بهعنوان راهحلي براي خروج از مشکلات فعلي مطرح کرده که محافل نزديک به جناحهاي غربي و طرفدار آمريکا و اروپا در لبنان از آن بهعنوان پيشنهادهاي دبيرکل جنبش حزبالله براي تغيير «راهبرد و خطمشي سنتي لبنان» و انتخاب مسير حرکت به سمت «شرق» استنباط شده و در نتيجه ايشان مورد هجمه و انتقاد شديد قرار گرفته است.
دبيرکل حزبالله لبنان در جريان سخنراني تلويزيوني خود که در آن تصاويري از شهيد حاج ابوعلي، از فرماندهان جهادي لبنان و همچنين رمضان عبدالله، دبيرکل پيشين جهاد اسلامي فلسطين مشاهده ميشد، در عکسالعمل به شايعاتي در زمينه خروج دلار از بازار لبنان به سمت برخي از کشورهاي منطقه، خاطرنشان کرد که از ماه سپتامبر تا فوريه گذشته بيش از ۲۰ ميليارد دلار آمريکا از سوي يک بانک لبناني که تحت حمايت سياسي نيز قرار دارد، به خارج از لبنان ارسال شده که مقصد آن نه سوريه و نه ايران بوده است؛ بنابراين علت اصلي کمبودهاي ارزي لبنان را بايد در حرکت اين بانک جستوجو کرد.
در حوزه تحولات داخلي لبنان و در نتيجه بهتوافقنرسيدن مقامات اقتصاد اين کشور با مسئولان صندوق بينالمللي پول براي دريافت وام از يک سو و از طرف ديگر مطرحشدن گزارش اخير استراتژي امنيت ملي آمريکا از سوي کميتهاي در حزب جمهوريخواه که در آن موضوع توقف کمک آمريکا به ارتش لبنان نيز عنوان شده است، فشارهاي برخي جناحهاي هميشه مخالف حزبالله، عليه اين تشکيلات و موضوع سلاح حزبالله، مجددا در سطح گستردهاي در رسانههاي وابسته به اين جناحها مطرح شده است.
در بخشهايي از طرح تهيهشده در اتاق فکر حزب جمهوريخواه آمريکا که هدف اصلياش تشديد استراتژي فشار حداکثري عليه جمهوري اسلامي ايران است، موضوع ممانعت از تداوم کمکهاي آمريکا به لبنان که مورد استفاده حزبالله نيز قرار ميگيرد، مطرح شده و بديهي است که صندوق بينالمللي پول هم تحت تأثير چنين پيشفرضهايي در مذاکرات براي اعطاي وام به لبنان عجلهاي از خود نشان نخواهد داد.
در همين راستا «توني بدران Tony Bdran»، محقق لبناني-آمريکايي مؤسسه «هور Hoover»، در اظهاراتي که سابقه آن در رسانههاي لبناني و آمريکايي وجود دارد، خاطرنشان کرده است که ثبات لبنان در شرايطي که مبتني بر ثبات در چارچوب نظم ايراني... باشد، نفعي براي آمريکاييها نخواهد داشت.
با توجه به اين تحولات، رخدادهاي اخير و جاري لبنان و منطقه «خاورميانه حوزه مديترانه» به شکلي در حال رقمخوردن است که تشديد فشارها عليه همپيمانان منطقهاي که در مبارزه عليه داعش و تروريسم در «سوريه و منطقه» پا پس نکشيدند و استوار در مسير خود حرکت کردند، در حال شکلگيري است. دراينبين حزبالله لبنان بهگونهاي با هدف قرارگرفتن از ناحيه نابسامانيهاي داخلي لبنان و مناسباتش با جمهوري اسلامي ايران در تيررس اين فشارها قرار داشته و به نظر ميرسد که فهم شرايط پيشرو از اولويتهايي است که در کنار تجارت و امدادرساني معقول و منطقي با کشور ونزوئلا، ميتواند در دستور کار دستاندرکاران منطقهاي امور فوق قرار داشته باشد.
بازار