جام جم/ متن پيش رو در جام جم منتشر شده و انتشار آن در آخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
قصه محدوديتهاي دوباره جدي است، وضعيت کرونا هر روز به قصه تلخي ميزند، صداي بوق خودروها اما قطع نشدهاست، درحاليکه وزارت بهداشت و درمان از تابآوري نظام درماني حرف ميزند و رئيس دانشگاه علومپزشکي تهران از پر شدن تختهاي بيمارستاني، تصاويري از پارکينگهاي مملو از خودروي تالارهاي عروسي در فضاي مجازي دستبهدست ميشود. تناقض تلخي از آنچه در حال وقوع است و آنچه بايد رعايت شود. همين چند روز پيش دادستاني تهران خبر از بازداشت دامادي را داد که در مراسم ازدواج لاکچرياش 120 نفر را مجبور به حضور کردهبود! همين ديروز اعلام شد در زابل 30 نفر و در چابهار 12 نفر که در مراسم عروسي حضور داشتند مبتلا به کرونا شدند. رئيس گروه بيماريهاي واگير تبريز ميگويد ۵۰ مبتلا به کرونا بعد از هر مراسم عروسي و عزا شناسايي ميشوند. راهحل موضوع هم ممنوعيت تالارهاي پذيرايي در انجام مراسمها نيست، چراکه بعد از اعمال محدوديتها اين مراسم به شکل عجيبي به سمت برگزاري مراسمهاي خانگي تغيير پيدا کردهاست. ماجرا تنها انجام مراسم عروسي و عزا نيست و ديدوبازديدهاي معمول هم حالا خطرآفرين شدهاند. مينو محرز، عضو کميته کشوري ستاد مبارزه با کرونا ميگويد: «درحالحاضر شرايط ابتلا به گونهاي است که خانوادهها درگير ميشوند. زيرا خانوادهها رفتوآمدها را آغاز کرده و ماسک هم نميزنند. در ايام عيد مردم رعايت کردند و در خانه ماندند، اما اکنون فکر کردند که کرونا تمامشده و رفتوآمدها و ديدوبازديدها را آغاز کردهاند و همه با هم مبتلا ميشوند.»
فرش قرمز کرونا
«فراهمکردن وضعيت امنيت کاذب» حالا مهمترين دليل گستردهشدن دامنه شيوع در ايران است. معيارهاي مهم اين وضعيت شکلدادن يک ذهنيت است که در آن به خودمان بقبولانيم شرايط کشور در رابطه با کرونا بهبود يافتهاست! هرچقدر هم اخبار، خلاف اين ذهنيت را به ما نشان بدهد احتمالا تعدادي از افراد در تشکيل اين امنيت کاذب متبحرترند و اخبار و واقعيت را کنار ميزنند تا به خودشان بقبولانند شرايط آن طور که ميگويند هم نيست ويروس اما در ميانه اين ذهنيت اشتباه بيکار ننشسته است و حالا قربانيانش را از ميان خانوادهها دستچين ميکند. اگر تا پيش از اين نگران ابتلاي بيماران و افرادي بوديم که از سيستم ايمني پاييني برخوردار هستند حالا بسياري از جوانها و ميانسالان دچار ويروس شدهاند و از پاي درآمدهاند. هرچند شايعات فراواني از ابتداي فراگيري در رابطه با اين ويروس وجود داشته اما بعد از گذشت بيش از چهار ماه قطعيتهاي کمي هم نسبت به رفتار اين ويروس وجود ندارد. يکي از اين قطعيتها حالا همين است که بدانيم ديدوبازديد و دورهميهاي خانوادگي فرش قرمزي براي ويروس کروناست. فرش قرمزي که راهش را در مدت زمان کوتاهي به سمت سوگواري تغيير ميدهد.
