روایت "فایننشیال تایمز" از فروپاشی چهارستون آمریکا در خاورمیانه

دنياي اقتصاد/ متن پيش رو در دنياي اقتصاد منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست چهار ستون آمريکا در خاورميانه در حال فروپاشي است. اين خلاصه يادداشتي است که روزنامه انگليسي «فايننشال تايمز» به قلم هشام مِلهِم، محقق ارشد حوزه خاورميانه «موسسه دولت‌هاي عربي» مستقر در واشنگن به چاپ رسانده است. اين محقق از دهه ۱۹۷۰ ميلادي عمر علمي خود را صرف مطالعه پيرامون چهار ستون آمريکا در خاورميانه کرده است: اسرائيل، ترکيه، عربستان سعودي و مصر. او در اين يادداشت مي‌نويسد: «حداقل بخشي از موفقيت‌هاي ظاهري آمريکا در منطقه مرهون همکاري نزديک با يک يا چندي از اين دولت‌ها بوده است: پيمان صلح سال ۱۹۷۹ ميان مصر و اسرائيل، مقابله با انقلاب اسلامي در ايران، شکست دادن شوروي سابق و پس از آن تروريست‌هاي القاعده در افغانستان. ۴۰ سال پس از آن دوران، اما سنگرسازي‌هاي آمريکا و تشديد مواضع راديکال ملي‌گرايانه و مهين‌پرستي اين کشور در منطقه باعث شده است که همان دولت‌‌ها با توسل به زور و خشونت اهداف خود را در خارج از مرزهاي خود و عليه ملت‌هاي ضعيف منطقه دنبال کنند. به گزارش «فايننشال تايمز» امروز آمريکا يک ناظر درمانده در خاورميانه است، در حالي که نفوذ روسيه روزافزون در اين منطقه بيشتر مي‌شود. در حالي که دونالد ترامپ روابط شخصي نزديکي با رهبران و دولت‌هاي منطقه شکل داده است، اما کشورهاي اين منطقه حسن‌نيت سابق خود را به آمريکا از دست داده‌اند. در حال‌حاضر تنها رژيم صهيونيستي، حامي پروپا قرص آمريکا در منطقه باقي مانده است. البته رفتارهاي خصمانه و مواضع‌ سياسي اين رژيم به‌خصوص در قبال فلسطيني‌ها، جايگاه آنها را در آمريکا به‌ويژه در ميان دموکرات‌ها و جوامع يهودي تضعيف کرده است. ساير حکومت‌هاي مستبد متحد آمريکا در منطقه نيز به سرعت در حال از دست دادن دوستان خود هستند. جالب است که هم رئيس‌جمهوري قبلي باراک اوباما و هم دونالد ترامپ بر اين باور بوده‌اند که مشکلات پيچيده منطقه با راه‌حل‌هاي آمريکايي قابل حل نيست. هر دو رئيس‌جمهوري آمريکا به دلايل متفاوت، با خاورميانه‌اي عليه خود مواجه شدند و براي پيش‌برد قلدري‌هاي خود به بن‌بست رسيدند. به نظر باراک اوباما منطقه در قرق کشورهايي درآمد که سواري مجاني را در سر مي‌پروراندند، کشورهايي که به عقيده او رهبرانشان بايد مسووليت‌پذيري بيشتري در قبال مشکلات منطقه از خود نشان مي‌دادند. دونالد ترامپ نيز با انتقاد از هزينه‌هاي هنگفت کشورش در منطقه، احتمالا نيروي‌هاي آمريکايي را از جنوب آسيا و خاورميانه خارج خواهد کرد. هر دوي اين روساي‌جمهور آمريکا به برتري روسيه در دولت‌هاي شکست خورده سوريه و ليبي اذعان داشته‌اند و براي هر دو آنها ايران به روش‌هاي مختلف خواب را از چشمانشان ربوده بود. در سال ۲۰۱۵ دولت باراک اوباما با امضاي توافق هسته‌اي با ايران توانست تاج کشورش را در خاورميانه حفظ کند، تاجي که البته با روي کار آمدن دونالد ترامپ کنار گذاشته شد. در حال حاضر ترکيه و اسرائيل در جنگي بي‌پايان، با