فرهيختگان/ متن پيش رو در فرهيختگان منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
مريم عاقلي/ مطهرنيا، تحليلگر بينالملل و آيندهپژوهي سياسي و استاد دانشگاه در گفتوگويي مشروح با «فرهيختگان» به بررسي ادعاي رژيمصهيونيستي درباره دست داشتن در حادثه سايت هستهاي نطنز و واکنشها و اقدامات احتمالي ايران پرداخت. مشروح آن در ادامه آمده است.
با توجه به ادعاي رژيمصهيونيستي درباره دست داشتن در حادثه سايت هستهاي نطنز و بلوف رسانهاي برخي چهرههاي اين رژيم از اين موضوع، تحليل شما از اين مساله و واکنش احتمالي ايران چيست؟
آنچه هماکنون درحال رخ دادن است، نشان از سيگنالهاي بسيار قابلتامل دارد؛ پخش سريال «تهران» از تلويزيون رژيمصهيونيستي همراه با حرکتهاي اين رژيم در سوريه در بمباران مواضع ايران، حمله به مواضع ايران در سوريه در يکسال گذشته و گسترش آن به بخشهايي از عراق و تلاش براي محدودسازي ايران در اين کشور، حرکت ايالاتمتحده آمريکا براي محدودسازي ايران در آژانس هستهاي بهعلاوه تلاش آمريکا براي ناديده گرفتن قطعنامه ۲۲۳۱ جهت لغو تحريم تسليحاتي ايران و معامله با کشورمان در زمينه نظامي نميتواند صرفا نشاندهنده يک بلوف باشد، اگرچه هنوز رژيمصهيونيستي رسما در باب خرابکاري در سايتهاي ايران موضعي نگرفته است.
البته سياست ابهام اوليه در اقدامات رژيمصهيونيستي طبق تجربههاي تاريخي قابلرديابي است اما از منابع متفاوتي، سخناني مبني بر دست داشتن رژيمصهيونيستي در اين انفجار و حوادث موجود در ايران مطرح است. نشريه الجريده کويت و پيش از آن خبر مربوط به سايت نطنز توسط کوهن، مشاور سابق دولت رژيمصهيونيستي در امور امنيتي و نظامي مطرح شد که اگر اينها درست باشد يعني وزنکشي براي تشخيص نوع برخورد تهران مطرح شده است.
البته پيش از اين برايان هوک نيز تهديداتي را در اين مساله مطرح کرده بود؟
بله، برايان هوک در مصاحبه اخير خود اين نکته را بازگو کرد و در واقع اين حملات زماني صورت ميگيرد که مسئول ميز ايران در وزارت خارجه آمريکا اعلام کرد حمله به پايگاههاي نظامي و هستهاي ايران روي ميز قرار دارد که با عکسالعمل شديد برخي مسئولان ايران روبهرو شد که تهديدات گذشته خود در اين زمينه را تکرار کرده است.
اما بخش ديگر موضوع اين است که آيا اين موضوع حقيقت دارد؟ راستيآزمايي اين موضوع از منظر تخصصي در حوزه نظامي به چند نکته باز ميگردد؛ يک، صهيونيستها در اين مسير همواره ابتدا ارزيابي اوليه را انجام داده و سپس در مراحل بعدي موضوع را رسانهاي ميکنند بنابراين وقايع اخير در برخي نقاط ايران در اين زمينه شکبرانگيز است، اگرچه نميتوان اين ترديدها را نيز واقعيت خواند، بنابراين در وضعيت ترديد قرار داريم.
دوم، شعلههاي آتشي که از سايت نطنز بلند شده توسط ماهوارههاي بينالمللي رصد شده است. از اينرو نميتوان گفت الزاما اين اتفاق يک انفجار معمولي ناشي از يک اتاق بوده است بنابراين بايد موضوع بررسي شود.
ايران در وهله نخست درباره حمله سايبري ترديد دارد
سوم آنکه به هر تقدير ايران در وهله اول، نسبت به حمله سايبري ترديد دارد، سپس ترديدها متوجه خرابکاري دروني ميشود و سوم زمينههاي موجود متوجه بررسي جوانب کار از منظر تخصصي است که اگر اين جنبهها را کنار يکديگر بگذاريم، درمييابيم در وضعيت فعلي نميتوان قضاوت يا باوري که قابلوثوق و مورد اعتماد باشد را مورد تاکيد قرار داد و صرفا بايد به گمانهزنيها براساس دادههاي موجود بسنده کرد.
از اينرو در آينده نهچندان دور اين موضوع مشخص خواهد شد، چراکه جهان امروز با توجه به تبادل آزاد اطلاعات زودتر از آنچه برخي تحليلگران ارزيابي ميکنند مسائل خود را به نمايش ميگذارد.
با توجه به اينکه شما بحث احتمال حمله سايبري را نيز مطرح کرديد، برخي معتقدند نقش گزارشگران آژانس در اين زمينه بيتاثير نيست و ممکن است آنها بهعنوان ديدهبان دشمن عمل کرده باشند، ارزيابي شما از اين مساله چيست؟
اين نقد به همه نهادهاي سياسي کشورهاي گوناگون در درون کشورهاي ديگر وارد است؛ در ادبيات سياسي سفرا درواقع جاسوسان رسمي کشورها در پايتختهاي ساير کشورها هستند و اگرچه ديپلمات خوانده ميشوند اما در واقعيت ماموريت اصلي هر سفيري در هر کشوري جمعآوري اطلاعات از آن کشور براي همکاري بيشتر، رقابت فزونتر و تعامل آشکارتر يا حتي رودررويي در آينده است، از اينرو ما نبايد در هر موضوعي سريعا صحبت از جاسوسي و تلاش سازمانهاي بينالمللي براي توطئه داشته باشيم، چراکه موضوع نميتواند چندان کارساز و حلکننده باشد.
ما اگر بناي خود را بر اين بگذاريم که همه ديدهبانهاي بينالمللي جاسوس هستند آيا ميتوانيم در اين جهان تنگاتنگ، سازمانهاي بينالمللي را نپذيريم؟
در وضعيت کنوني اينکه ما بخواهيم از منظر رسانهاي در چارچوب گريز از وضعيت موجود همهچيز را متوجه سازمانهاي بينالمللي کنيم، درنهايت در تحليل به اينجا ميانجامد که بگويم بله آنها جاسوس هستند اما آيا ميتوانيم خواهان آن شويم که در سازمانها تغيير ايجاد شود؟ به هر تقدير بازي سياست بسيار پيچيده است و بايد در فضاي پيچيده نيز پيش برود.
با اين وجود پاسخ عملياتي ايران در اين زمينه چه خواهد بود؟
ايران زماني که رژيمصهيونيستي پايگاههاي ايران در سوريه را موردحمله قرار داد و بارها تلويزيون رژيمصهيونيستي نيز رسما مسئوليت حملات به اين پايگاهها را پذيرفت بايد به صورت کوبنده پاسخ حملات رژيمصهيونيستي را ميداد.
اکنون هم اگر بنابر احتمالات موجود رژيمصهيونيستي تعرضي کرده باشد، ايران بايد پاسخ درخوري در اين زمينه ارائه دهد، چراکه در غير اين صورت اين نشاندهنده ضعف دروني در پاسخگويي به هجمه بيروني است و ميتواند زمينهساز نگرانيهاي فزاينده در داخل کشور و از سوي ديگر فراهمکننده زمينههاي خاصي از ارزيابي قدرت تهران در برخورد با مهاجمان باشد.
بازار