جولان ويروس در خانواده
تعداد ابتلا و مرگوميرها حالا ده روزي است که افزايش چشمگيري داشتهاست، آخرين تعداد کشتهها در يک روز مربوط به آمار ديروز است که نشان ميدهد 154 نفر فقط در روز جمعه جان عزيزشان را از دست دادهاند. روند مراجعه به بيمارستانها و مراکز درماني به شکل شگفتآوري افزايش داشته و جامعه پزشکي تنها توصيه به رعايت ميکند. هرچند تعداد تستها هم افزايش داشته و بخشي از اين مراجعان بدون نياز به بستري مرخص ميشوند اما چيزي که در اين ميان هولناک است اينکه از دادههاي مراجعان به مراکز درماني ميتوان متوجه شد درصد قابلتوجهي از مبتلايان در اين روزها از يک خانواده هستند. همين نکته است که مينو محرز، متخصص بيماريهاي عفوني را به اين نتيجه رساندهاست که موج تازه حاصل عدم رعايت در ديدوبازديدهاي خانوادگي است. او گفته «درحالحاضر شرايط ابتلا به گونهاي است که خانوادهها درگير ميشوند.» او همچنين از تاثير ماسک در ميزان ابتلا هم حرف زدهاست و گفته «در ابتداي شيوع کرونا بيمارستانها شلوغ شدند و با کمک بيمارستانهاي معين بيماران را بستري کردند. بعد از کنترل بيماري بيمارستانها به حالت عادي بازگشتند، اما اکنون مجددا ميبينيم که بيمارستانها شلوغ شده و بخشها و تختهاي مربوط به بيماران کرونايي پر شدهاست. اگر مردم رعايت کنند و از ماسک استفاده کنند، بيماري مجددا کنترل ميشود.» به نظر ميرسد سرعت رواج همان ذهنيتهاي اشتباه از شيوع ويروس پيشي گرفته است. مينو محرز اما تاکيد ميکند قطعيتهايي در اين ميان وجود دارد که نشان ميدهد«اگر دو نفر کنار يکديگر باشند و ماسک نزنند، اگر يکي از آنها مبتلا به کوويد-19 باشد، با يک سرفه يا عطسه ميليونها ويروس را در هوا پخش ميکند و فرد مقابل نيز به احتمال ۹۵ درصد مبتلا ميشود. اين درحالي است که اگر ماسک بزنند، احتمال ابتلاي طرف مقابل به 5/1 درصد ميرسد. بنابراين رعايت استفاده از ماسک از سوي مردم بسيار مهم و موثر است.»
عروسيها تعطيل شوند
توصيه به شهروندان به مفهوم انفعال دستگاههاي اجرايي در ايجاد برخي محدوديتها نيست. اينکه مدام شهروندان را به استفاده از ماسک تشويق کنيم و در برابرش به آنها آزادي انجام مراسم عروسي بدهيم، عقلاني نيست. رضا ملک زاده، معاون تحقيقات وزير بهداشت ميگويد، مواردي داشتيم که در يک عروسي 60 تا 70 نفر مبتلا به کرونا شدند! او پيشنهاد داده«اين مراسمها تعطيل و ممنوع شود.» او گفته «پيشنهاد ما به ستاد ملي مبارزه با کرونا، ممنوع کردن برگزاري مراسمهاي عزا و عروسي است. برگزاري مراسم عروسي امري واجب و ضروري نيست. در شرايط کرونايي فعلي بهتر است از برگزاري اينگونه مراسم خودداري شود، وگرنه ممکن است هر مراسم عروسي يا عزا، مراسم عزاي ديگري را رقم بزند.» او تنها کسي نيست که خواستار برخورد و ايجاد ممنوعيت بر انجام اين مراسم است. قاسم جان بابايي، معاون درمان وزارت بهداشت هم گفته «اگر کسي کسب و کار راه انداخته و پروتکلهاي بهداشتي و فاصلهگذاري اجتماعي را رعايت نميکند، بايد تعطيل شود.»
رواج عروسي زيرزميني
جالب اينکه مکانيسم رفتاري شهروندان در مواجهه با يک محدوديت، حرکت آن به سمت اجراي زيرزميني همان محدوديت است. تالارهاي پذيرايي همچنان اجازه برگزاري مراسم عروسي ندارند، اما چه کسي است که صداي بوق خودروهاي عروس را در شب گذشته نشنيده باشد. با وجود اعلام ممنوعيت برگزاري مراسم عروسي، بسياري از زوجهاي جوان که حالا چند ماهي مراسم ازدواج خود را به دليل شيوع کرونا به تعويق انداخته بودند، تصميم به برگزاري مراسم عروسي خود گرفتهاند.
اين مراسمها نه به شکل معمول، بلکه به صورت مخفيانه در منازل، باغها و حتي پارکينگ برگزار ميشود، حتي خبري منتشر شد که حکايت از برگزاري مراسم در يک کارواش داشت. به نظر ميرسد ممنوعيت برگزاري مراسم عزا و عروسي در تالارهاي مهماني باعث شکلگيري نوع جديدي از برگزاري مراسم آن هم به صورت زيرزميني و مخفيانه شده است؛موضوعي که به اعتقاد بسياري، يکي از دلايل بالا رفتن آمار مبتلايان به کوويد- 19 است.البته اخبار متعدد از ابتلاي خوشهاي افراد به ويروس کرونا در مجالس عروسي هم اين موضوع را تاييد ميکند.