طيف گسترده‌اي از گروه‌هاي تروريستي در سوريه کلنجار مي‌روند تا شايد سهمي در آينده اين کشور مخروبه داشته باشند. جسارت اين دو کشور تا حدي زيادي به خاطر چراغ سبز دونالد ترامپ بوده است. در اين رابطه ترکيه تلاش مي‌کند جاه‌طلبي‌ سياسي کردها را در سوريه محدود سازد و اسرائيل به دنبال الحاق بيشتري از کرانه‌باختري و تثبيت سلطه خود در اراضي اشغالي است. در سال‌هاي اخير، ترکيه همچنين نيروي‌هاي نظامي خود را روانه استان‌هاي سابق امپراتوري عثماني در نزديکي مرزهاي سوريه و عراق کرده است. در ليبي نيز ترک‌ها مي‌خواهند حضور نظامي خود را تثبيت و از سرمايه‌گذاري‌هاي اقتصادي گذشته خود حفاظت و فرصت‌هاي اقتصادي جديدي ايجاد کنند. به تازگي، عبدالفتاح سيسي، رئيس‌جمهوري مصر تهديد کرده است براي مقابله با جاه‌طلبي‌هاي ترکيه در ليبي، نيروي‌هاي نظامي خود را به همسايه آفريقايي خود گسيل خواهد کرد. زماني که باراک اوباما از دولت‌هاي عربي حاشيه خليج‌فارس خواست مسووليت‌پذيري بيشتري در قبال نيازهاي امنيتي خود داشته باشند، انتظار نداشت وليعهد جوان و بي‌خرد عربستان سعودي، محمدبن‌سلمان، اين درخواست او را به شکل جنگي ويران‌گر عليه يمني‌ها لبيک بگويد. در جنگ يمن، جهان شاهد درماندگي ثروتمندترين کشور عرب منطقه در برابر فقيرترين ملت است؛ در‌حالي‌که نيروي‌هاي تا دندان مسلح عربستاني از حمايت‌هاي همه‌جانبه مالي و نظامي قدرت‌هاي غربي برخوردارند. ده‌ها هزار شهروند يمني، که شمار قابل‌توجهي از آنان را کودکان و زنان تشکيل مي‌دهند، توسط ائتلاف متجاوز سعودي در يمن کشته شده‌اند. با توجه به اين واقعيات دولت آينده آمريکا با اين چالش مواجه است که چه سياستي را بايد در قبال يمن اتخاذ کند؟ به گزارش «فايننشال تايمز» براي شروع، آمريکايي‌ها بايد سطح روابط ويژه خود را با چهار دولت متجاوز متحد خود در منطقه کاهش دهند. به نظر مي‌رسد ترکيه ديگر متحدي براي آمريکا نيست و نيروي‌هاي نظامي خود را با امکانات روسيه تجهيز مي‌کند. در واقع ترک‌ها در مسير دشمني با آمريکا گام برداشته‌اند. از طرفي اسرائيل به سواري خود بر دست‌ودل‌بازي‌هاي مالي و حمايت‌هاي سياسي غيرموجه آمريکا ادامه مي‌دهد؛ در حالي که در مقابل منافع آمريکا مي‌ايستد. در مصر نيز هيچ توجيهي وجود ندارد که آمريکا از حکومت سرکوب‌گر اين کشور حمايت کند. در حالي که قيمت‌هاي نفت به پايين‌ترين سطوح تاريخي خود رسيده است و آمريکايي‌ها بيش از عربستان سعودي انرژي توليد مي‌کنند، واشنگتن بايد به حمايت‌هاي خود از حاکمان ظالمان عربستان به رهبري محمدبن‌سلمان پايان دهد؛ کسي که ابايي ندارد مردان و زنان را با يک نامه سر به نيست کند. به عقيده صاحب‌‌نظران، امروز زماني است که آمريکا بايد به حمايت‌هاي خود از چهار حکومت شکست‌خورده منطقه پايان دهد. سياست‌گذاران آمريکايي بايد مسير جديدي براي خود در خاورميانه شکل دهند؛ مسيري با فاصله از آنچه جورج بوش در عراق پيش گرفت و به بن‌بست خورد و متفاوت با سنگرسازي‌هاي غيرمسوولانه پس از آن از بنغازي تا باب‌المندب.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar