خطر افزایش نقدینگی در فصل بهار برای اقتصاد ایران

فرارو/ متن پيش رو در فرارو منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست  براساس محاسبات انجام گرفته توسط اداره بررسي‌ها و سياست‌هاي اقتصادي بانک مرکزي، حجم نقدينگي در هفته منتهي به ۱۳۹۹.۳.۲۹ به ۲۶۵۱ هزار و ۴۶۰ ميليارد تومان رسيد که نسبت به پايان سال قبل ۷.۳ درصد رشد نشان مي‌دهد. همچنين حجم پايه پولي در پايان خرداد ۱۳۹۹ به ۳۸۳ هزار و ۴۷۰ ميليارد تومان رسيده است که در مقايسه با پايان سال قبل ۸.۸ درصد رشد نشان مي‌دهد. در حاليکه علت اين افزايش از سوي اين بانک حمايت‌هاي صورت گرفته از خانوار‌ها و فعالان اقتصادي در پي شيوع ويروس کرونا و نيز افزايش ميزان تنخواه‌گردان دولت در سال جاري اعلام شده، رئيس کل بانک مرکزي از اجراي طرح گواهي سپرده يورويي به منظور مديريت نقدينگي و هدايت تورم به سمت هدف ۲۲ درصدي خبر داد. طبق اين طرح، بانک مرکزي با سود مشخص و با فروش به نرخ بازار، نسبت به جمع آوري ريال اقدام مي‌کند و با تکيه بر ذخاير کافي اسکناس يورويي متعهد مي‌شود تا عين مبلغ را در زمان سررسيد به يورو پرداخت کند. پيش از اين، همتي فروش سهام دولتي و انتشار اوراق بدهي را در کاهش رشد نقدينگي عواملي تاثيرگذار خوانده بود، درحاليکه کارشناسان اقتصادي اين عوامل را مشروط به انجام يکسري عوامل، چون انجام صحيح عمليات بازار باز بانکي، انتشار اوراق و حمايت دولت از اقدامات بانک مرکزي براي کنترل تورم و نقدينگي مي‌دانند. اکنون بانک مرکزي مي‌خواهد با عرضه و فروش اوراق بدهي دولتي از طريق کارگزاري اين بانک و نيز اقدام اخير آن در خصوص اعلام نرخ سپرده‌پذيري از بانک‌ها در سطح ۱۰ درصد و در ادامه افزايش آن به سطح ۱۲ درصد، نه تنها تورم را به نرخ هدف‌گذاري شده «۲۲ درصد» برساند، بلکه نقدينگي را هم کنترل کند. چرايي افزايش نقدينگي و رشد پايه پولي علي ديني ترکماني کارشناس مسائل اقتصادي در گفتگو با فرارو با اشاره به اينکه اگر راه استقراض مستقيم دولت از بانک مرکزي بسته شود، تا اندازه زياد بي انضباطي مالي از راه افزايش پايه پولي کنترل مي‌شود، اظهار داشت: اگر بخواهيم اين مسئله را به خوبي بشکافيم بايد گفت، مسئله افزايش نقدينگي و بي انظباطي مالي يک پديده درون زا در اقتصاد ايران است، به بيان ديگر ما در عرصه اقتصاد با نهاد‌هاي بي‌شماري روبرو هستيم که به صورت موازي با يکديگر هستند و اين‌ها بخش عمده‌اي از بودجه را به اختصاص مي‌دهند. وي افزود: همين عامل باعث مي‌شود که يک دالان تودرتو ايجاد شود از نهاد‌هاي مختلف که مي‌توان نام آن را تودرتوي نهادي گذاشت، منابعي که اين نهاد‌ها مصرف مي‌کنند و هر سال سرعت رشد آن نيز بيشتر مي‌شود به رشد نقدينگي ختم مي‌شود، از سوي ديگر اين بودجه‌هايي که به اين نهاد‌ها اختصاص مي‌يابد، کارکرد مصرفي دارد و صرف امور جاريه مي‌شود، نه اينکه مصروف موارد عمراني و سرمايه‌گذاري شود، بنابراين در چنين وضعيتي بي‌انظباطي‌هاي بودجه‌اي دولت به معناي تمام ساختار کشور افزايش مي‌يابد که همين موضوع به توليد بيشتر نقدينگي منجر مي‌شود. ديني ترکماني گفت: در واقع مشکلي اصلي اينجاست، عاملي که باعث رشد نقدينگي مي‌شود وبه تبع آن اين رشد نقدينگي به ظرفيت‌هاي توليدي