خلاقيت شهروندان و اصرارشان به اجراي مراسم عروسي به هر شيوهاي هم جالب توجه است. به عنوان مثال، فرماندار رومشکان، شهري در استان لرستان گفته به واسطه ممنوعيت اجراي مراسم حالا خانوادهها به صورت گسترده در کوههاي اطراف، مراسم ازدواجشان را برگزارميکنند! نعمتا... دستياري گفته «متاسفانه موضوعي که الان در رومشکان باب شده اين است که بيشتر عروسيها را در کوهها و با حضور افراد زيادي برگزار ميکنند.»
اين رفتارها در حالي صورت ميگيرد که بخشي از جامعه هم نه تنها انجام مراسم عروسي خود را به تاخير انداختهاند که حتي در صورت برگزاري، شيوه خلاقانهاي براي آن انتخاب کردهاند. يکي از آنها آمنه آنتوتن است . همان پرستاري که تصميم گرفت مراسم عروسياش را در اولين روزهاي شيوع ويروس کرونا در کشور لغو کند.روزهايي که تازه با ويروس کرونا روبهرو شده بوديم و هنوز قانون و اجباري براي تعطيلي تالارها نبود، اما او دلش در بيمارستان در بخش بيماران کرونايي و کنار همکارانش بود. اين تصميمش در آن برهه زماني آنقدر ارزشمند بود که رهبر معظم انقلاب هم از او بابت فداکارياش تشکر کردند. جالب اينکه با وجود گذشت چند ماه هنوز هم خبري از ازدواج سرپرستار بخش بيمارستان مسيح دانشوري نيست. يا مورد ديگري که ديروز شنيده شد،خلاقيتي که زوج
تازه عروس و داماد اهل قلعهتل شهرستان باغملک خوزستان انجام دادند و در شرايط کرونايي اخير براي جلوگيري از شيوع آن و فرهنگسازي حفاظت از محيط زيست، زندگي مشترک خود را با کاشت دو نهال آغار کردند.
حرکت کرونا به سمت روستاها
رضا ملکزاده همچنين هشدار داده حرکت شيوع ويروس حالا به سمت روستاهاي ايران تغيير کرده است. هشدار او يادآور گزارش مرکز پژوهشهاي مجلس است که در ارديبهشت امسال منتشر شد. گزارشي که نشان ميدهد بخش قابل توجهي از خانوادههايي که خودشان يا اقوام و فاميل آنها در نواحي روستايي خانه داشتهاند، براي دوري از گزند کرونا اقدام به مهاجرت موقت به نواحي روستايي و اسکان در اقامتگاههاي روستايي کردهاند.براساس اين گزارش، روستاييان بومي به تدريج با آگاهي از پيامدهاي اين سفرها ،اقدام به جلوگيري از ورود افراد غيربومي به روستا کردهاند، اما کمبود امکانات بهداشتي و درماني در اين مناطق باعث ميشود همچنان جمعيتهاي روستايي را خطر بيشتري تهديد کند. ديروز هم معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت اعلام کرد «يکي از نگرانيهاي ما مربوط به ابتلاي روستاييان است، زيرا بيماري کرونا در حال حرکت به سمت روستاهاست و رسيدگي در آنجا هم دشوار خواهد بود. به هر حال نيازمند همکاري بيشتر مردم و رعايت اصول و دستورالعملهاي بهداشتي از سوي جامعه هستيم.»
واکسن آنفلوآنزا ربطي به کرونا ندارد
توصيه به اجراي راهحلهاي عجيب و غريب هم نشات گرفته از همان امنيت کاذبي است که به آن اشاره شد. يکي از اين توصيهها معطوف به زدن واکسن آنفلوآنزا براي ابتلا نشدن به کروناست! رئيس اداره مراقبت بيماريهاي واگير وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي ميگويد: «واکسن آنفلوآنزا به هيچوجه براي بيماري کوويد-۱۹ ايمني ايجاد نميکند اما با شروع فصل سرد سال در پاييز، احتمال همزماني آنفلوآنزا و کرونا وجود دارد؛ بنابراين حتما بايد واکسن آنفلوآنزا براي گروههاي هدف و پرخطر تزريق شود.» آنطور که حسين عرفاني گفته واکسن آنفلوآنزا، واکسني خوب، بدون ضرر و موثر براي اين بيماري است اما براي سرماخوردگي و بيماري کرونا کاربرد و اثري ندارد.
کودکان، آسيبپذيرترند
تنها رفتار شهروندان در انجام ديد و بازديدهاي معمول نيست که وضعيت را نگران کننده ساخته است،بسياري از بوستانها حالا مملو از کودکاني است که بدون رعايت دستورالعملهاي بهداشتي مشغول بازي هستند. رکسانا منصور قناعي، فوق تخصص عفوني اطفال است. او معتقد است خانوادهها در اين روزها جز در مواقع ضروري نبايد کودکان را از خانه خارج کنند و تا جاي ممکن در اجتماعات حاضر نشوند. گفتههاي او خط بطلاني بر يکي از همان ذهنيتهاي اشتباه متداول است، اينکه کودکان از ابتلا به اين بيماري مصون هستند. آنطور که اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي ميگويد: «گرچه در اوايل شيوع بيماري، بستري و مرگ و مير در کودکان نسبت به بزرگسالان بسيار کمتر ديده ميشد، اما اين به آن معنا نبود که کودکان دچار نوع بيعلامت و کم علامت بيماري نميشوند. کودکان نسبت به بزرگسالان بيشتر در معرض ابتلا به عفونتهاي مختلف از جمله عفونتهاي تنفسي هستند، بنابر اين ممکن بود خيلي از موارد ابتلا به کوويد -۱۹ در کودکان تشخيص داده نشود.» او همچنين نسبت به حضور کودکان بدون وسايل حفاظت فردي در فضاهاي مختلف جامعه از جمله مترو، مراکز خريد، مهمانيها و به طور کلي اماکن پر جمعيت هشدار ميدهد و ميگويد: «از علائم خطري که درباره هر کودکي بررسي ميشود، سابقه تماس با افراد مبتلا يا مشکوک، حضور در اماکن پر ريسک و همچنين سفر است. به عبارت ديگر اگر ۱۵ دقيقه با يک فرد مبتلا بدون حفاظ در فاصله يک متري در تماس باشيد، حتي اگر صحبت، سرفه و عطسه نيز اتفاق نيفتد باز هم امکان ابتلا وجود دارد و در صورت صحبت، سرفه و عطسه نيز احتمال ابتلا افزايش مييابد.»
۵۰
آذربايجان شرقي
گهگاه خبري از ابتلاي چند نفر به ويروس کرونا در يک مراسم عروسي شنيده ميشود اما آنطور که سيمين خياطزاده، رئيس گروه بيماريهاي واگير مرکز بهداشت آذربايجانشرقي گفته اين ماجرا در اين استان وضعيت پيچيدهتري دارد. چرا که اين مسؤول از ميانگين مبتلايان در مراسم عروسي يا عزا حرف زده است. او گفته بعد از برگزاري هر مراسم عروسي يا عزا حدود ۵۰ مبتلا به کرونا را در بين شرکتکنندگان شناسايي ميکنيم.
۳۰
سيستان و بلوچستان
سيستان و بلوچستان يکي از استانهاي درگير با ويروس کروناست، کمبود امکانات بهداشتي در اين استان هم سرعتبخش چنين وضعيتي است. در اين ميان اما برگزاري مراسم عروسي هم به نوعي تشديدکننده وضعيت هشدارآميز اين استان است؛ چرا که چند روز پيش خبري منتشر شد که نشان ميداد 30 نفر در پي برگزاري يک مراسم عروسي در زابل به کرونا مبتلا شدند و 12 مبتلا به کرونا هم حاصل برگزاري يک مراسم عروسي در چابهار بودهاند.
۴۰
چهارمحال و بختياري
برگزاري هر نوع تجمعي امکان سرايت ويروس کرونا را بالاتر ميبرد. رعايت پروتکلهاي بهداشتي از جمله استفاده از ماسک هم در اين تجمعات چندان تاثيري ندارد. محمود کياني فرماندار اردل در چهارمحال و بختياري گفته در يک نمونه 40 مبتلا را از يک مراسم عروسي تشخيص دادهاند. او گفته بيش از ۱۱۸ تست کرونا ظرف يک هفته گذشته از افراد حاضر در مراسم يک عروسي در شهرستان اردل گرفته شده که متاسفانه تست ۴۰ نفر آنها مثبت تشخيص دادهشدهاست.
۵۷
هرمزگان
هر چند برگزاري مراسم عروسي محدود به منطقه خاصي از ايران نيست؛ اما آنطور که از گفتههاي مسؤولان برميآيد در برخي استانها که خصوصيات محلي قويتري دارند برخي مراسم، عروسيها و عزاداريها همچنان به تعداد نفرات بسياري برگزار ميشود. شاهد اين ادعا هم در گفتههاي فاطمه نوروزيان، مدير امور بينالملل دانشگاه علوم پزشکي هرمزگان هويداست. او گفته در پي برگزاري يک مراسم عروسي در شهر گروک شهرستان سيريک، اين استان ۵۷ نفر از مهمانان به کرونا مبتلا شدهاند.
بازار