مولد تبديل نمي‌شود، بايد مورد اصلاح قرار گيرد، به بيان ديگر اين مشکل نهاد‌هاي تودرتو بايد حل شود و وضعيت مشخص شود که چه نهادي در چه عرصه‌اي بايد به آن بودجه تخصيص داده شود و از اين طريق ديگر نبايد نهاد‌هاي موازي شکل گيرد، در چنين وضعيتي مشکل کاهش بودجه‌هاي عمراني و سرمايه‌گذاري حل مي‌شود، که اين عامل باعث مي‌شود، همپاي طرف تقاصا که طي اين سال‌ها رشد کرده طرف توليد و عرضه نيز رشد کند و از اين رهگذر فشار‌هاي تورمي نيز کنترل شود. اين اقتصاددان نهادگرا با تاکيد بر اينکه راهکار دولت براي کنترل نرخ تورم انتشار اوراق بدهي است، بيان داشت: قرار است تا پايان سال دولت ۱۵۰ هزار ميليارد تومان اوراق بدهي چاپ کند، اما به دليل اينکه نرخ اين اوراق براي مردم جذاب نيست، به نظر مي‌رسد در خوشبينانه‌ترين حالت تنها يک سوم از اين اوراق به فروش رود، از سويي اگر اين موضوع محقق شود، دولت با توجه به کسري بودجه حداقل ۱۰۰ هزار ميليارد توماني با وجود فروش اين اوراق بدهي، مجبور مي‌شود دوباره به استقراض از بانک مرکزي و چاپ پول روي بياورد که نتيجه اين امر نيز دوباره افزايش حجم نقدينگي و رشد پايه پولي خواهد بود. مشکل اصلي نقدينگي وي با اشاره به اينکه به اعتقاد بنده مشکل اصلي نقدينگي سرعت رشد آن نيست، يادآورشد: في نفسه رشد نقدينگي زماني بد مي‌شود که اين نقدينگي به سمت فعاليت‌هاي غير مولد و سفته‌بازانه برود که موجبات افزايش تورم را به وجود آورد، مثالش نيز زمان حال است که مشاهده مي‌کنيد به دليل افزايش نقدينگي و کاهش ارزش پول ملي، مردم براي حفظ ارزش دارايي‌ها خود به انواع بازار‌هاي هجوم برده‌اند و باعث التهابات شديد در بازار‌هاي سرمايه‌اي مختلف شده‌اند، البته در اين بين مردم تقصيري ندارند، زيرا که تنها آن‌ها به فکر حفظ دارايي و اندوخته‌هاي خود در برابر تورم هستند. ديني ترکماني ادامه داد:اگر اين نقدينگي به سمت افزايش ظرفيت‌هاي توليدي وهمچنين افزايش سرمايه‌گذاري‌هاي مولد رود، ديگر نقدينگي و افزايش آن نيز ديگر تا اين حد براي ما ترسناک نيست، بنابراين مديريت نقدينگي در اقتصاد بسيار مهم است که متاسفانه در سال‌ها به خوبي انجام نشده و بيشتر نقدينگي به سمت سفته‌بازي حرکت کرده است، بنابرابن بايد براي تغيير اين وضعيت، ترکيب نقدينگي را اصلاح کنيم، به بيان ديگر اگر بتوان ترکيب توزيع نقدينگي را عوض کرد و به جاي اينکه اين پول به سمت فعاليت‌هاي سوداگرانه برود، به سمت فعاليت‌هاي توليدي حرکت، مي‌توان از افزايش نقدينگي در جهت مثبت استفاده کرد. اين کارشناس مسائل اقتصادي خاطر نشان ساخت: در اين راستا بايد براي انجام دادن اين امر، سه اقدام کاهش ريسک سرمايه‌گذاري‌هاي مولد، کم شدن زمان اجراي پژوه‌هاي سرمايه‌گذاري مولد و افزايش بازدهي بخش توليد صورت پذيرد، تا بتوان افراد سرمايه‌گذار را ترغيب کرد که در بخش‌هاي مولد اقتصادي سرمايه‌گذاري کنند، تنها در چنين صورتي است که مي‌تواند نقدينگي را کنترل کرد و از طريق آ ن نيز به رشد اقتصادي پايدار نيز دست يافت، در غير اين صورت، به مانند زمان حال، اين نقدينگي به مانند اسب سرکش به بازار‌هاي مختلف سرک مي‌کشد و تمامي آن‌ها را بهم مي‌ريزد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar